طرح اندیشه مهدویت از امام علی تا امام سجاد (ع)
* پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم
چکیده:
این نوشتار تاملی است در چگونگی طرح آموزه های مهدویت از سوی ائمه (ع) از زمان امیرالمومنین تا عصر حضرت سجاد (ع). ارائه معارف مهدوی از سوی قرآن و اهل بیت (ع) با توجه به اهداف کلی دعوت دینی، نیازهای مخاطبان عصر صدور و همچنین نیازهای شیعه در اعصار متاخر شکل گرفته است. بررسی محورهای مورد تاکید در این بیانات و تامل در نسبت آن ها با اهداف کلی و نیازهای هر عصر می تواند از یک سو طرح کلانی را نشان دهد که در این شکل از تعلیم و تربیت تعقیب شده است و از سوی دیگر، تاثیر تربیتی و اخلاقی هر یک از آموزه های مهدوی را نمایان تر کند.
این پژوهش بر تحلیل محتوایی روایات صادره از چهار امام نخستین شیعه تکیه دارد و می کوشد با توجه به شرایط عصر صدور، آثار آموزه های مهدوی بر شیعیان را معلوم کند. از این رو، با تعیین محورهای مورد تاکید در سخنان هر یک از معصومین (ع) همراه با ارائه نمونه ای از آن و تامل در نسبت این سخنان با شرایط مخاطبان، تلاش دارد به حکمت و جهت طرح هر یک از آموزه ها دست یابد.
پیش تر در مقاله ای از پیش فرض ها و روش های این تحقیق گفت وگو کرده ایم. مقاله حاضر، روشن گر این سخن است که تعلیم آموزه های مهدوی در این برهه از تاریخ ائمه (ع) افزون بر ارائه معارف مهدوی و آخرالزمانی، به نکاتی مهم در تربیت مخاطبان توجه دارد و نوعی زمینه سازی برای جلوگیری از آفات بحث مهدویت و نیز انحرافات را متناسب با عصر ائمه نخستین (ع) دنبال می کند.
کلید واژه: آموزه های مهدویت، عصر غیبت، ویژگی های قائم، علایم ظهور