راه نجات امور دینی و قرآنی از بلاتکلیفی
به گزارش ادیان نیوز، حجت‌الاسلام «محمدرضا
حشمتی» معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در یادداشتی با عنوان
«برنامه ششم توسعه و بخش فرهنگ دینی» به لزوم توجه بیشتر به فرهنگ قرآنی
در تدوین برنامه ششم توسعه پرداخته است که در ادامه بخش‌هایی از آن را
خواهید خواند.
توجه به فرهنگ دینی می‌تواند بار دیگر دشمنان اسلام را به زانو درآورد
در ابتدای این یادداشت
می‌خوانیم: «در آستانه تدوین برنامه ششم توسعه هستیم و بر اساس ابلاغ مقام
معظم رهبری قرار است رویکرد برنامه ششم، اقتصاد مقاومتی باشد. بخش فرهنگ
عموماً و بخش فرهنگ دینی خصوصاً می‌تواند در تدوین برنامه بر مبنای اقتصاد
مقاومتی سهیم باشد».
حجت‌الاسلام حشمتی در این یادداشت با اشاره به نقش فرهنگ دینی در پیشرفت کشور، آورده است: «فرهنگ دینی که خود روزی انقلاب اسلامی را به پیروزی رساند، می‌تواند بار دیگر نقش تأثیرگذاری ایفا کند. درست است که دشمنان استقلال ایران در جهان تلاش زیادی دارند تا ما را به زانو درآورند؛ اما باید اذعان کرد کم‌کاری دستگاه‌های فرهنگی به ویژه در حوزه دین را نباید نادیده گرفت».
کارگروه تخصصی در حوزه فرهنگ دینی تشکیل شود
وی یادداشت خود را
اینگونه ادامه می‌دهد: «ایرادی که دوستان برنامه و بودجه به حوزه فرهنگ
می‌گیرند، این است که متولیان بخش فرهنگ متعدد هستند و کارهای موازی زیادی
انجام می‌شود و خروجی فعالیت‌ها به صورت آمارها و مؤلفه‌های کمی نیست و
آثار آن مشاهده نمی‌شود. صرف نظر از اینکه این ایرادات وارد باشد یا نه،
بخش فرهنگ دینی می‌تواند در زمان تدوین برنامه ششم با مطالعه و بررسی و با
تنظیم اسناد علمی، مطالبه خود را از برنامه داشته باشد».
معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد در این یادداشت با اشاره به اینکه انسجام بخش فرهنگ دینی از اموری است که نمی‌توان توقع داشت که آن را دیگران تحقق بخشند، آورده است: «پیشنهاد می‌شود در حوزه فرهنگ دینی کارگروه‌های تخصصی تشکیل و از طرف این بخش برنامه منسجمی ارائه شود».
دلایل عقب‌ماندگی بخش فرهنگ
وی با بیان اینکه آیات
نورانی قرآن، احادیث و سیره اهل‌بیت علیهم‌السلام منابع خوبی برای تدوین
تبصره‌ها و احکام قانونی و برنامه‌ای هستند تا ما را از این معضلات رهایی
بخشند، می‌افزاید: «از علت‌های عقب‌ماندگی بخش فرهنگ بلاتکلیفی در این حوزه
است؛ وقتی صحبت اعتبار و بودجه پیش بیاید همه دستگاه‌ها خود را مسئول
می‌شمارند؛ اما زمان پاسخگویی همه از زیر بار طفره می‌روند. تجربه ثابت شده
است که تعدد نهادها و سازمان‌ها در سیاست‌گذاری و اجرا نه تنها مفید نیست بلکه یک نوع سردرگمی در مأموریت را نیز فراهم می‌کند».
کاهش موازی‌کاری‌ها در برنامه‌های دینی در برنامه ششم توسعه دیده شود
در این یادداشت،
حجت‌الاسلام حشمتی همچنین با اشاره به اینکه برنامه ششم فرصت مناسبی است که
در ساختار حوزه فرهنگ نیز فکر شود، ساختارهای موازی حذف و یا در یکدیگر
ادغام شوند، آورده است: «رویکرد برنامه ششم می‌بایست بر اساس اقتصاد
مقاومتی رویکردی باشد که در حوزه فرهنگ دینی موازی‌کاری‌ها به حداقل رسیده و
متولیان بخش‌های مختلف تعیین شوند. این درست نیست که چند نهاد و سازمان با انجام فعالیت‌های تکراری هیچ یک پاسخگوی عملکرد خود نباشند. گرچه اعتبارات حوزه دین مطلوب نیست اما همین اعتبار اندک هم صرف هزینه‌های جاری شده و کمتر طرح ملی در حوزه دین به انجام می‌رسد».
راه نجات از بلاتکلیفی در حوزه‌های قرآنی
وی ادغام و تفکیک وظایف را مهم‌ترین راه نجات از بلاتکلیفی در حوزه‌های قرآنی دانسته و
افزوده است: «در حوزه فرهنگ دینی به ترتیب مباحث وقف، حج و زیارت، قرآن و
عترت، امر به معروف و نهی از منکر، نماز، حجاب و عفاف، تبلیغات دینی داخل و
خارج کشور، زکات، سبک زندگی اسلامی و اخلاق مطرح هستند که فقط حوزه وقف و
حج و زیارت به دلیل وجود سازمان و وظائف مشخصی، سامان نسبی دارند و بقیه
همگی دچار مشکل هستند».
