نشوز در قرآن در پرتو فقه یهودیت ربانی
مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین؛
سخنرانی «نشوز در قرآن در پرتو فقه یهودیت ربانی» با ارائه ثاقب حسین استاد و پژوهشگر شرق‌شناس دانشگاه آکسفورد با ترجمه هم‌زمان به فارسی در تاریخ ۱۸ شهریور ۱۴۰۰ به همت مدرسه انعکاس برگزار شد.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، نشوز در قرآن و همچنین فقه یهودیت یکی از مطالعات چندبعدی و چالش‌برانگیز محسوب می‌شود. به‌طوری‌که آیهٔ ۳۴ سورهٔ نساء در تفاسیر و آثار فقهی پیشامدرن عموماً به‌گونه‌ای تفسیر شده که به شوهر اجازه می‌دهد در صورت نشوز – اصطلاحی قرآنی-فقهی که به معنای نوعی نافرمانی از شوهر در نظر گرفته می‌شده- همسر خود را مورد ضرب وشتم قرار دهد.
بنابراین، طبق تفسیر سنتی آیه، زن ملزم به اطاعت از شوهر است و شوهر بر همسر خود ولایت پیدا می‌کند. در این ارائه، در ابتدا به‌مرور بافتار ادبی آیه می‌پردازیم، سپس سلسله‌مراتب جنسیتی آیه و مسئله اطاعت زن از شوهرش مورد بازبینی قرار می‌گیرد. سپس تلاش می‌شود تا اصطلاح کلیدی نشوز فارغ از تفاسیر و آثار فقهی و با توجه به کاربرد آن در قرآن، اشعار متقدم اسلامی و جاهلی و دیگر متون اسلامی متقدم، مجدداً ارزیابی شود.
شواهد به‌طور همبسته‌ای نشان می‌دهند که نشوز نه به «نافرمانی»، بلکه به «تمایل به ترک شوهر (معمولاً به‌نحوی‌که پای مرد دیگری در میان است)» اشاره می‌کند و بنابراین ممکن است نشوز، تعبیری مؤدبانه از خیانت زناشویی باشد. سرانجام، رابطه بینامتنی بین این آیه و فقه ربانی یهودی برای سوتاه -همسر مشکوک به زنا- بررسی خواهد شد. مقاله نویسنده در موضوع ارائه که در آخرین شماره ژورنال مطالعات قرآنی منتشرشده است:
سخنرانی ویژه مدرسه مطالعات تطبیقی قرآن و عهدین به‌صورت آنلاین گزارش نشست نشوز در قرآن در پرتو فقه یهودیت ربانی را پوشش داده است.
آدرس اینترنتی جهت استفاده از فایل تصویری جلسه به نشانی کانال تلگرامی انعکاس است. https://t.me/inekas
نکته قابل‌توجه این‌که، ثاقب حسین پس از چندین سال تحصیل در دمشق و سپس قاهره، مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مطالعات اسلامی و تاریخ در دانشگاه آکسفورد به پایان رساند و در حال حاضر سال آخر دوره دکتری خود را در رشته شرق‌شناسی در دانشگاه آکسفورد می‌گذراند. علایق پژوهشی او شامل قرآن و عهد باستان متأخر، قرآن و سنت کتاب مقدس، تفسیر اولیه قرآن و ویژگی‌های ادبی قرآن است.
تحقیقات او در DPhil در مورد دریافت ادبیات حکمت کتاب مقدس در اواخر دوران باستان، و تعارضات و جدال فکری قرآن با این سنت حکمت است. او علاقه دیرینه‌ای به پروژه‌های بین مذاهب دارد، همچنین او دارای تألیفات جذابی در مورد رابطه قرآن و انجیل دارد.
لینک اتاق جلسه: https://northwestern.zoom.us/j/95926394808
فرآوری: محمد پناه زاده
منابع:
کانال تلگرامی انعکاس
https://www.cmcsoxford.org.uk/saqib-hussain
صفحه توئیتر نفیسه مرادی https://twitter.com/nafisehmoradi1
مقاله ثاقب حسین با عنوان «مجازات تلخ همسر سرکش: سلسله مراتب، اطاعت و مجازات ذیل تفیسر آیات نشوز» به آدرس: The Bitter Lot of the Rebellious Wife: Hierarchy, Obedience, and Punishment