کتاب «قراردادهای الکترونیکی از دیدگاه فقه و حقوق» به چاپ دوم رسید

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، چاپ دوم کتاب «قراردادهای الکترونیکی از دیدگاه فقه و حقوق» اثر حجت اسلام والمسلمین رسول مظاهری و محمدعلی خادمی پوشا است که در پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ۵۶۰ صفحه تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه منتشر شد.

درصد بسیار بالایی از معاملات روزانه و تراکنش های بانکی مردم به گونه الکترونیکی و بدون مراجعه حضوری از طریق گوشی تلفن تبلت یا رایانه انجام می شود. کتاب حاضر تلاشی است در جهت تبیین مفاهیم مربوط به این حوزه و تحلیل ویژگی ها و احکام قراردادهای الکترونیکی.

در این کتاب، مفاهیمی همچون تجارت الکترونیکی، شیوه انعقاد قراردادهای الکترونیکی، طریق احراز اهلیت، طرف‌های معاملات اینترنتی، مفهوم و انواع و شرایط اعتبار امضای الکترونیکی، درجه اعتبار و ارزش اثباتی گواهی های الکترونیکی، مزایا و معایب مهم‌ترین ابزارهای پرداخت الکترونیکی، یعنی انواع کارت های الکترونیکی پول و چک الکترونیکی و مانند اینها بررسی شده است.

این اثر، از نظر موضوع شناسی انواع شیوه‌های انعقاد قراردادهای الکترونیکی و انواع کارت های بانکی و گونه های مختلف پرداخت و اشکال مختلف امضای الکترونیکی را با استفاده از منابع خارجی معتبر به صورت مفصل بیان و تشریح کرده است.

این پژوهش با هدف بسترسازی فقهی و حقوقی و کمک به توسعه تجارت الکترونیکی در جمهوری اسلامی ایران، زمینه سازی مناسب برای اصلاح و تکمیل قوانین مربوط به تجارت الکترونیکی، و تأکید بر مترقی بودن اسلام و مناسب بودن آن برای هدایت بشر در همه زمان ها به رشته تحریر درآمده است.

این کتاب در چهار بخش و ۱۲ فصل تألیف شده است؛ در بخش اول این اثر که برای بیان کلیات و مباحث مقدماتی مربوط به موضوع پرداخته، در سه فصل به شناخت قراردادهای الکترونیکی، مراحل تکاملی این قراردادها و مراحل انعقاد آن، و قراردادهای الکترونیکی رایج و جایگاه آنها در ایران مورد اشاره قرار گرفته است.

نویسنده در دومین بخش از این کتاب که به «اعتبار فقهی و حقوقی قراردادهای الکترونیکی و شرایط انعقاد آن‌ها» پرداخته است؛ مؤلف در فصل اول «اعتبار فقه و حقوق این قراردادها (شناخت شبهات و ادله اعتبار)» را مد نظر قرار داده و شناخت شبهه در حکم قراردادهای الکترونیکی و منشا های آن، اصل اولی در حکم فقهی این قراردادها، و دلایل اعتبار قراردادهای الکترونیکی (مقتضای اصل ثانوی) را مورد بحث و بررسی قرار داده است.

«شرایط انعقاد قراردادهای الکترونیکی» عنوان فصل دوم از بخش دوم است؛ در این فصل، شرایط ایجاب و قبول در قراردادهای الکترونیکی، اهلیت طرفین، و موضوع قرارداد تبیین شده است.

در فصل بعدی به عنوان «انعقاد قرارداد از طریق نماینده الکترونیکی» به رشته تحریر درآمده است؛ پس از شناخت نماینده الکترونیکی و بررسی آن از منظر اسناد بین المللی و قضایی و حقوقی ایران و نقش واسطه‌ای نماینده الکترونیکی تحلیل شده است.

در بخش سوم، «احکام پرداخت عوضین و زمان و مکان و انحلال عقد در قرارداد الکترونیکی» بررسی شده است؛ در اولین فصل از این بخش، بررسی فقهی و حقوقی پرداخت عوضین در قرارداد الکترونیکی صورت گرفته که در این فصل، پرداخت ثمن در قراردادهای الکترونیکی و لوازم آن، شیوه‌های پرداخت الکترونیکی ثمن، و تسلیم مثمن در قراردادهای الکترونیکی مطرح شده است.

زمان و مکان تشکیل قرارداد عنوان دومین فصل از این بخش است در این راستا زمان و مکان داده پیام و تشکیل قرارداد الکترونیکی تبیین شده است.

در سومین فصل مبحث انحلال قراردادهای الکترونیکی پرداخته شده که خیار مجلس در قراردادهای الکترونیکی، حق انصراف (موضوع مواد ۳۷ و ۳۸ قانون تجارت الکترونیکی)، و رجوع از ایجاب و زوال آن، از جمله مباحث این فصل است.

در چهارمین و آخرین بخش از این اثر، امضای الکترونیکی و ادله اثبات قرارداد الکترونیکی و نقشه دفاتر خدمات در سه فصل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

در فصل اول از این بخش که به «امضای الکترونیکی» پرداخت شده، ضمن شناخت این امضا، کارکرد امضای الکترونیکی و شکل های مختلف آن (امضای با فناوری ساده، امضای زیست سنجی، امضای رقمی -دیجیتالی-) تشریح شده است.

در فصل بعدی به «ادله اثبات قرارداد الکترونیکی» پرداخته شده و پس از بیان مفهوم و انواع دلیل اثبات مصادیق الکترونیکی آن، ارزش اثباتی امضای الکترونیکی نیز تبیین شده است.

«نقش دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی» عنوان سومین و آخرین فصل کتاب حاضر است که در این فصل به مرجع ثبت و مرجع گواهی/ دفتر صدور گواهی الکترونیکی پرداخته شده است.