زیگورات چغازنبیل شوش؛ نقطه ای مثبت در تاریخ ایران زمین

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، زیگورات چغازنبیل شوش که با نام معبد آناهیتا هم شناخته می شود، موضوع بحث ماست. با ما در این مقاله خواندنی همراه باشید تا بدانید معبد چغازنبیل کجاست و با ابعاد پلان زیگورات چغازنبیل بیش از پیش آشنا شوید.

زیگورات چغازنبیل شوش در جنوب غربی کشور، در ۴۰ کیلومتری شهر باستانی شوش و ۳۵ کیلومتری غرب شهر باستانی شوشتر جای گرفته است. معبد آناهیتا به ایلامی زیگورات دور اونتاش ziggurat dur untash و با نام چغازنبیل خوانده می شود.

زیگورات از زقوره اکدی سامی نوک به معنای قله کوه و مکان مرتفع می آید. در ایران تلفظ این کلمه از مقالات رومن گیرشمن گرفته شده و زیگورات خوانده می شود. این پدیده شگرف نزد باستان شناسان به دور اونتش یا دژ اونتش خوانده می شود. دور dur ایلامی بوده و به معنای مکان و منزلگاه و اونتاش نام پادشاه موسس آن هست.

تاریخچه
زیگورات چغازنبیل شوش در حدود ۱۲۵۰ سال پیش به وسیله اونتاش گال، پادشاه دوره ایلام میانه و برای ستایش ایزد اینشوشیناک نگهبان شوش در شهری به نام دور اونتاش ساخته شد.

این معبد در مرکز سه حصار قرار داشت. معبد آناهیتا و معابد اطرافش همگی در یک حصاره مقدس قرار گرفته که گیرشمن برای این حریم واژه یونانی تمنوس را بکار برد.

حصار پیرامونی محوطه حدودا ۱۶۲۵ متر بوده که شامل بنای چغازنبیل به اضلاع ۱۰۵/۲۰ و ۱۰۵/۲۰ بطور چهارگوش است. زیگورات در دو مرحله ساخته شد؛ در آغاز، بنایی مربعی با حیاط مرکزی بود که نقشه اش به انباری بزرگ با اتاقی بی روزن شباهت دارد.

در میان هر ضلع از دیوارها یک ورودی ایجاد شده که به حیاطی با کف گودتر می رسید و از حیاط برای مراسم آیینی و مناسک مذهبی استفاده می شد. در سال ۱۲۵۰ قبل از میلاد اونتاش ناپیرشا مصمم می شود تا این معبد یک طبقه را به بنایی عظیم با ۵ طبقه تبدیل کند.

این پنج طبقه به مانند هرم از پایین به بالا کوچک می شد و بالاترین طبقه به دو خدای حامی شوش ناپیریشا و اینشوشینک متعلق بود.

از آن ۵ طبقه به ارتفاع ۵۲ متر تنها ۲/۵ طبقه با ارتفاع ۲۵ متر باقی ماندند. معبد آناهیتا در حمله خونریز سپاه آشور بانیپال به همراه تمدن ایلامیان ویران گردید و دفن شد.

در سال ۱۸۹۰ میلادی زمین شناس معروف، ژاک دو مورگان اعلام کرد که در این مکان چاه نفت وجود دارد و در پی این گزارش، اولین شرکت نفتی ایران شکل گرفت. پس از گذشت ۵۰ سال، مهندسانی که مشغول کار در این محدوده بودند، آجرهایی را یافتند که روی آنها نوشته وجود داشت.

پس از آن، کاوش هایی در پلان زیگورات چغازنبیل صورت گرفتند که منجر به کشف این معبد عظیم گشتند. سده های متمادی این بنا به شکل زنبیلی واژگون در خاک فرو رفته بود تا اینکه بدست رومن گیرشمن فرانسوی در زمان پهلوی دوم خاکبرداری شد.

اگرچه بیرون آمدن این بنای تاریخی، تمدن و فرهنگ ایران را بیش از پیش به رخ جهانیان کشید، اما بعد از گذشت حدود ۵۰ سال، در دست نابودی است و عوامل طبیعی نقش مهمی را در این مورد داشته اند.