تیشه داعش بر ریشه بین‌النهرین
در روزنامه شرق نوشت:گروه تروریستی «داعش» هر‌روز پرده جدیدی از نمایشات
انزجارآور خود را به صحنه می‌آورند و بعد از مدل‌های شقاوت‌آمیز از سر
بریدن و زنده درقفس‌سوزاندن گروگان‌ها، تخریب اماکن مذهبی مسیحیان،
ایزدیان، صوفیان و شیعیان در کنار به غنیمت‌گرفتن زنان اقلیت‌های
قومی-مذهبی برای بهره‌برداری جنسی، کنیزی و فروش در بازارهای تازه
احیا‌شده برده‌فروشی، هم‌اکنون با حمله ارتش عراق و شبه‌نظامیان متحد دولت
به استان صلاح‌الدین، این گروه انتقام از تاریخ را در دستور کار خود قرار
داده است. انهدام آثار تاریخی در موزه موصل و تخریب شهرهای باستانی «نمرود»
و «هترا» که قدمت تاریخی آنان به دوران آشور و اشکانیان می‌رسد، هر‌چند
تیشه‌ای‌بر‌‌ریشه تاریخ باستان عراق تلقی می‌شود، اما در نوع خود یک برگ
دیگر از جنایت علیه بشریت است. داعش قبل از این هم با قاچاق اشیا و
مجسمه‌های موزه‌های این کشور هم زمان یک‌سیاست دوسویه کسب درآمد و به
تاراج‌دادن آثار گرانقدر عراق برای تهی‌کردن این کشور، از تاریخ باستان
خود را در دستور کار قرار داده بود. این سبعیت فرهنگی کاملا هم‌سو با سبعیت
انسانی این گروه تروریست بنیادگرا است که در یک بازتعریف تاریخی سعی
می‌کند هویت تاریخی قلمرو تحت‌تصرف خویش را کاملا دگرگون کرده و هر‌چه را
که با دوران صدر اسلام مغایرت دارد، نابود کند. برای بنیادگرایان داعش
اصولا تاریخ از سده‌پنجم‌میلادی شروع می‌شود و شهود قبل از آن هیچ مشروعیت
تاریخی و فرهنگی ندارد. این تلقی از تاریخ کاملا منطبق‌با اعتقادات و
منویات این گروه عصر حجری است و از قبل نیز قابل‌پیش‌بینی بود تا شاید
گواهی باشد بر محاسبات اشتباه ملی‌گرایان عرب سنی که با اتحاد با تروریسم
بنیادگرای داعش می‌پنداشتند که این هم‌پیمانی می‌تواند توازن قدرت در عراق
را به‌نفع آنان تغییر دهد. از‌آنجا‌که تاریخ آیینه تمام نمای هویت
فرهنگی-اجتماعی یک‌ملت است، هرگونه دست‌درازی به این آثار و ارزش‌ها
می‌تواند اقدامی برای تهی‌سازی و سلب هویت تاریخی از یکی از کهن‌ترین
ملت‌ها و تمدن‌های باستانی تلقی شود. هر‌چند در جریان هرجنگ و منازعه بزرگی
بسیاری از زیستگاه‌های انسانی و اماکن باستانی مورد هجوم و تخریب واقع
می‌شود، اما داستان انهدام موزه موصل و شهرهای باستانی نمرود و هترا بی‌شک
قاعده‌ای فراتر از این نرم معمول را نمایندگی می‌کند. سیاست انهدام اماکن و
آثار باستانی عراق توسط داعش کاملا آگاهانه و در راستای یک اندیشه
واپس‌گرایانه اعمال می‌شود که قصد دارد با انهدام میراث چند‌هزار‌ساله
بین‌النهرین یک‌تاریخ جعلی و خودخواسته را برجای آن قرار دهد. جدا از سیاست
فرهنگی و اعتقادی داعش که مبتنی بر یک‌چارچوب ارتجاعی و بازگشت به دوران
جاهلیت عرب است، این گروه به‌طور زیرکانه یک‌هدف دیگر را درخصوص در
پیش‌گرفتن انهدام تاریخ باستان عراق دنبال می‌کند.
همواره در
کشورهای کهن که سوابق تاریخی آنان یکی از ارکان اصلی حفظ وحدت ملی و هویت
متحد در یک جامعه چند‌فرهنگی، چند‌مذهبی و چند‌نژادی است و معمولا این نقش
در میراث فرهنگی آن نمود عینی پیدا می‌کند، هجوم به این میراث می‌تواند
ریشه‌ها و بندهای این وحدت ملی را از هم بگسلد. به عکس تصور بسیاری از
تحلیلگران، داعش قصد تصرف تمام عراق را ندارد و آنان به آن میزان از
پراگماتیسم سیاسی برخوردارند که می‌دانند هرگز توان حکمرانی بر استان‌های
کردنشین و شیعه‌نشین این کشور را نخواهند داشت. به‌همین‌دلیل داعش سیاست
انهدام وحدت ملی و تفکیک سرزمینی بر‌اساس مرزهای مذهبی را در درون عراق و
دیگر کشورهای منطقه از جمله سوریه دنبال می‌کند. اصولا اتوپیای جهانی و
خاورمیانه جدیدی که داعش به‌دنبال آن است ابتدا بر اصل شکل‌بخشی به
یک‌جغرافیای سیاسی بر‌اساس همین مرزبندی‌های مذهبی استوار است در مرحله
بعدی بر‌اساس تصرف سرزمین‌های غیراسلامی در ورای این مرزهای مقدس را هدف
قرار می‌دهد. داعش هم اکنون در مرحله اول پیاده‌سازی طرح خود است و
به‌همین‌دلیل اولویت اصلی آنان در این مرحله تفکیک سرزمینی و تغییر در
مرزهای بین‌المللی کنونی طبق این الگو است. به‌همین‌دلیل انهدام میراث
تاریخی عراق که هم اینک به یک‌رویه معمول تبدیل شده است، بیش از آنچه مربوط
به قاعده «زمین سوخته» در وضعیت شکست باشد ریشه در یک‌تفکر سیستماتیک و
اعتقادی برای تحقق اهداف بنیادین حکمرانی خلافت اسلامی در منطقه خواهد
داشت. از‌آنجا‌که میراث تمدن باستانی بین‌النهرین بسیار فراتر از عراق به
تمامی منطقه و حتی تاریخ بشریت تعلق دارد، هرگونه بی‌تفاوتی کشورهای منطقه و
جامعه بین‌المللی نسبت‌به آنچه هم‌اکنون در این کشور می‌گذرد، یک‌اشتباه
بزرگ و غیرقابل‌جبران خواهد بود.
منبع : شفقنا