سوئیس و خیریه‌هایی از قرون وسطی

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، امور خیریه و تلاش برای کمک به اشخاص ضعیف در بسیاری از کشورهای اروپایی به مانند سایر نقاط جهان رواج دارد و سازمان‌ها و گروه‌های مختلف مردم‌ نهاد تلاش می‌کنند که جوامع خود را از مسائلی مانند فقر دور کنند.

این تلاش‌ها برخلاف انتظار تنها در زمینه‌های اقتصادی و کمک‌های مالی به اقشار ضعیف جامعه نیست، بلکه بخش بزرگی از این خدمات در قالب آموزش و توانمندسازی افراد ارائه می‌شود تا این بخش از جامعه بتواند به تدریج نیازهای خود را برطرف کند.

سوئیس به عنوان یکی از کشورهای اروپایی در زمینه‌های فعالیت‌های اجتماعی و توانمندسازی افراد از جمله کشورهای پیشرو جهان به شمار می‌رود و فعالیت‌های خیریه در این کشور از گستردگی زیادی برخوردار است.

با توجه به سکولار بودن قوانین این کشور، تمامی ادیان و مذاهب می‌توانند فعالیت‌های خیریه خود را در قالب گروه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد ارائه کنند.

با وجود اینکه هیچ مفهوم قانونی از خیریه، تحت قوانین سوئیس وجود ندارد اما خیریه تحت قانون مالیات به صورت عام‌المنفعه تعریف می‌شود.

بخش سازمان‌های خیریه، نقش مهمی در سوئیس بازی می‌کنند و به طور معمول بنیادها و انجمن‌ها به عنوان مراکز انسان‌دوستانه تعریف می‌شوند.

براساس قوانین سوئیس، وقف شامل بخشیدن اموال یا مسدود کردن آن به نفع یک بنیاد مذهبی یا اهداف عام‌المنفعه است که نقش مهمی در سازمان‌های خیریه سوئیس بازی می‌کند.

وقف باید املاک و مستغلات و یا ثروت قابل سنجش باشد. سود حاصل از این اموال یا ثروت باید به صورت مستمر و مداوم باشد که بر خلاف ثروت مصرفی است.

روند تاریخی وقف و امور خیریه در سوئیس

در سوئیس، سازمان‌های خیریه در قرون وسطی پدید آمده است. اساساً سازمان‌های خیریه ریشه در مسیحیت دارند و به‌ویژه در ایجاد و پشتیبانی از بیمارستان‌ها، جمع‌آوری صدقه و نگهداری از کودکان بی‌سرپرست فعالیت می‌کردند.

طبق آمار و اطلاعات موجود در سال ۲۰۱۳، حدوداً ۷۶ هزار انجمن و ۱۲هزار بنیاد از نهادهای عام‌المنفعه در کشور سوئیس وجود دارند که اهداف انسان‌دوستانه و اجتماعی یا حوزه‌های ورزش، فرهنگی یا حمایت از حیوانات دارند.

طبق آخرین اطلاعات موجود در سال ۲۰۱۶، تعداد ۱۳,۰۷۵ بنیاد خیرخواهانه در کشور سوئیس به ثبت رسیدند که تنها در سال ۲۰۱۵، ۳۰۰ بنیاد جدید در سوئیس ایجاد شده‌اند. همچنین این نکته قابل ذکر است که تعداد بنیادهای لغو شده توسط دفتر ثبت تجارت در چند سال گذشته افزایش داشته است، به طوری که بیش از هزار بنیاد از سال ۲۰۰۹ لغو شده است.

در سال ۲۰۱۵، ۳۳۵ بنیاد جدید تأسیس شدند که نشان‌دهنده افزایش تعداد مطلق در بخش بنیاد سوئیس است. همچنین در این سال، ۱۶۰ بنیاد نیز منحل و از این بین، ۱۱ بنیاد ادغام شدند. در مقایسه با سال ۲۰۱۴ تعداد بنیادهای منحل شده و ادغام شده(به ترتیب ۲۲۶ و ۳۰) به وضوح در حال کاهش است.

