حقوق بشر در پرتو مشروعیت الهی حکومت اسلامی

نویسنده : شبان نیا قاسم*
 
* موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
 
چکیده:

چکیده فارسی:
از جمله موضوعات حائز اهمیت در مباحث مربوط به حقوق بشر، نوع حکومت مطلوبی است که می تواند حقوق بشر را تحقق بخشد. حکومت اسلامی، به دلیل ویژگی های منحصربه فردی که دارد، مطلوب ترین نوع حکومت برای تحقق حقوق بشر است. از جمله مشخصه های حکومت اسلامی که آن را از سایر حکومت ها متمایز می سازد، ابتنای آن بر مشروعیت الهی است.

اعتقاد به مشروعیت الهی حکومت، متضمن حاکمیت مطلق خداوند، نفی حکومت های طاغوتی، کنترل زمامداران و نظارت بر ایشان، به منظور عدم دخالت اغراض و منافع شخصی، مسوولیت پذیری زمامداران و صاحب منصبان و مواردی نظیر آن است. تمام این امور، کمک شایانی به تحقق حقوق بشر در جوامع بشری خواهد نمود. در این نوشتار، تلاش کردیم این رابطه متقابل را تبیین نموده و با استناد به منابع اصیل فقه اسلامی و همچنین برخی متون برگرفته از آن منابع، این مساله را به اثبات رسانیم.

چکیده عربی:
إن مسأله نوع الحکومه المطلوبه التی من شأنها تلبیه حقوق الإنسان، تعتبر من المسائل الهامه فی الأبحاث المتعلقه بحقوق الإنسان، والحکومه الإسلامیه هی أفضل أنواع الحکومات التی توفر هذه الحقوق وذلک نظرا لخصائصها الفریده من نوعها. ومن خصائص الحکومه الإسلامیه التی تمیزها عن سائر الحکومات، استنادها إلی الشرعیه الإلهیه.

وبالطبع فإن الاعتقاد بالشرعیه الإلهیه للحکومه یعنی الإیمان بالحاکمیه المطلقه لله جل وعلا و فی نفس الوقت فإن من شأنه دحض حکومات الطواغیت والسیطره علی سلوکیات الذین یتولون زمام الأمور والإشراف علیهم، وذلک للحیلوله دون تدخل المنافع والأهداف الشخصیه فی ذلک، وهذا الاعتقاد من شأنه أیضا أن یکون وازعا لأولیاء الأمور وأصحاب المناصب فی قبول المسؤولیه، وما شابه ذلک من موارد أخری. وجمیع هذه الأمور ستعین علی إقرار حقوق الإنسان فی المجتمعات البشریه بشکل ملحوظ. ویتطرق الباحث فی مقالته إلی بیان هذه الصله المتبادله، ویثبتثها استنادا إلی المصادر الأصیله للفقه الإسلامی وبعض النصوص المشتقه منها.
 
کلید واژه: کلیدواژه فارسی: حکومت اسلامی، حقوق بشر، مشروعیت، طاغوت، کنترل حاکمان، مسوولیت پذیری حاکمان (کلیدواژه عربی: الحکومه الإسلامیه، حقوق الإنسان، الشرعیه، الطاغوت، السیطره علی الحکام، قبول المسؤولیه من قبل الحکام)