حاکم اسلامی و اقامه شعائر دینی

نویسنده:  علی نیا خطیر نادعلی*
 
* پژوهشگاه اندیشه سیاسی اسلام
 
چکیده:

چکیده فارسی:
شعائر که جمع شعیره یا شعار است، به معنای علامت و نشانه ظاهری است. خاستگاه تشریع تعظیم شعائر، بلکه لزوم آن، نص صریح آیه ۳۲ سوره حج است، چنانکه راز پاسداشت آن، زنده نگه داشتن یاد خدا و دین الهی در سطح جامعه و جانهای انسانها است.

بر حکومت اسلامی، واجب است که نسبت به اقامه شعائر دینی اهتمام داشته باشد، اعم از اینکه حکم اولی تعظیم، واجب یا مستحب باشد. آیات و روایات متعددی بر لزوم تعظیم اقامه شعائر دلالت دارد. لذا بر این اساس، ضرورت تعظیم شعائر بر حاکم اسلامی، مساله ای اتفاقی میان فقهای عامه و خاصه است.

با توجه به تاکید قرآن کریم، بر فریضه عظیم امر به معروف و نهی از منکر، آن را بر عهده گروه خاصی میداند که قهرا از قدرت و پشتوانه کافی برخوردار باشند و حکومت اسلامی، مصداق قطعی این گروه به شمار می آید.

سخنان امیر المومنین (ع) در طلیعه تصدی ولایت بر مردم نیز دلیل روشنی بر لزوم تعظیم شعائر الهی در فضای جامعه اسلامی توسط حاکم اسلامی است.
اهمیت این امر به حدی است که عموم فقها، اصل عمل حج و زیارت قبر پیامبر اسلام ۹ را به رغم حکم اولی آن، واجب کفایی میدانند.
ازهمین رو، حاکم بزرگ دینی معاصر، امام خمینی (ره) تاکید میکند .« ما انقلاب کردیم تا شعائر اسلامی را زنده کنیم».

چکیده عربی:
الشعائر جمع مفردها (شعیره) أو (شعار)، و هی تعنی العلامه الظاهره. ومنشأ تشریع تعظیم الشعائر، بل لزومها، هو النص الصریح فی الآیه الثانیه والثلاثین من سوره الحج. والسر الکامن وراء تعظیم الشعائر هو إحیاء ذکر الله تعالی علی مستوی المجتمع والأفراد.

ویجب علی الحکومه الإسلامیه أن تعیر أهمیه لإقامه الشعائر الدینیه، بغض النظر عن کون تعظیمها فی الحکم الأولی واجبا أو مستحبا. وهناک آیات و روایات عدیده تثبت وجوب تعظیم الشعائر الدینیه، لذا یجب علی الحاکم المسلم تعظیمها باتفاق جمیع فقهاء المذهبین سنه وشیعه.

ونظرا لتأکید القرآن الکریم علی فریضه الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر العظیمه، فقد أوکلها إلی طائفه خاصه تتمتع بقدره کافیه، وبالطبع فإن الحکومه الإسلامیه هی مصداقها الحقیقی. وکلام الإمام علی (ع) حول مسأله التصدی للولایه من قبل الناس دلیل جلی علی وجوب تعظیم الشعائر الدینیه فی رحاب المجتمع الإسلامی بواسطه الحاکم المسلم.

وأهمیه هذا الأمر کبیره إلی درجه أن جمیع الفقهاء یعتبرون زیاره مرقد رسول الله (ص) واجبا کفائیا رغم حکمه الأولی. لذلک نلاحظ أن الحاکم المسلم المعاصر، الإمام الخمینی (قدس سره) قال: (قمنا بثورتنا لإحیاء الشعائر الإسلامیه).
 
کلید واژه: کلیدواژه فارسی: شعائراله، شعائر دینی، حاکم اسلامی، تعظیم شعائر (کلیدواژه عربی: شعائر الله، الشعائر الدینیه، الحاکم الإسلامی، تعظیم الشعائر)