در سال‌های اخیر، تصویر بنیادها در کشور سوئیس، به سمت انعطاف‌پذیری و خلاقیت بیشتر تغییر کرده است. به طوری که بسیاری از بنیادها، استراتژی سرمایه‌گذاری خود را تغییر داده‌اند و قادر به بهبود درآمد خود بودند. همچنین اکثریت ادغام بنیادها، موجب تقویت و تثبیت می‌شود، به این معنی که بنیادها با دیگر مؤسسات در زمینه مشابه ترکیب می‌شوند.

وضعیت موجود مساجد سوئیس

مسجد به دلیل نقش اجتماعی و فرهنگی که دارد، نهادی کلیدی در سیستم خیریه اسلامی در سوئیس است و تأثیر بسیاری بر زکات و دیگر فعالیت‌های خیرخواهانه دارد. مسجد مکانی است که با نیازمندان در ارتباط است به این صورت که مسجد مانند بازاری است که عرضه و تقاضا در تماس با یکدیگر قرار می‌گیرند. همچنین مسجد به دلیل اعتمادی که میان مردم دارد، جمع‌آوری کمک مالی بیشتری نسبت به مؤسسات خیریه دیگر دارد.

مراکز و بنیادهای اسلامی، برنامه جمع‌آوری کمک مالی خاصی ندارند. به منظور جمع‌آوری زکات تنها با توصیه امام جمعه در مورد اهمیت زکات در دین صورت می‌پذیرد و جمع‌آوری صدقه از طریق قرار دادن صندوقی در درب ورودی مسجد و پوسترهایی از آیات و روایات به منظور نشان دادن اهمیت اقدامات خیرخواهانه انجام می‌شود. با این حال بیشتر مسلمانان کمک‌های مالی خود را به طور مستقیم به حساب بانکی مسجد واریز می‌کنند.

براساس اطلاعات موجود در سال ۲۰۱۵، کشور سوئیس دومین رتبه در پایین‌ترین سطح تعداد مساجد را دارد به این صورت که به ازای هر ۴۰۰۰ مسلمان ساکن در سوئیس یک مسجد وجود دارد. در مقایسه با میانگین اروپا، به ازای هر ۱,۵۲۸ مسلمان، یک مسجد وجود دارد.

مهمترین سازمان‌های خیریه در سوئیس

انجمن بین‌المللی سازمان‌های جمع‌آوری کننده کمک مالی در سال ۱۹۵۸ به عنوان یک انجمن بین‌المللی از سازمان‌های نظارت کننده بر سازمان‌های خیریه ملّی تأسیس شد.

این انجمن متشکل از ۱۸ سازمان از ۱۸ کشور است که بیش از ۴۰۰۰ سازمان خیریه را با ۶۰ میلیون یورو(معادل با ۲,۱۰۴ هزار میلیارد ریال) مدیریت می‌کند. هدف انجمن این است اطمینان حاصل کند که جمع‌آوری کمک مالی برای اهداف خیرخواهانه سازمان‌دهی یافته است و به شیوه رضایت‌بخشی انجام می‌شود و مدیریت وجوه جمع‌آوری شده مناسب است.

این انجمن دارای استانداردها و دستور‌العمل‌هایی است که سازمان‌های خیریه که توسط اعضای این انجمن نظارت می‌شوند، موظف به پیروی از دستورالعمل‌های داده شده هستند.

مرکز تخصصی بین‌المللی ژنو در سال ۱۹۹۶ توسط دولت سوئیس و ایالت ژنو با حمایت نهادهای محلی و ملی(خصوصی و دولتی) تاسیس شد که نقش تسهیل‌گری در حوزه وقف و امور خیریه بر عهده دارد.

هدف این مرکز تسهیل در راه‌اندازی و یکپارچگی منطقه ژنو خدمت‌گذاران مدنی بین‌المللی، کنسولگری‌ها، سازمان‌های غیر انتفاعی و شرکت‌های چند ملیتی است.

