افزایش گرایش به اسلام | امنیت دوباره برای زنان و ظهور فمنیست اسلامی

به گزارش سرویس ترجمه ردنا (ادیان نیوز)، قرآن، کلام جاودانه و سخن خداوند برای تمام مسلمانان و کسانی تمایلی به اسلام دارند، درباره زنان می فرماید:

” مردان سرپرست زنانند به دلیل آنکه خدا برخى از ایشان را بر برخى (برترى) داده و نیز به دلیل آنکه از اموالشان خرج مى کنند پس زنان درستکار فرمانبردارند و به پاس آنچه خدا براى آنان حفظ کرده اسرار (شوهران) خود را حفظ مى کنند و زنانى را که از نافرمانى آنان بیم دارید (نخست) پندشان دهید و (بعد) در خوابگاه ‏ها از ایشان دورى کنید و (در نهایت) اگر تاثیر نکرد آنان را (کتک سبکی) بزنید، پس اگر شما را اطاعت کردند دیگر  بر آنها هیچ راهى براى سرزنش مجویید که خدا (والاى بزرگ) است.”

کلمات داخل پرانتز توسط عبدالله یوسف علی، مترجم، به متن ترجمه آیه قرآن اضافه شده است، مترجم احتمالا با این گفته که خدای دانا و رحیم برای رام کردن زنان خطاکار و خیانت کار کتک زدن سطحی آنان را جایز دانسته، موافق بوده است.

ذکر چنین جملاتی در اسلام در مورد زنان، درک گرایش زنان به اسلام در قرن بیستم  را برای غیرمسلمانان مدرن و سکولار دشوار ساخته است. اسلام به عنوان یک دین جهانی و گسترده با وجود برخی عداوت های سیاسی از جمله معرفی اسلام به عنوان دین ترور و گروگان گیری در غرب، روز به روز در حال احیاء شدن به ویژه در میان اعراب می باشد. گرایش روز افزون به اسلام در میان مردان و زنان در عصر حاضر مشهود است.

در کشورهای عرب خاورمیانه، زنان مانتوهای مشکی بلندی که تمام بدنشان را می پوشاند، به تن می کنند و موها و گوش ها و پیشانی های خود را با شال و روسری(حجاب) از دید نامحرمان پنهان می کنند.

در بسیاری مواقع، زنان امروزی نوه های همان زنانی هستند که در دهه ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۰ به نشانه اعتراض به قوانین استعماری غرب و مردسالاری حجاب های خود را کنار گذاشته بودند.

دلیل این تغییر، حداقل تغییر در روش های آزادی شخصی و سیاسی و شاید تغییر در تعاریف هر دو، چه می تواند باشد؟

پاسخ را باید در چیزهایی که اسلام بنیادگرا به زنان و مردان در جوامع مسلمان در خاورمیانه و روح و روان آنها تزریق می کند، جست و جو کرد.

اول اینکه، بسیاری از شاخه های سیاسی اسلام افراطی با ارائه تعریف خود از حجاب مدعی حفاظت و کرامت برای زنان می باشند، چیزی که با تعریف غرب از کرامت زنان در تضاد است: در غرب کرامت زن به معنای برابری می باشد. بسیاری از شهرهای کشورهای خاورمیانه امروزه طوری مزدحم و شلوغ شده اند که دسترسی به خدمات و مسکن برای شهروندان دشوار شده است و این روند به طرز ناامیدکننده ای روز به روز بدتر می شود. برای مثال، خدمات و امکانات قاهره پایتخت مصر از جمله خیابان ها و سیستم فاظلاب آن تنها گنجایش جمعیت یک میلیونی را دارد در حالیکه امروزه نزدیک به دوازده میلیون نفر در این شهر زندگی می کنند.

رهایی از ترس

حجاب به زنان این اجازه را می دهد که از دست آزار و مزاحمت های مردان جوان و نوجوانی که در جست و جوی کار به پایتخت هجوم آورده اند، در امان باشند. حجاب به مردان مزاحم این پیام روشن را می رساند که این زن یک زن با تقواست و نباید برای او مزاحمت ایجاد شود. از سویی هم حجاب سبب می شود زنان در اتوبوس های همگانی کمتر مورد آزارهای چشمی و کلامی و حتی فیزیکی قرار گیرند.  به عبارت دیگر حجاب روشی عملی در پاسخ به معایب مدرنیته می تواند قلمداد شود.

پروفسور فواد عجمی، استاد دانشکده مطالعات پیشرفته بین المللی در دانشگاه جان هاپکینز، می گوید در محیط های شلوغ شهرها، حجاب و پوشش اسلامی فراتر از مرزهای فیزیکی و اخلاقی می باشد؛ حجاب مرزی را تعیین می کند که مردان هوس ران ممکن است از آن عبور نکنند. به طور خلاصه، حجاب شکارچیان را متوقف می سازد.

علاوه بر این، دنیای امروز به سرعت در حال تغییر است و قوانین اجتماعی، ارزش ها و سنت ها نیز همپای آن با چنان سرعتی تغییر می کنند که اغلب از لحاظ روانی آسیب زا هستند. سنت ها و عنعنات برای زنان نوعی حافظت روانی، ضمانت شخصیتی و عزت و احترام می آورد. از دید غرب اما این آزادی نیست و بسیاری از زنان عرب علی رغم زندگی در جوامع مردسالار، آزادی غربی برای زنان را گزینه مناسبی برای خود نمی دانند.

