تاملی در سیاست کنترل جمعیت؛ آثار و پیامدهای آن
* موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی
چکیده:
چکیده فارسی:
همواره بحث از جمعیت، و بررسی آثار و پیامدهای آن از جمله مباحث مهم و جذاب بوده است. در مقاطعی از تاریخ کشور ما، سیاست دولت مردان بر فزونی جمعیت و در مقاطعی دیگر بر کنترل و کاهش آن بوده است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بحث کنترل جمعیت به یک سیاست راهبردی تبدیل شد. نتیجه آن سیاست، امروز به بار نشسته و جامعه ایران را با معضل گسل و گسست نسلی، و پیری مفرط جمعیت مواجه ساخته است. از این رو، امروز تاکید مسوولان امر بر فزونی جمعیت و دست شستن از سیاست کنترل جمعیت می باشد.
به نظر می رسد، این موضوع و اتخاذ سیاست پیشگیرانه، نیازمند توجه به زیرساخت های نهادی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، ساختاری، زمینه ای، و امکانات، ظرفیت ها، محدودیت ها و مولفه های فرهنگی، دینی و اجتماعی است. به یک باره نمی توان فزونی جمعیت را امری ناپسند و کنترل آن را امری مطلوب تلقی کرد و یا به عکس.
این مقال، با رویکرد تحلیلی و بررسی اسنادی به واکاوی سیاست کنترل جمعیت و آثار و پیامدهای آن می پردازد.
چکیده عربی:
إن البحث حول تحدید النسل ودراسه آثاره ونتائجه کان دائما من الأبحاث الهامه والجذابه، ففی فترات من تأریخ بلدنا کانت سیاسه المسؤولین تدعو إلی زیاده عدد السکان وفی فترات أخری کانت سیاستهم السیطره علیه وتحدیده. بعد انتصار الثوره الإسلامیه تحول موضوع تحدید النسل إلی سیاسه استراتیجیه، حیث تحققت نتائجها فی عصرنا الحاضر وواجه المجتمع الإیرانی مشکله جمود النسل وانقطاعه وشیوع الشیخوخه، لذلک یؤکد المسؤولون الیوم علی ضروره زیاده عدد السکان والتخلی عن سیاسه تحدید النسل.
یبدو أن هذا الموضوع ومسأله اتباع سیاسه وقائیه، هما بحاجه إلی الاهتمام بالقواعد التالیه: الجذور الأساسیه، الثقافیه، الاجتماعیه، الاقتصادیه، الهیکلیه، الارتکازیه، الامکانیات، القدره الاستیعابیه، الأطر المحدوده، العوامل الثقافیه، العوامل الدینیه، العوامل الاجتماعیه. وبالطبع لا یمکن القول إن زیاده النسل هو أمر مطلوب وتحدیده أمر مرفوض، وکذلک لا یمکن القول بالعکس من ذلک.
یقوم الباحث فی هذه المقاله بدراسه سیاسه تحدید النسل وبیان آثاره ونتائجه بأسلوب تحلیلی وثائقی.
کلید واژه: کلیدواژه فارسی: جمعیت، تنظیم خانواده، کنترل جمعیت (کلیدواژه عربی: المجتمع، تنظیم الأسره، تحدید النسل)