برای اثبات نظریه ولایت فقیه – بهمعنای حاکمیت و رهبری عمومی در جامعه – چند بیان و تقریب عقلی وجود دارد که در این نوشتار به مهمترین آنها اشاره شده است. در یک دلیل عقلی محض که همه مقدماتش عقلی است، اقامه عدل بهطور مطلق و بدون استثنا در همه جنبههای حیات و زندگی بشر واجب است و کسی نمیتواند عدل را اقامه کند، مگر اینکه عالم به آن باشد. بنابراین، حاکم علاوه بر عدالت باید اعلم به عدالت نیز باشد و مقصود از «ولایت فقیه عادل» نیز همین است.
در دلیل عقلی محض دیگری بیان میشود که از یک سو عدالت، حسن و واجب و ظلم، قبیح و حرام شمرده شده است و از سوی دیگر بر اساس حکم عقل، ترجیح مرجوح بر راجح جایز نیست. در نتیجه، با وجود عالمِ عادل، واگذاری امر حکومت به غیر عالم عادل، جایز نیست. در قرآن کریم نیز آیاتی وجود دارد که میتوان برای اثبات ولایت عامه سیاسی فقیه عادل به آنها استناد کرد.
کلیدواژه: ولایت فقیه، قرآن، عقل، دلیل عقلی مستقل، حکومت فقیه
نویسنده: محسن اراکی
چکیده:
اثبات ولایت فقیه در پرتو عقل و قرآن