واکاوی کتاب «دیباچه ای بر دین زرتشتی»

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، کتاب دیباچه ای بر دین زرتشتی نوشته «جنی رز» و ترجمه دکتر عسگر بهرامی است که توسط انتشارات چشمه به چاپ رسیده است.

در این نشست دکتر فرزانه گشتاسب نخست به سابقه «جنی رز» و اینکه یکی از اعضای جامعه پارسیان هندوستان است پرداخت و افزود چیزی که در کتاب به آن توجه می شود و خود نویسنده نیز به آن پرداخته است تفاوت روایت های زرتشتیان و یک محقق است و خانم رز سعی کرده است از یک سو به عنوان پارسی و از سوی دیگر به عنوان یک محقق دانشگاهی بین این دو توازن برقرار کند.
دکتر گشتاسب افزود یکی از تفاوت های مهم پژوهش جنی رز با دیگر مستشرقین تاکید وی بر گاهان است و اگر مثلا دنبال اثبات زرتشتی بودن هخامنشیان است به نام داریوش و اردشیر اشاره می کند و این نام ها را با عبارات گاهانی ارتباط می دهد.

اصول اعتقادی جامعه زرتشتیان

دکتر گشتاسب همچنین با بیان آنکه اصول اعتقادی دین زرتشت را در این کتاب به صورت منسجم نمی توان پیدا کرد و لازم است در لابلای نوشته های کتاب به این موضوعات رسید. یکی از خوبی های کتاب را این موضوع عنوان کرد که ایده های خوبی را برای پژوهش در حوزه جامعه زرتشتیان اختیار پژوهشگران قرار می دهد. در حالی که خود به اشاره به آنها می پردازد. وی به نمونه هایی چون مقایسه ایزد مهر با پادشاهان شاهنامه، یا اینکه چرا شمال در نوشته های اوستایی جایگاه اهریمن دانسته شده است و مانند آن اشاره کرد.

دکتر فرزانه گشتاسب افزود جنی رز سعی کرده است در این کتاب مطالب نو و جدید بیاورد و تنها گفته های محققان قدیمی را تکرار نکرده است علاوه بر این به اعتقادات زرتشتیان نیز توجه کرده است.

وی در پایان با نقد اینکه جنی رز نیز به مانند بسیاری دیگر از مخققین غربی، توجه ای به پژوهش های ایرانیان نکرده است، افزود به عنوان نمونه پٰژوهش های دکتر کتایون مزداپور در مورد آداب و رسوم زرتشتی بی نظیراست ولی در بسیاری از نوشته های غربی به آن توجه نشده است.

شناخت تاریخ زرتشت و آشنایی با آئین زرتشتی

دکتر حمیدرضا دالوند نیز در مورد کتاب گفت یکی از خوبی های کتاب توجه به آسیای میانه و یافته های دین زرتشتی در آنجا است و یکی از بزرگترین ضعف های کتاب عدم توجه کافی به ایران است. وی با اشاره به اینکه چرا غربی ها به ایران کنونی توجه ندارند، گفت از زمانی که مطالعات شرق شناسی رواج یافت افرادی که به حوزه دین زرتشت وارد شدند این دین را از روزگار پیشاهخامنشی تا ساسانی دنبال می کنند.

وی ادامه داد: گمان می کنند که این فرهنگ، بعد ساسانی از بین رفت. مری بویس اولین فردی بود که تا حدی در راه پژوهشگران گذشته تجدیدنظر کرد، ولی وی هم بیشتر به پارسی ها پرداخت تا ایرانیان. دکتر دالوند با بیان آنکه زرتشت شالوده محکمی بنیان گذاشته است که تمام فرهنگ و زبانی که به آن افتخار می کنیم بر اساس این شالوده است. افزود: مثلا اگر میوه ای چون حافط را مزمزه کنیم به ریشه های آن می رسیم.

دکتر دالوند ادامه داد: علتی که غربیان به پژوهشهای کنونی ایرانی نمی پردازند این است که این موضوع را قبول ندارند و به این استمرار فرهنگی توجه نمی کنند. از سوی دیگر ما نیز نتوانستیم روایت خوبی از ایران را پس از مشروطه به غربیان بدهیم.

دکتر دالوند در بخش دیگر سخنان خود ادامه داد یکی از روایت ها، روایت هایی است که غربیان از ایران می دهند و ما ترجمه می کنیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: روایت دیگر روایتی است که پارسیان هندوستان دارند. وی ادامه داد پارسیان هندوستان پژوهش های بسیار خوبی دارند ولی متاسفانه این آثار در ایران ترجمه نشده اند. وی از نشر چشمه خواست تا به این آثار نیز توجه نشان دهد و برای چاپ و ترجمه آنها سرمایه گذاری کند. ولی این روایت ها، روایت های ترجمه است و لازم است که خودمان نیز روایت های مناسب داشته باشیم.