در بخش دیگری از این
یادداشت آمده است: «در حوزه تبلیغات دینی دو سازمان مهم مشغول به کار
هستند. سازمان تبلیغات اسلامی و دفتر تبلیغات اسلامی در ساماندهی تبلیغات
حوزه دین اختیارات کاملی ندارند و نتوانسته‌اند این بخش را راهبری کنند.
گرچه امور مساجد، اعزام مبلغ، برپایی مراسم و ده‌ها فعالیت دیگر تبلیغات
دینی محسوب می‌شوند اما این دو نهاد درگیر مشکلات عدیده از جمله مبهم بودن
حیطه وظایف خود هستند».
پیشنهادات معاون قرآنی وزیر ارشاد برای تدوین برنامه ششم توسعه
معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد در ادامه به ارائه پیشنهاداتی برای ستاد برنامه ششم توسعه پرداخته است که در ادامه می‌خوانیم:
الف) تشکیل کمیته‌ای خاص:
باید کمیته‌ای خاص
متشکل از نهادهای حوزه دین تشکیل شود که موضوع آن ساماندهی فعالیت‌ها باشد.
تصویب چند سرفصل مشخص و تعیین متولی برای هر یک از فعالیت‌ها می‌تواند زیر
بنای محکمی باشد برای تفکیک وظایف و… قطعاً تفکیک وظایف و ادغام ستادها و
شوراها در یکدیگر در راستای اقتصاد مقاومتی بوده و ما را در حوزه فرهنگ
دینی از ابهام و سردرگمی نجات خواهد داد.
در بسیاری از کشورها
محوریت فعالیت‌های دینی به عهده یک سازمان است و این سازمان خط مقدم کلیه
فعالیت‌های اجتماعی به شمار می‌رود. برای هر اقدام در این کشورها این
سازمان یک پیوست فرهنگی تهیه می‌کند و اعتبارات به صورت متمرکز با اراده
سازمان انجام می‌شود.
سازمان مذکور سالانه
میلیون‌ها جلد انجیل و جزوات دینی را به زبان‌های دنیا تألیف، چاپ و منتشر
می‌کند به طور مثال سازمان دیانت ترکیه و سازمان رابطه‌العالم‌الاسلامی در
عربستان سعودی متولی حوزه دینی هستند که میلیون‌ها جلد کتاب را منتشر
می‌کنند.
امروزه فعالیت‌های
دینی مسیحیت و وهابیت در قالب فعالیت‌های انسان‌د‌وستانه انجام می‌گیرد لذا
یکپارچگی و انسجام در فعالیت تبلیغی تأثیرگذار خواهد بود.
حال سؤال این است که وجود یک سازمان قدرتمند تبلیغی بهتر است، یا چند مؤسسه و نهاد ضعیف که اکثراً کارهای همدیگر را خنثی می‌کنند؟!
ب) سفارش پژوهش‌های کاربردی:
به منظور شناخت بیشتر
مشکلات حوزه دین، نیازمند تحقیق و بررسی دقیقی هستیم که مناسب است ستاد
برنامه ششم به یک مرکز مطالعاتی مأموریت بدهد تا بر اساس واقعیات موجود،
معضلات حوزه دین را استخراج و برای آن راه حل پیشنهاد دهد.
این واقعیت تلخ که
مجموعه فعالیت‌های دینی نتوانسته است سبک زندگی مردم را اخلاقی و دینی کند
بیانگر این واقعیت است که ما در بعضی حوزه‌ها دچار مشکل هستیم. عمده‌ترین
مشکلات این بخش عبارتند از: فقدان نیروی انسانی توانمند و کمبود اعتبارات و
موازی‌کاری‌ها که حوزه نفوذ دین را کاهش داده است.
ج) ارائه برنامه اجرایی متناسب با تحقیقات انجام شده:
تجربه ادغام وزارت
کشاورزی و جهاد و کمیته‌ها و نیروی انتظامی و ادغام سازمان‌های تبلیغی خارج
از کشور، تجربه خوبی است که نشان می‌دهد در حوزه نهادهای حوزه دین نیز،
این کار ضروری است.
اصول اقتصاد مقاومتی
ایجاب می‌کند تا به منظور صرفه‌جویی در مکان، نیروی انسانی و منابع، چنانچه
نهادها با یکدیگر ادغام شوند می‌توانند بیشتر تأثیرگذار باشند. تعدد
نهادها، ستادها و مؤسسات فی‌النفسه در یک کشور حسن نیست.
بنابراین، ضرورت
ساماندهی، مدیریت و شفافسازی حیطه وظایف و اختیارات نهادهای دینی و پرهیز
از موازی‌کاری به منظور بهره‌وری کامل از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های این
بخش بسیار محرز شده است.
در خاتمه، از آنجا که
براساس مقدمه و مواد ۲،۳ و ۸ قانون اساسی که دولت جمهوری اسلامی را در قبال
اعتقادات، گرایش‌ها و رفتار فرهنگی مردم مسئول می‌داند، امید می‌رود که
با رهنمودهای مقام معظم رهبری این وظایف را بتوان در چارچوب اقتصاد مقاومتی
به گونه‌ای مناسب و کارآمد انجام داد.
منبع : فارس