مدرنیته ستیزی اردوغان با نسخه سنتگرایی سید حسین نصر
مدرنیته ستیزی اردوغان با نسخه سنتگرایی سید حسین نصر به قلم: سید علی بطحائی جذاب و خواندنی است.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، دفتر ریاست جمهوری ترکیه اعلام کرد که رجب طیب اردوغان، «ابراهیم کالین» را به عنوان رئیس سرویس دستگاه امنیتی و اطلاعاتی ترکیه منصوب کرده است. این منصب که در ساختار دولت ترکیه جایگاهی فرهنگی – امنیتی دارد، قطعا پیام های ویژه ای را به جهان اسلام و غرب ارسال خواهد کرد. اما کالین کیست و چه ارتباطی با سید حسین نصر دارد و با این انتخاب چه پیامدهایی برای خط مشی فرهنگی جدید دولت آینده ترکیه در تعامل با غرب بوجود خواهد آمد؟ به همین مناسبت در یادداشت پیش رو به نکاتی در این زمینه اشاره خواهیم داشت.
یکم: کالین پنجاه و دو ساله، هنرمند، شاعر، نوازنده، صاحب نظر در مباحث اسلامی و به جریان اسلام سنتگرا تعلق دارد. او فارغ التحصیل دکتری دانشگاه جرج واشنگتن آمریکا، شاگرد ویژه سید حسین نصر و دستیار مخصوص او در پروژه معرفی «بزرگان فلسفه صدرایی در جهان متجدّد» است. کالین چهره‌ای شدیدا ضد غرب و رویکردی مدرنیته ستیز دارد و از نظر جریان شناسی، در چارچوب فلسفه سنتی صدرایی، سنتگرایی گِنونی و اسلام سنتگرای نصر جای دارد. کتاب «مقدمه الی تاریخنا و الاخر؛ ماوراء العلاقات بین الاسلام و الغرب» مانیفست مشهور او علیه غرب و مدرنیته است و به عربی نیز ترجمه شده است.
دوّم: سید حسین نصر از معدود اندیشوران ایرانی است که آوازه اندیشه هایش از مرزهای ایران گذشته و جای خود را در جهان امروز به خوبی باز کرده است. اسلام سنّتگرای نصر با چند ایده شاخص «حکمت خالده»، «وحدت متعالیه ادیان»، «تکثرگرایی دینی»، «گرایش به عرفان و تصوّف»، «احیای علم و هنر مقدس» در تقابل با علوم و هنرهای مدرن، «نفی ساختارگرایانه غرب و طرد دنیای مدرنیته» و «پروژه اسلامی سازی علوم» مطرح شده است. در حالی که عمده جریان های اسلامی واکنش های سلبی و بعضا غیر منسجم نسبت به مدرنیته اتخاذ کرده اند، نصر با رویکرد ایجابی و پس زدن روشمند تجدد غربی؛ گفتمان خود را «نقطه پیکان تعامل اسلام و مدرنیته» معرفی کرده است.
سوم: اردوغان در دور جدید تجربه حکمرانی خود و پس از امتحان کردن نسخه های متعدد جریانات اسلامی اعم از لیبرالیسم اسلامی، اخوان گرایی سیاسی، تکنوکراتیسم، ناسیونالیسم ترکی در ادوار قبل، این بار با معرفی گالین سعی در مواجه جدید خود با غرب مدرن از طریق پیاده سازی نسخه سنتگرایی نصر، رنه گنون و شوآن را دارد. باید دید در این سیاست مدرنیته ستیز جدید، کالین چگونه نفی غرب را از طریق نخستین آزمودن نسخه اسلام سنتگرا به پیش خواهد برد. به زودی روشن خواهد شد آیا نسخه نصر می تواند در ترکیه جدید ظهور عملی داشته باشد و چگونه مدرنیته ستیزی سنتگرایانه، خط مشی ترکیه و جهان اسلام را تغییر خواهد داد؟