محسن هاشمی: موسیقی مذهبی به نوآوری نیاز دارد

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، خبرنگار، از آنجا که هنر ظرفیت بالایی در بیان موضوعات پیچیده دارد، هنرمندان انقلابی از آن برای پرداخت به حقیقت عظیم انقلاب اسلامی بهره می‌گیرند. استفاده از این ظرفیت تا جایی اهمیت دارد که رهبر معظم انقلاب هم بر این نکته تاکید داشته‌اند که در جامعه اسلامی طبیعی است که هنر در خدمت ارزش‌های مقبول اسلامی قرار بگیرد و توقع انقلاب از هنر به طور کلی و موسیقی به طور اخصّ این است که زیبایی‌های انقلاب را به تصویر بکشد. به بهانه پیروزی انقلاب اسلامی گفت‌وگویی با موضوع انقلاب و موسیقی مذهبی با محسن هاشمی تحصیل‌کرده رشته موسیقی و عضو هیئت‌مدیره انجمن تعزیه ایران داشته‌ایم که می‌خوانید.

موسیقی مذهبی چه جایگاهی در فرهنگ ما دارد؟

اصل و بنای موسیقی، موسیقی آیینی و مذهبی بوده یعنی در بطن پیدایش برای بجا آوردن مناسک و مراسم آیینی، موسیقی مذهبی وجود داشته است.

در همه کشورها موسیقی مذهبی و آیینی جایگاه خود را دارد و بسیار پررونق است اما در کشور ما این شاخه از موسیقی بسیار پربارتر است یعنی یکی از نحله‌های اصلی موسیقی، موسیقی مذهبی و آیینی بوده که مصداق ارائه آن در مراسم عزاداری اهل بیت (ع) بوده است.

همواره در ایران، مساجد، تکایا و حسینیه‌ها محفل و محملی برای اجرای موسیقی مذهبی به شمار می‌رفته است. این موسیقی در ادوار مختلف دچار فراز و نشیب زیادی شده و گاه دچار افت شده و گاهی ارتقا پیدا کرده است.

چه قرابت و نزدیکی بین انقلاب اسلامی و موسیقی مذهبی وجود دارد و اینکه آیا اساسا انقلاب اسلامی توانسته بر موسیقی مذهبی اثرگذار باشد؟

موسیقی مذهبی طی ۴۰ سالی که از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد هم به لحاظ کیفی و هم کمی رشد پیدا کرده است چراکه بسیاری از آهنگسازان وارد این عرصه شدند و موسیقی مذهبی را بسط و گسترش دادند و رسانه‌ها در این چند سال نسبت به ارائه موسیقی مذهبی سعی کردند هرچه در توان دارند، بگذارند. اگرچه در برخی موارد هم شاهد ورود موسیقی نازل بوده‌ایم اما به طور کل موسیقی مذهبی دچار بالندگی شده و به رشد رسیده است.

در این میان گرایش نسل جدید به موسیقی مذهبی چطور بوده؟

یکی از دلایل و نقطه گرایش جوانان و نوجوانان به مناسک مذهبی موسیقی است یعنی به واسطه موسیقی‌های گوش‌نواز نسل جدید جذب مناسک مذهبی می‌شوند.

موسیقی‌هایی با سبک و سیاق قدیم، دیگر پاسخگوی نیاز جوانان نیست و این نسل دنبال موسیقی خاص خود هستند بنابراین اگر موسیقی خوب توسط مداحان، تعزیه‌خوانان و روضه‌خوانان ارائه شود تاثیر زیادی خواهد داشت و جوانان با شنیدن موسیقی خوب و امروزی جذب می‌شوند.

