مروری بر یک عمر تلاش «شیخ الفقها» برای صیانت از کیان تشیع

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، لطف‌الله صافی گلپایگانی، ۱۹ جمادی‌الاول ۱۳۳۷ قمری مصادف با ۳۰ بهمن ۱۲۹۷ ش در گلپایگان متولد شد. تحصیلات خود را در گلپایگان آغاز کرد و ادبیات عرب، کلام، تفسیر قرآن، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح، در زادگاه خود به سرانجام رساند.

او در ۲۳ سالگی (۱۳۶۰ق) از گلپایگان به قم هجرت کرد و در درس آیات عظام سید محمدتقی خوانساری، سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای، سید صدرالدین صدر، سید محمدرضا گلپایگانی و آیت‌الله بروجردی حاضر می‌شد. او پس از چهار سال اقامت در قم به مدت یک سال در نجف ساکن شد و در درس محمدکاظم شیرازی، سید جمال الدین گلپایگانی و شیخ محمدعلی کاظمی حضور یافت.

لطف‌الله صافی گلپایگانی، از شاگردان برجسته آیت‌الله بروجردی بوده و توانایی ویژه علمی او موجب شد پاسخگویی به سوالات فقهی و کلامی و همچنین نگارش کتاب منتخب الاثر، از سوی آیت الله بروجردی به وی واگذار شود. او همچنین از مشاوران نزدیک و همچنین از اصحاب شورای استفتای آیت‌الله بروجردی بوده است. خود ایشان در گفت‌وگویی رابطه‌اش با آیت‌الله بروجردی را چنین توصیف می‌کند: «کارهای علمی که حضرت آیه الله بروجردی به من ارجاع می‌دادند، زیاد بود. کتاب منتخب الاثر را که درباره امام زمان(عج) است، با پیشنهاد ایشان نوشته‌ام. درباره بعضی از مسائل علمی و اعتقادی که به ایشان مراجعه می‌شد، بنده به دستورایشان مطالبی می‌نوشتم که بعضی از آنها چاپ شده است.»

او در فقه، اصول، کلام، حدیث و رجال، به تدریس و تحقیق پرداخته و آثاری در این ابواب نوشته است. عالمان بزرگ شیعه مانند سید جمال الدین گلپایگانی، سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی و سید محمدرضا گلپایگانی، بر مراتب علمی او تاکید کرده‌اند. امام خمینی در نامه خود به شورای نگهبان، آیت‌الله العظمی صافی را از فقهایی دانسته‌اند که «لیاقت و تعهدشان محرز است» و «در مدت طولانی خدمت، آشنایی وافر به مسائل جاریه دارند».

آیت‌الله صافی گلپایگانی، پس از درگذشت سید محمدرضا آیت‌الله گلپایگانی در آذر ۱۳۷۲ش، به عنوان مرجع تقلید شناخته شد. آیت‌الله گلپایگانی در وصیتنامه خود، لطف‌الله صافی گلپایگانی را مجتهد مسلم و عادل خوانده بود.

آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی، یکی از پرکارترین نویسندگان شیعی است که بیش از ۸۰ عنوان کتاب از وی به زبان‌های فارسی و عربی منتشر شده است. برخی از آثار او به زبان‌های انگلیسی و اردو ترجمه شده و پاره‌ای از این کتاب‌ها برنده جایزه کتاب سال ولایت و کتاب سال مهدویت شده‌اند.

مقالات و اشعاری نیز از سوی او در مجلات و رسانه‌های مختلف منتشر شده است. از جمله آثار او «منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر»، درباره امام دوازدهم و در ده فصل است. نصوص مرتبط با دوازده امام، نصوص مرتبط با امام دوازدهم، و تاریخ زندگی و چگونگی ظهور آن امام، بخش‌های اصلی کتاب است. این کتاب در سال ۱۳۸۰ش، در سه جلد چاپ شده که مجموعا ۱۴۰۰ صفحه است.

منتخب الاثر، در اولین دوره کتاب سال ولایت، اثر برگزیده شناخته شد و در اولین دوره کتاب سال مهدویت، اثر برتر نام گرفت. از دیگر آثار او می‌توان به «الاحکام الشرعیه ثابته لا تتغیر» اشاره کرد. این کتاب رساله‌ای عربی است در پاسخ به مقاله‌ای که در مجله عربی الکویتیه، به قلم دکتر عبدالمنعم النمر چاپ شد. عبدالمنعم النمر، در صدد اثبات عدم ثبات احکام مهم اسلامی بود، و کتاب لطف‌الله صافی گلپایگانی، با اشاره به خلط بین حکم شرعی و فتوا، تفصیل بین احکام در ثبات و تغیر و موارد دیگر، به اثبات دیدگاه خود می‌پردازد. این کتاب در سال ۱۴۱۲ق و از سوی انتشارات دارالقرآن الکریم چاپ شد.

ایشان از معدود مراجع تقلید است که تجربه عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت و همچنین دبیری شورای نگهبان را داشته است. او یکی از ۷۳ عضو مجلس خبرگان قانون اساسی بود که از ۲۸ مرداد تا ۲۴ آبان ۱۳۵۸ مسئولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را به عهده داشت. همچنین در سال ۱۳۵۹ شمسی، با حکم امام خمینی، عضو فقهای شورای نگهبان شد و هشت سال دبیر شورای نگهبان بود. لطف‌الله صافی، در تیر ۱۳۶۷ش از عضویت در شورای نگهبان استعفا کرد.

زهد، تقوی، اخلاص، قناعت، توکل، سعه صدر، صراحت لهجه و امر به معروف و نهی از منکر، از ویژگی‌های مهم روحی و اخلاقی آن فقیه وارسته بود. تدریس، تحقیق و تسلط در زمینه علوم متنوع اسلامی همچون فقه، اصول، کلام، حدیث، رجال و… ، تالیف حدود هشتاد اثر ارزشمند و محققانه به زبان‌های فارسی و عربی که بعضی از آنها به چند زبان دیگر نیز ترجمه شده، از ویژگی‌های علمی ایشان بود.