مرکز تخصصی ژنو از سازمان‌های غیر انتفاعی بین‌المللی که پیش از این تمایل به ایجاد دفتری در ژنو و سازمان‌های غیر انتفاعی عمل می‌کند و این خدمات توسط رئیس جمهور و دولت ژنو نظارت می‌شود.

انجمن زنان مسیحی جوان در سال ۱۸۵۵ تأسیس شد و به سرعت در سراسر جهان گسترش یافت. این انجمن یک جنبش جهانی است که برای توانمندسازی، رهبری و حقوق زنان در بیش از ۱۲۰ کشور و ۲۰ هزار اجتماع محلی فعالیت می‌کند.

توانمندسازی زنان و دختران راهی برای تغییر جهان است. اعضا و حمایت‌کنندگان انجمن زنانی از ادیان، سن، اعتقادات و فرهنگ‌های مختلفی هستند.

چشم‌انداز ۲۰۳۵ انجمن برای ایجاد هدفی روشن برای پایداری آینده جنبش زنان مسیحی جوان به منظور حصول و تأثیر زنان و دختران جوان به عنوان رهبرانی برای حفاظت از حقوق خود طراحی شده است به این صورت که تا سال ۲۰۳۵، ۱۰۰ میلیون تن از زنان و دختران جوان، به ساختارهای قدرت به منظور ایجاد عدالت، برابری جنسیتی و جهان بدون خشونت و جنگ و رهبری جنبش زنان مسیحی جوان تبدیل خواهند شد.

بنیاد بین‌المللی پروژه امید(فرصت‌های بهداشتی برای مردم در همه جا) در سال ۱۹۵۸ تأسیس شد و به ارائه راه حل‌های پایدار برای مشکلات بهداشتی با مأموریت کمک‌های مردمی برای خودشان اختصاص یافته است. پروژه امید در حال حاضر آموزش پزشکی و بهداشتی و همچنین انجام برنامه‌های کمک‌های بشر دوستانه را در بیش از ۳۵ کشور فراهم می‌کند.

این بنیاد داروها و ملزومات ضروری، داوطلبان و آموزش پزشکی برای جلوگیری از بیماری، ارتقای سلامتی، پاسخ به فاجعه و نجات جان در سراسر جهان انجام می‌دهد. از جمله فعالیت‌های بنیاد، تقویت نظام‌های بهداشتی، کمک‌های بشردوستانه و امدادرسانی در هنگام اضطرار، آموزش جهت جلوگیری بیماری‌های عفونی و غیر مسری، بهداشت زنان و کودکان و امور بهداشتی است.

کمک به سازمان خیریه خارج از کشور

در اغلب ایالت‌ها، نظیر ژنو، اهداف و بخشش هدایا و ارث توسط شهروندان سوئیسی به سازمان‌های خیریه خارجی مگر در صورت وجود توافقنامه‌های متقابل با کشوری که این خیریه‌ها در آنجا به ثبت رسیده‌اند، مشمول مالیات هدایا و ارث است.

در ایالت ژنو، چنین مالیات‌هایی ممکن است با یک معافیت حداقل ۲۵ درصدی همراه باشد، با این وجود نرخ مربوطه به صورت مورد به مورد مشخص و اعمال می‌شود. دولت محلی ژنو همچنین مجاز به انعقاد توافقنامه با کشورهای خارجی است.

هدایا و ارث شهروندان غیر ژنوی به معافیت مالیاتی هدایای اهدایی به نهادهای خیریه مشروط به این شرایط است: نهاد ذی‌نفع در سوئیس به ثبت رسیده باشد. این هدایا و کمک‌ها به مصارف عام برسد.

از این رو، مالیات‌دهندگان سوئیسی شامل افراد حقیقی و حقوقی خواهان کمک به خیریه‌های خارجی مشمول هیچ گونه معافیتی نیستند.

با این حال، در مورد بنگاه‌های خیریه ثبت شده در سوئیس محل اقامت کمک‌کنندگان فاقد اهمیت است (همچنان مشمول معافیت مالیاتی هستند) معافیت مالیاتی اهداکنندگان مقیم خارج به قوانین محل سکونت آنها بستگی دارد.