چرا سعدی به سرودن یک بیت در مصیبت سیدالشهدا (ع) قناعت کرد؟
مرحوم آیت الله زنجانی:
بیتی از سعدی وجود دارد که در رسای حضرت سیدالشهدا علیه السلام سروده است:
ای آن که در عزای تو اندر بسیط خاک
گیسوی شام باز و گریبان صبح چاک
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، مرحوم آیتاللهالعظمی حاج سید احمد زنجانی در کتاب الکلام یجر الکلام در خصوص سعدی و سرودن شعر دینی منتسب به سیدالشهدا مینویسد:
«تعجّب از سعدی است -که اگر این قصّه راست باشد- میگویند به او گفتند چرا دربارۀ اهلبیت علیهمالسلام شعر نمیگویی و حال آنکه به هر بیتش یک بیت در بهشت میدهند؟
گفت: بلی، روایت در این باب وارد است؛ من هم برای اینکه یک بیت در بهشت به من بدهند، یک بیت در مصیبت حضرت سیّدالشهدا (ع) ساختهام و یک بیت هم برای من کافی است. و آن این است:
ای آن که در عزای تو اندر بسیط خاک
گیسوی شام باز و گریبان صبح چاک
وجه تعجّب از وی این است که او خانۀ بهشت را به خانۀ دنیا قیاس کرده و آنگاه گفته که یک خانه در بهشت برای من کافی است و حال آنکه این قیاس باطل است.
ثوابهای اخروی هر چه زیاد و از اندازۀ گنجایش افکار ما بیرون باشد، زیاد نیست؛ بلکه همهاش جای خرج دارد؛ چنانکه رحمتهای متواصلۀ یومیّه که از میلیونها صلوات که عاید حضرت رسول (ص) میگردد، همهاش محل دارد «الّلهمّ ضاعف له أضعاف ذلک». پس آن، مثل فوائد دنیویه نیست که یک مقدار از آن کافی باشد؛ چون اینجا محدود است و جای قناعت و آنجا محدود و جای قناعت نیست.
خانۀ دنیا برای رفع احتیاج است امّا خانۀ آخرت خانۀ رحمت است؛ رحمتی که هر روز به مقدار نامحدود به حضرت رسول (صلیاللهعلیه وآله) میرسد، معذلک نمیفرماید کافی است. با این حال، او چرا قناعت کرد؟!»