تاریخ از دو منظر تفکر دینی و تفکر مادی

چکیده:
از آنجا که تاریخ بستر پرورش و رشد انسان می‌باشد، یکی از منابع مهم هویت او تلقی می‌شود. اینکه با چه رویکردی به تاریخ بنگریم، نتایج متفاوتی از آن دریافت می‌کنیم. رویکرد دینی و رویکرد مادی، دو نگرش کلی و اساسی به تاریخ هستند که تفاوت‌های مهمی دارند. از منظر دینی، عوامل معنوی، قدسی و غیبی در کنار عوامل مادی و محسوس و بلکه بیشتر از آنها در سرنوشت و جهت‌گیری کلان تاریخ تأثیرگذار هستند.
اما از منظر مادی، تاریخ، دارای سیری جبری و اعتباری اندک در گزارش از واقعیت، و صرفاً قابل تحلیل با ابزار تجربی و مادی است، بر اساس این دیدگاه، نظم تاریخی صرفاً زمانی است و نهایتاً عبرت‌آموزی اندکی دارد. در این نوشته، تلاش شده تا این تفاوت‌ها مدلل شوند.

کلید واژه‌: تاریخ دینی (قدسی)، تاریخ مادی، غیب، عبرت، هویت، تکامل، نظم و انسان.