یک ملاحظه عملی دیگر نیز وجود دارد: نیاز به مراقبت و حفاظت از خانواده. در کشورهایی مثل مصر و الجزایر، گروه های تندرو اسلامی در مقایسه با حکومت های پر مشغله، بهتر و منظم تر توانسته اند خدمات اساسی مورد نیاز را فراهم کنند. پس از زلزله سال جاری در مصر، گروه های اسلامی ضد حکومت برای قربانیان حادثه سرپناه موقت، مراکز غذایی اورژانسی و مشاوره های روحی و روانی فراهم کردند. دولت غرق در کاغذبازی و فساد مصر نتوانست خدمات مناسب و به موقع به قربانیان ارائه کند. گروه های اسلامی با این اقدام یک موفقیت دوگانه به دست آورند: این گروه ها با استفاده از ضعف دولت مصر در کمک رسانی و پیشگامی در امداد رسانی از یک سو وفاداری هزاران نفری که به آنها کمک کردند را به دست آوردند و از سوی دیگر ایده خود مبنی بر اینکه “اسلام راه حل است” را تحمیل کردند. برخی مقامات مصر که خواستند نامشان فاش نشود اذعان کردند مدارس، بیمارستان ها و کلینیک ها و دیگر موسسات امداد رسان اسلامی که از سوی ایران و عربستان سعودی حمایت شدند در مقایسه با دولت در کمک به قربانیان به مراتب بهتر عمل کردند.

از سویی هم باید گفت گرایش به اسلام افراطی تنها شکلی از شورش نسلی یا عمل گرایی نیست. برای بسیاری از مردان و زنان، گرایش به اسلام افراطی راهی ایده آل برای مخالفت سیاسی محسوب می شود. اگرچه در میان گروه های اسلامی افراطی قرائت های مختلفی از اسلامی دیده می شود اما بیشتر این گروه ها در مبارزه و مخالفت با دولت های حاکم بر کشورهای اسلامی حتی کشوری اسلامی مثل عربستان سعودی مشترک هستند و این حکومت ها را در پیاده کردن قوانین و سنت اسلامی مشروع نمی دانند.

بسیاری از کارشناسان اسلامی معتقدند حکومت های عرب نتوانسته اند برای مردم خود یک توسعه اقتصادی پایدار، عدالت اجتماعی و کرامت روانی ایجاد کنند. برای مثال، مقامات الجزایر سال ها وعده های تو خالی به آرمانگراهای انقلابی داد اما در عمل کاری صورت نگرفت و موضع برابری زنان به فراموشی سپرده شد. در سال ۱۹۸۷ میلادی، زنان ۳.۳ درصد نیروی کاری که پول دریافت می کردند را تشکیل می دادند. در این سال زنان به طور میانگین هشت فرزند داشتند و چون هیچ کمکی به آنها نشد از روی ناچاری به اسلام روی آوردند.

جان پی انتلیس، استاد دانشگاه فوردهام و کارشناس ارشد در ظهور اسلام رادیکال در الجزایر، می گوید “کد خانوار” در الجزایر که به مواردی چون طلاق، ارث و میراث، سرپرستی فرزندان و دیگر موضوعات مهم در زندگی زنان مربوط می شود، بسیار ظالمانه و برخوردها با زنان در اماکن عمومی وحشتناک است. از سویی هم، “جبهه اسلامی” که اکنون غیرقانونی ست با وجود اینکه طرفدار کلاس های تفکیک شده بود، با فضای عمومی الجزایر که طی آن با زنان رفتار غیرانسانی می شد مخالفت می کرد.

بسیاری از زنان به ویژه زنان با تحصیلات عالی اکنون از طریق دین به دنبال آزادی شخصی و سیاسی خود هستند.

جان ال اسپُزیتو، استاد کالج “صلیب مقدس” که طرفدار بنیاد گرایی اسلامی ست، می گوید سوسیالیسم و کاپیتالیسم(نظام سرمایه داری) در دفاع از مواضع زنان ناکام بوده اند و زنان با علم به این نکته امیدوارند از طریق پیوستن به گروه های اسلامی افراطی و مخالفت های سیاسی در چارچوب یک هویت ریشه دار واقعی، چیزی که در اسلام وجود دارد، بتوانند به قدرت سیاسی برسند.

این آرزو اما در متون اسلامی و تجارب جدید تا حدودی قابل توجیه است چون بسیاری از حکومت های اسلامی محافظه کار نظیر عربستان سعودی و سودان که به زنان حتی اجازه رانندگی را نمی دهند نتوانسته اند بهشتی در روی زمین برای زنان ایجاد کنند. در اسلام افراطی هنوز “چند همسری رواج دارد، زنان به دلیل پوشش نامناسب شلاق زده می شوند، زنان بدون اجازه شوهرانشان حق سفر ندارند و به دلیل زنا سنگ سار می شوند.”

از سویی هم احیای گرایش به اسلام سبب پیدایش نوع تازه ای از تفکر به نام “فیمینیست اسلامی” شده است. به عنوان مثال گفته های خانم “عزیزه الحبری، وکیل و محقق آمریکایی لبنانی الاصل در دانشگاه کامن ولث ویرجینیا را در نظر بگیرید. او می گوید: «قرآن و شریعت اسلام برای قرن ها توسط مردان معتقد به مردسالاری تفسیر شده است.”

وی اما به اینکه قرآن یک جامعه مرد سالار را دیکته کرده اعتقادی ندارد.

خانم الحبری استدلال می کند متون مقدس باید توسط زنان و برای زنان بازتفسیر شوند.

وی می افزاید اسلام از چنین تفسیری حمایت می کند و مبارزه در اسلام می تواند به زنان یک سلاح قوی بدهد.

این وکیل زن تاکید می کند: “اگر خدا را در کنار خود و حامی خود بدانی، حتی زن ستیزترین مردان در صورتیکه باتقوای باشند، نیز به آن توجه خواهند کرد.”

خبر اصلی را اینجا (+) ببینید.