توجه به اقدامات فرامذهبی و فراطائفی لازمه همگرایی امت اسلامی

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، در ادامه همایش بین‌المللی «بازشناسی جایگاه حج در تقویت همگرایی اسلامی، فرصت‌ها و چالش‌ها» که صبح امروز ۵ شنبه ۱۶ تیرماه۱۴۰۱ با حضور بسیاری از اندیشمندان و متفکران اسلامی برگزار شد، آقای دکتر حمیدرضا شریعتمداری، عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، بیان کرد: با سپاس از اهتمام دانشگاه ادیان به فرصت عظیم حج و نسبت آن با همگراییِ امت اسلامی که خواسته همه‌ی مصلحان جهان اسلام، ازجمله، امام راحل و مقام معظم رهبری است، به استحضار می‌رسانم که:

ضرورت‌های همگرایی امت اسلامی و اهمیت مقوله تقریب در لحظه حساس کنونی

خوشبختانه، امروزه، همه طوعاً او کُرهاً، از روی اعتقاد یا بنا به‌ضرورت‌های عینیِ اجتماعی و سیاسی، به‌ضرورت همگراییِ امت اسلامی حکم می‌کنند و از آن، سخن می‌گویند. برخی از منتقدان تقریب نیز، به‌واقع، مخالف کلیت تقریب نیستند، بلکه به برخی رویکردها یا رفتارهای تقریبی انتقاد دارند.

وی ادامه داد: ازآنجاکه در مقام عمل، با رویکردهای گوناگونی به‌تقریب روبه‌رو هستیم، شاید یکی از راه‌هایی که تقریب را هموار می‌کند، شناسایی انواع این رویکردها یا راهبردها(و حتی راهکارهاست). آنگاه، هم داعیه‌داران، هم منتقدان با دستی بازتر می‌توانند گونه‌ی مطلوب را برگزینند یا گونه‌ی نامطلوبشان را نقد کنند.

امام موسی صدر یک نمونه موفق درزمینهٔ وحدت و تقریب مذاهب است

شریعتمداری افزود: در گزینش نهایی، یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار می‌تواند تجربه‌ها و دستاوردهای عینی باشد، مثلاً یک الگوی کاملاً موفق می‌تواند امام موسی صدر باشد که همه‌ی طوایف لبنانی به صداقت و جدیت او اذعان داشتند و دعوت‌ها و فراخوانی‌هایش را به جان می‌خریدند. او هرگز وارد بحث‌های چالش‌برانگیز که محافل درون شیعی را تحریک کند، نشد، بلکه حتی اذان شیعی را در رادیو لبنان، باب کرد و مجلس اعلای شیعی را بنیان گذاشت که خیلی‌ها آن‌ها را اقداماتی طایفی می‌دانستند. او درعین‌حال، معتقد بود که اصحاب مذاهب به‌جای منازعه بر سرِ حقانیت باورهایشان، بکوشند در پیشبرد آرمان‌های اسلامی و هر آنچه به رونق بیش‌ترِ جهان اسلام ‌کمک می‌کند، با یکدیگر رقابت کنند. هرکه در این رقابت توفیق بیش‌تری پیدا کرد، طبعاً نگاه‌ها را بیش‌تر به خود جذب خواهد کرد.

باورمندی مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی به تقدم و تقدیمِ مرجعیت علمی اهل‌بیت علیهم‌السلام

حجت‌الاسلام‌والمسلمین شریعتمداری در ادامه با اشاره به نمونه‌های واقعی از انسان‌های بزرگ و پرچم‌داران تقریب، ادامه داد: الگوی دیگر مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی است که منازعه بر سرِ خلافت یا مرجعیت سیاسیِ اهل‌بیت و دعواهای صدر اسلام را فاقد اولویت و کارکرد در روزگار ما می‌دانست و به تقدم و تقدیمِ مرجعیت علمی اهل‌بیت علیهم‌السلام باورمند بود، زیرا این بحث، هم کم‌تر چالش‌برانگیز است، هم برد و کاربرد عینی و امروزی دارد؛ می‌دانیم که پسرعموهای صاحب فضیلتِ آل‌کاشف‌الغطاء، یعنی سید محمدحسین صاحب اصل‌الشیعه و أصولها، و سید علی، مهمان ویژه‌ی نشست بینا دینی “بحمدون” در موضوع تقریب، دو مشی متفاوت داشتند.

وی افزود: همین‌طور می‌توان از مشی‌های متفاوت امام و رهبری سخن گفت که یکی بر همگراییِ سیاسی اجتماعی تأکید داشت و دیگری بر تقریب فکری و مذهبی. هرکسی می‌تواند یکی از این الگوها را بپذیرد یا برخی از آن‌ها را موردانتقاد قرار دهد. مهم این است که مبنای عمل یا محور انتقاد یک الگوی واقعی(نه ذهنی) و احیاناً تجربه‌شده است.

پیروزی انقلاب اسلامی با شعارهای فرامذهبی و مقاومت اسلامی با رویکردی فراطائفی

عضو هیئت‌علمی دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به تجربه‌های موفق درزمینهٔ تقریب مذاهب، بیان کرد: تجربه‌‌های یک‌صد سال اخیر، به‌ویژه، بیش از چهار دهه‌ی انقلاب و نظام اسلامی نشان می‌دهد که بیش از هر فراخوانی قولی یا آثار علمی و مکتوبی که به وحدت و تقریب فرامی‌خواند، همگرایی‌های عملی و تجربه‌های عینی اثرگذار است: دو صد گفته چون نیم کردار نیست! بی‌تردید، اثرگذارترین پدیده‌ی عینی در چهار دهه‌ی اخیر، یکی پیروزی انقلاب اسلامی با شعارهای فرامذهبی و دیگری پیروزی‌های مقاومت اسلامی در لبنان(با رویکردی فراطائفی)بوده است‌.

وی ادامه داد: اینکه هردوی این تجربه‌ها در ادامه، چقدر بر پیمان و منوال فرامذهبی باقی ماندند و آیا گرفتار رفتارهای تنگِ مذهبی شدند یا خیر، جای بحث و بررسی دارد، اما همین اندازه توفیق بهترین گواه ترجیح عمل بر گفتار است و این دقیقاً برگرفته از همان فرموده‌ی اهل‌بیت علیهم‌السلام است که کونوا دعاه للناس بغیر ألسنتکم.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین شریعتمداری افزود: ازاین‌رو، ما باید بیش‌ترین سرمایه‌گذاری‌مان را بر اصلاح رفتارهایمان در قبال دیگر مسلمانان و در عمل به تعالیم اسلامی متمرکز کنیم. اگر جمهوری اسلامی در این دهه‌ها بیش از هر فعالیت تبلیغیِ دیگری، برای اصلاح رفتارهای حجاج و معتمران، تلاش می‌کرد، حتماً امروزه سخن مقبول‌تری می‌داشت. این اصلاح رفتارها محدود به حجاج و موسم حج نمی‌شود، بلکه شامل انواع رفتارهای قانونی و عملیِ ما در داخل کشور و در قبال تحولات جهان اسلام نیز می‌شود که همه‌ی آن‌ها زیر ذره‌بین دنیای اسلام است.

خبرنگار: محمد پناه زاده