القای اومانیسم در عرفان به ظاهر اسلامی/ اصل اول اساسنامه فرقه حلقه

ادیان نیوز: در بررسی و تحلیل آموزه‌های هر دین یا فرقه باید ابتدا به بررسی مبانی و پیش فرض‌های آن پرداخت، برای شناسایی بهتر آموزه‌های فرقه «عرفان ضاله حلقه» نیز لازم است، به بیان مبانی فکری این فرقه بپردازیم، با مطالعه آثار مکتوب و شفاهی عرفان حلقه درمی‌یابیم که این فرقه نیز مطالبی را از ادیان مختلف و همچنین فرقه‌های انحرافی برای مبانی و پیش فرض‌های خود انتخاب کرده است، محمدعلی طاهری با تصریح به التقاطی بودن مبانی فرقه خود می‌گوید:

«ادیان، یک سلسله دروس، پله پله با هم هستند و جدا شدنی نیستند، علتش را هم من متوجه شده‌ام؛ یعنی مثل یک چیز می‌ماند که دامنه‌دار است؛ ولی نویسنده‌ها متفاوت هستند، بدون درک عهد عتیق، {فهم} عهد جدید امکان ندارد و بدون درک آن، درک این امکان ندارد، حالا إن‌شاءالله این را در یک جایی جداگانه مطرح می‌کنیم؛ اما من یک مطلبی می‌خواهم بگویم، من امروز به این نتیجه رسیده‌ام که یک عده‌ای به من خبر داده‌اند که ما مطلب شما را با عرفان یهودی کابالا انطباق داده‌ایم. عجیب است! شاگردان کلیمی ما گفته‌اند، به طرز عجیبی دریافت‌های شما با عرفان کابالا می‌خواند، مسیحی‌ها هم یک طوری همین را گفته‌اند؛ شما فکر نکنید که مسلمان‌ها فقط می‌خواهند با قرآن تطبیق بدهند، مسیحی می‌خواهد برود با انجیل تطبیق بدهد و کلیمی می‌خواهد با عهد عتیق انطباق بدهد، ما خودمان را نگاه نکنیم؛ ما داریم یک حرف می‌زنیم که از اول، این، انسان‌شمول است، توجه فرمودید؟! من ایمان دارم دریافت‌ها و مطالب با کتب مقدس در تضاد نخواهد بود، حالا ما با قرآنش را انجام بدهیم، دیگران هم با کتب دیگر انجام بدهند؛ اما شما بدانید که به نظر من کتب مقدس، جلد یک، دو، سه هستند که از هم جدا نیستند».

بنابر گفته‌های رهبر این فرقه آموزه‌های او از ادیان مختلف یهودی، مسیحی و …. برگرفته شده و از همین روی در ادامه به بررسی مبانی او که از ادیان مختلف گرفته شده است، می‌پردازیم:

آموزه‌های عرفان حلقه از پلورالیسم یا تکثیرگرایی دینی نیز اثر پذیرفته است؛ پلورالیسم، رویکردی جدید به دین و خواستگاه آن عالم مسیحیت است که امروزه متأسفانه این مسأله در میان اندیشمندان مسلمان نیز رواج یافته است. اصطلاح پلورالیسم، نخستین بار در حوزه‌های کلیسا و درباره اشخاصی که در کلیسا مناصب و مشاغل مختلفی داشتند، به کار می‌رفت.

طبق نظریات کثرت‌گرایان همه ادیان و فرقه‌ها راهی به سوی حقیقت دارند و نمی‌توان گفت: تنها یک دین یا مذهب خاص انسان‌ها را به سوی حقیقت رهنمون است. پلورالیسم در مقابل انحصارگرایی مطرح شد و با این نظریه به ابهاماتی که در رویارویی با افراد نیکوکار بدون رویکرد دینی وجود داشت، پاسخ داده شد تا افراد با عقاید مختلف، در کنار هم زندگی مسالمت‌آمیز همراه سهل‌گیری را داشته باشند. این نظریه در جوامع اسلامی نیز مطرح شد و افرادی که برای گریز از شریعت راهی می‌جستند، گریزگاه خود را در پذیرش این نظریه یافته، آن را پذیرفتند و به نظر می‌رسد آنچه در کتاب‌های آموزشی فرقه‌ حلقه ترویج می‌شود، نوعی پلورالیسم است که البته از نظر اسلام باطل است.

