سکوت واتیکان شکست | انتشار اسناد درخواست کمک یهودیان از پاپ در دوران نازی‌ها

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، تقریبا چهار سال پیش آرشیو سردابه واتیکان به روی پژوهشگران باز شد تا رابطه بین پاپ اعظم و هیتلر در جنگ جهانی دوم آشکار گردد. اما این قضایا تا چه اندازه توانست میزان نقش پاپ پیوس دوازدهم در مواجهه با درخواست کمک یهودیان را نشان دهد.

با گذشت هفتاد و پنج سال از پایان جنگ جهانی دوم، بالاخره دربار واتیکان به پژوهشگران جنایات آلمان هیتلری اجازه داد به اسناد مربوط به موضع واتیکان در جنگ جهانی و روابط پاپ اعظم با هیتلر و سرکردگان نازی که در سردابه قصر واتیکان از دید همگان پنهان بوده دسترسی یابند و به بررسی این پرسش بپردازند که پاپ اعظم آن دوران، به نام پیوس دوازدهم در برابر کشتار شش میلیون نفر یهودیان به دستور آلمان هیتلری چه نقشی داشته است.

نهادهای پژوهشی در اروپا مدت چند دهه بر واتیکان فشار آوردند که این اسناد را در اختیار مردم قرار دهد، ولی همه پاپ های اعظم تا قبل از بازشدن آرشیو سردابه واتیکان با آن مخالفت ورزیدند.

اقدامات شجاعانه پاپ فرانسیس و واتیکان

در راستای این شناخت تاریخی به تازگی اقدام شجاعانه پاپ فرانسیس در راستای پرده برداری هر چه بیشتر از رخدادهای تاریخی میان یهودیان در هنگام تبعید توسط نازی‌ها و درخواست کمک آنان از شخص پاپ پیوس دوازدهم به مرحله تازه ای رسیده است.

به گفته وزیر خارجه واتیکان، پاپ فرانسیس روز پنج‌شنبه دستور داده است تا ۱۷۰ جلد از پرونده‌های مرتبط با یهودیان از آرشیو پاپ پیوس دوازدهم به صورت آنلاین منتشر شود و در اختیار عموم قرار گیرد.

منبع مذکور تاکید کرد، این آرشیو شامل ۲۷۰۰پرونده درخواست کمک یهودیان از پاپ پیوس دوازدهم در دوره غلبه نازی‌ها و فاشیست‌ها در آلمان است.

این پرونده ها در آرشیو دبیرخانه امور خارجه نگهداری می شد و حاوی درخواست هایی برای مداخله پاپ برای جلوگیری از تبعید نازی ها، آزادی از اردوگاه های کار اجباری یا کمک به یافتن اعضای خانواده است.

منتقدان می‌گویند پاپ پیوس دوازدهم در مقابل هجوم نازی‌ها و هولوکاست سکوت کرده است و تنها به پرونده‌های یهودیان تعمید یافته که عملا مسیحی به حساب می‌آیند رسیدگی کرده است.

اما واتیکان همواره از پاپ پیوس در مقابل این انتقادها دفاع کرده است و سکوت واتیکان را دیپلماسی آرام برای نجات جان انسان‌ها نامیده است.

چرا که مهم‌ترین اسناد در این میان مربوط به پاپ پیوس دوازدهم است که در سال ۱۹۳۹ به مقام پاپی رسید و به سبب آنکه در بحبوحه جنگ‌ جهانی دوم پاپ بود، متهمش می‌کنند که به اندازه کافی با هیتلر مخالفت نکرده و حتی برخی می‌گویند با حکومت نازی همکاری‌ها و موافقت‌هایی هم داشته، به‌ همین سبب او را «پاپِ هیتلر» می‌خوانند. او متهم است که چشم خود را بر روی کشتار یهودیان در اروپا، از جمله حبس ۲۰۰۰ یهودی ایتالیایی در منطقه ممنوعه رم در سال ۱۹۴۳ بسته است. این یهودیان بعد‌ها به اردوگاه‌های مرگ، مثل آشویتس، فرستاده شدند و تنها اندکی از آن‌ها نجات یافتند.

تبرئه از پاپِ هیتلر بودن

واتیکان تاکنون از انتشار هرگونه سند و مدرکی در رابطه با دوران پاپ پیوس دوازدهم خودداری کرده است، آن هم علیرغم درخواست‌های جوامع یهودیان و محققان و مورخانی که او را به یهودستیزی متهم می‌سازند. اما در اقدامی تاریخی و بی‌سابقه، اسناد فراوانی مربوط به این دوران در میان مدارک این مجموعه وجود دارند؛ مدارکی که کم‌ و بیش پاپ پیوس را از اتهاماتش تبرئه می‌سازند.

البته با بررسی هر چه بیشتر این اسناد می توان به زوایای دقیق و درست آن پی برد و بدون مطالعه و تحقق گسترده و منظم هرگز نمی توان اتهامی را وارد ساخت. اما ردیابی این دو واقعه ما را با چند پرسش روبه رو می سازد:

یکی از پرسش هایی که می توان به آن پرداخت این است که آیا پاپ اعظم در آن هنگام، نسبت به کشتار یهودیان توسط آلمان نازی سکوت کرد؟

پرسش مهم دیگر آن است که دربار واتیکان درباره ابعاد جنایات نازی ها در کشتار یهودیان چه می دانست و چه زمانی از هولوکاست آگاهی یافت؟

آیا می توان گمان کرد حتی اگر درباره واتیکان دخالت فعالی در کشتار یهودیان در جریان جنگ جهانی دوم وجود نداشته، و یا حتی اگر در برابر این جنایات مهر سکوت بر لب زده، آیا بیم این احتمال وجود دارد که پاپ نگران خشمگین ساختن هیتلر بوده؟ یا مبادا اقدامی نماید و باعث شود که نیروهای نازی، واتیکان را نیز به اشغال درآورند و پاپ را از سمت خود براندازند.

به هر حال باز شدن سردابه واتیکان و انتشار دیجیتالی فایل‌های یهودیان به پژوهشگران کمک خواهد نمود به مبنایی دقیق از وقایع تاریخی دست یافته و همچنین به نوادگان کسانی که از واتیکان درخواست کمک کرده‌اند، کمک کند تا “ردی از عزیزان خود را از هر نقطه ای از جهان بیابند.”

فرآوری: محمد پناه زاده

منابع:

۱. (واتیکان پس از ۷۰ سال افشا کرد؛ راز سکوت پاپ هیتلر درباره کشتار یهودیان) http://tarikhirani.ir/fa/news/1904

۲. (اسناد سردابه واتیکان در مورد نقش پاپ اعظم در همکاری با هیتلر) https://radis.org

۳. کانال تلگرامی موسسه گفتگوی ادیان (انتشار ۱۷۰ جلد پرونده درخواست کمک یهودیان در دوران نازی‌ها از واتیکان)