چه خلا و نیازی در حوزه آموزش، کشف و پرورش استعدادهای جوان وجود دارد؟

یکی از مواردی که به شدت جامعه موسیقی مذهبی به آن احتیاج دارد بحث آموزش موسیقی مذهبی به اهالی و دست‌اندرکاران مراسم و مناسک مذهبی است. یک مداح، تعزیه‌خوان و روضه‌خوان باید مسلح به آموزش موسیقی شود چراکه اگر یک فرد موسیقی بداند به شکل درستی کار خوانندگی موسیقی مذهبی را انجام خواهد داد و این امر کیفیت تولیدات را بالا خواهد برد.

اگر آموزش در این زمینه ترویج شود جوانان می‌توانند کارهای جدید و نوتری ارائه کنند، در غیر اینصورت مجبور به تکرار کارهای قدیم خواهند شد یا دست به ابداع موسیقی‌هایی خواهند زد که مورد تایید نیست.

مسئله دیگر نوآوری در موسیقی مذهبی است چراکه ما به شدت نیازمند کار نو در این حوزه هستیم. اگر قرار باشد کار جدیدی ارائه نشود و سال‌های سال همان ملودی‌ها و نغمه‌های قدیمی تکرار شود، مخاطب عقب‌نشینی خواهد کرد و ما با ریزش آن مواجه خواهیم شد.

بحث نوآوری در موسیقی مذهبی چقدر اهمیت دارد؟

ما نیاز به نوآوری و کارهای جدید داریم تا مخاطب موسیقی مذهبی را جذب کنیم. به طور کل هنر با ابداع و نوآوری زنده می‌ماند و اگر قرار بود هیچ ابداعی صورت نگیرد این همه تولیدات هنری و موسیقایی انجام نمی‌شد بنابراین لازم است هرکس بسته به توانایی و دانش و بضاعت خود یک نوآوری و ابداعی در چهارچوب موسیقی مذهبی داشته باشد تا افراد بیشتری جذب شوند.

جایگاه موسسات آموزشی و دانشگاه در این میان چیست؟

دانشگاه‌ها در این امر نقش کمرنگی دارند و برخی از شاخه‌های مذهبی نیازمند ایجاد رشته‌های دانشگاهی و تحصیلات دانشگاهی است و اشکالی ندارد که کسی که می‌خواهد تعزیه‌خوان یا مداح شود تحصیلات دانشگاهی مرتبط با این حوزه را هم داشته باشد. ولی دانشگاه حاضر نیست رشته‌ای چون شبیه‌خوانی را که می‌تواند به پرورش تعزیه‌خوان و شبیه‌خوان کاربلد کمک کند، ایجاد کند.

دانشگاه باید پای کار باشد تا افراد علاقه‌مند به هر حوزه بسته به تمایل خود در آن رشته تحصیل کنند.

برگزاری رویدادهای متعددی همچون جشنواره‌ها چقدر در ترقیب نسل جوان به موسیقی مذهبی موثر است؟

حضور هنرمندان از اقصی‌نقاط کشور در جشنواره‌های آیینی سنتی و فجر بسیار تاثیرگذار است و بعضا برخی از جشنواره‌ها توسط برخی از افراد خبره در این حوزه مدیریت می‌شود ولی گاه در انتخاب افراد برای جشنواره کمی کوتاهی صورت می‌گیرد و شاید کسانی وارد این عرصه می‌شوند که تخصص ندارند و واجد شرایط نیستند بنابراین اگر جشنواره‌ها توسط افراد صاحب نظر و خبره مدیریت شوند و آنها در برگزاری این رویدادها اعمال نظر کنند، حتما خروجی خوبی را شاهد خواهیم بود.

شبیه‌خوانی، رشته‌ای است که ظرفیت زیادی برای مطرح شدن در سطح دنیا دارد و یکی از پایه‌های شبیه‌خوانی موسیقی است و می‌توان به این واسطه، دست به ابداع و ایجاد مجالس شبیه‌خوانی بزنیم که قابلیت اجرا در سرتاسر دنیا داشته باشد و پیام نهضت عاشورا و اهل بیت را در این قالب به مردم دنیا ارائه کنیم.