آتش صد ساله‌ی خاموش نشدنی زرتشتیان در پایتخت ایران
آتشکده آدریان، تنها نیایشگاه زرتشتیان در پایتخت ایران است که زرتشتیان با کمک پارسیان هند و زرتشتیان متنفذی چون بهرام پیکاچی سنگ بنای این آدریان را در سال ۱۲۹۳ گذاشتند.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، معبد آدریان زرتشتیان «این مکان در تهران، نه‌تنها برای زرتشتیان، بلکه برای همه‌کسانی که یک‌بار از نزدیک اینجا را دیده‌اند، جذاب و هیجان‌انگیز است.
یک دلیل جذابیت اینجا، این است که این بنا یک بنای تاریخی مربوط به دوره قاجار است اما دلیل دیگر محبوبیت این مکان شباهت معماری این بنا با تخت جمشید است.
آدریان که نام این معبد یا نیایشگاه زرتشتیان است در لغت به معنای نگهدار آتش است. «آدر» در زبان پارسی، آتش است و «ان» پسوند نگهداری است.
واژه آدریان برگرفته از آتشی است که زرتشتیان، آن را از آتش مقدس خود به این محل آوردند و بایستی از آن نگهداری کنند. این معبد که در خیابان جمهوری تهران واقع‌شده، در سال ۱۲۹۶ خورشیدی گشایش یافت. گفته می‌شود آتشدان این آتشکده با یک شعله از آتش آتشکده آذرفرنبغ کاریان فارس که مربوط به دوره ساسانی است، روشن‌شده و تاکنون خاموش نشده است.
خیابان ادیان و قدیمی‌ترین آتشکده تهران
اگر نخواهیم مرزهای تهران را به سمت ری ببریم و اولین‌ها را در همین محدوده تهران عتیق و دارالخلافه ناصری بدانیم رد پای قدیمی‌ترین آتشکده زرتشتیان را باید در خیابان ادیان یعنی خیابان سی تیر پیدا کنیم. قدیمی‌ترین آتشکده تهران به لحاظ ساختمان آدریان زرتشتیان است.
جایگاه مذهبی زرتشتیان
بااینکه ری تا دوره اسلامی و حتی بعدازآن جایگاه مذهبی زرتشتیان بود اما حضور پیروان پیام‌آور ایرانی به دوره قاجار و زمانی می‌رسد که ناصرالدین‌شاه دستور می‌دهد که جزیه‌ای که غیرمسلمانان باید به مسلمانان پرداخت می‌کردند را برمی‌دارد. زرتشتیان تهران برخلاف مسیحیان و یهودیان محله خاصی را برای زندگی کردن انتخاب نکردند و در محله‌های مختلف زندگی می‌کردند.
بعد از دوران ناصرالدین‌شاه زرتشتیان که آزادی عمل بیشتری به دست آورده بودند وارد تجارت شدند و خیلی زود مهم‌ترین تاجران آن دوره مانند ارباب جمشید و ارباب رستم گیو و ارباب هرمز نامشان مطرح شد. بیشتر این تجار در کاروانسرای مشیر خلوت حجره داشتند. در سال ۱۲۷۶ یعنی ۹ سال قبل از انقلاب مشروطه گروهی از سرشناس‌ترین زرتشتیان ازجمله ارباب کیخسرو شاهرخ و اردشیر مهربان، شهریار داد و ارباب جمشید و ارباب گیو دورهم جمع شدند و انجمن زرتشتیان ایران را به وجود آورند. انجمنی که بنیان بسیاری از نهادهای زرتشتیان را به وجود آورد. یکی از این بنیان‌ها ساختمان نخستین آتشکده تهران بود که در زمان ریاست ارباب کیخسرو شاهرخ بر انجمن زرتشتیان ساخت آن آغاز شد.
او در خاطراتش نوشته که جمعیت زرتشتیان تهران رو به افزایش بود و باید جایی را برای عبادت و گاهنبارخوانی اختصاص می‌دادند. زمین این آدریان متعلق به ارباب جمشید بود. او این زمین را در اختیار انجمن زرتشتیان گذاشت. زرتشتیان نیز با کمک پارسیان هند و زرتشتیان متنفذی چون بهرام پیکاچی که از پارسیان هند بود و هزینه ساخت مدرسه پسرانه زرتشتیان را داده بود سنگ بنای این آدریان را در سال ۱۲۹۳ گذاشتند.
البته ساخت این آتشکده به خاطر کمبود بودجه با تأخیری چندساله در سال ۱۲۹۶ به پایان رسید. آتش این آتشکده از آتش آتشکده یزد روشن‌شده است که طی بیست و پنج روز و آیینی خاصی به تهران آورده شده و در معجر یا آفرینگان آتش قرار داده شد و از آن سال تا امروز ۱۰۲ سال است که روشن است.
مختصات آتشکده آدریان
در بالا و گرداگرد عمارت مرکزی، ۱۶ گوی سنگی قرار دارد که شاید نشان از ۱۶ آتش مقدس است. توجه داشته باشید که اگر می‌خواهید از داخل محوطه بازدید کنید باید با پوشش مناسب وارد نیایشگاه شوید. پس از ورود، کتاب‌های اوستا و کلاه مخصوص زرتشتیان در سمت چپ و راست ورودی قابل‌مشاهده است. در قسمت مرکزی نیایشگاه آدریان، اتاقی وجود دارد که در آن‌یک ظرف مسی قرار دارد که به آن آفرینگان (مجمر) می‌گویند. داخل آفرینگان، کنده‌های چوب و آتش مقدس قرارگرفته است. گرداگرد صحن اصلی نماز گاه، صندلی‌هایی برای نیایشگران که مشغول خواندن اوستا هستند در نظر گرفته‌شده است و موبد آدریان نیز در سمت چپ مشغول عبادت هست.
فرآوری: محمد پناه زاده
منابع:
آدریان نخستین آتش ۱۰۰ ساله/ پایگاه خبری-تحلیلی شهر
آتشکده آدریان، تنها نیایشگاه زرتشتیان در تهران/ سایت لست سکند
صفحه اینستاگرام ایران وایر/ آتشکده آدریان در تهران