چکیده :
این نوشتار در صدد ترسیم سیمای کلی زندگی یهودیان در سرزمینهای اسلامی است. یهودیان همواره در میان مسلمانان زندگی همراه با آسایش داشته و در کنار آنان، در عرصههای گوناگون به شکوفایی رسیدهاند و به یقین بر همدیگر تأثیر نیز داشتهاند. برای نشان دادن زندگی آنان و تأثیرپذیری از مسلمانان، چهار دوره عصر پیامبر(ص)، عصر حکومت عباسی، عصر حکومت عثمانی و ایران اسلامی مدّ نظر قرار گرفته و وضع یهودیان به طور کلی بررسی شده است.
جالب توجه اینکه روند کلی تعامل مسلمانان با یهودیان، بر خلاف تعامل مسیحیان با یهودیان، همیشه مثبت بوده است؛ به نحویکه خود یهودیان نیز اذعان دارند و آن را مورد تأکید قرار دادهاند. در پایان نیز زندگی یهودیان در سرزمینهای مسیحی به اجمال مطرح شده است تا خواننده بتواند مقایسهای اجمالی میان رفتار مسلمانان و مسیحیان، با یهودیان، انجام دهد و از این رهگذر، رفتار مناسب مسلمانان را که برگرفته از فرهنگ غنی اسلام است، تشخیص دهد.
کلیدواژه: اهلکتاب، ذمّی، ضدیهودیگری، فلسفه و عرفان یهودی.