اینکه «هر انسانی، صرف‌نظر از نژاد، دین و ملت، تحول‌خواه و کمال‌پذیر بوده می‌تواند در صراط مستقیم قرار گیرد» به طور مستقیم با نص صریح قرآن مخالف است. «إِنَّ الدِّینَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلام»؛ دین در نزد خدا فقط اسلام است؛ علامه طباطبایی در تفسیر این آیه می‌فرماید:

دین، نزد خدای سبحان یکی است و اختلافی در  آن نیست و بندگان خود را امر نکرده مگر به پیروی از همان دین و بر انبیای خود هیچ کتابی نازل ننموده مگر درباره همان دین؛ و هیچ آیت و معجزه‌ای به پا نکرده مگر برای همان دین که آن دین، عبارت است از اسلام؛ یعنی تسلیم حق نشدن و به عقیده‌های حق معتقد شدن و اعمال حق انجام دادن و به عبارتی دیگر، آن دین واحد، عبارت است از تسلیم شدن در برابر بیانی که مقام ربویی در مورد عقاید و اعمال و یا در مورد معارف و احکام صادر می‌شود.

این بیان، هر چند به طوری که در قرآن حکایت شده، در شرایع رسولان و انبیای او از نظر مقدار و کیفیت مختلف است. لیکن در عین حال، از نظر حقیقت، چیزی به جز همان امر واحد نیست. اختلافی که در شریعت‌ها هست، از نظر کمال و نقص است، نه اینکه اختلاف ذاتی و تضاد و تنافی اساسی بین آنها باشد و معنای جامعی که در همه آنها هست. عبارت است از تسلیم شده به خدا در انجام شرایعش و اطاعت از او در آنچه که در هر عصری با زبان پیامبرش از بندگانش می‌خواهد. پس، دین، همین اطاعتی است که خدا از بندگان خود می‌خواهد و آن را برای آنان بیان می‌کند و لازمه مطیع خدا بودن این است که آدمی آنچه از معارف را که به تمام معنا برایش روشن و مسلم شده، اخذ کند و در آنچه برایش مشتبه است، توقف کند، بدون اینکه کمترین تصرفی از پیش خود در آنها بکند.

اصل اول اساسنامه عرفان حلقه بر مبنای اصل اومانیست و پلوراالیستی‌ است که به شکلی رمزآلود و مبهم در آن آمده است. این اصل که هدف اصلی حلقه را در بر دارد، نظر بینانگذار فرقه کیهانی را بیان می‌کند. از نظر طاهری، انسان امروز، در میان مکاتب گوناگون فکری و دشواری‌های زندگی، به پراکندگی و سردرگمی دچار شده است و نیاز دارد تا در مسیری قرار گیرد که او را از رنج کثرت رهانیده و به عالم وحدت برساند. پس کمال انسان در حرکت از کثرت به سوی وحدت است. تلاش عرفان کیهانی این است که انسان‌ها را به یکدیگر نزدیک کرده، او را به جایی برساند که از عوامل تفرقه برانگیز دور نماید.

این اصل، نشان دهنده اومانیسم در تفکرات و اهداف شبه عرفان حلقه است. در این اصل مقصد،‌ راه کمال و سعادت، قرب الهی نیست؛ بلکه فقط نزدیک شدن انسان‌ها به آن و حذف خط قرمزها و عوامل تفاوت و تفرقه و حرکت از کثرت به وحدت است. در این شبه عرفان، رسیدن به وحدت همان زندگی مسالمت‌آمیز است که آن روی سکه پلورالیزم دینی را ترویج می‌کند. این تفکر، به حذف دین‌مداری و شریعت انجامیده و در واقع، زندگی منهای خدا و کمال بدون سیر در وادی انسان‌های کامل- اهل بیت‌(ع) و همان زندگی سکولار و الحادی را ترویج می‌کند.

تنها در تفکر پلورالیسمی است که گفته می‌شود، تمامی ادیان، فرقه‌ها، مسلک‌ها، راه‌ نجات و سعادت خواهد رسید، اما باید دانست:

پلورالیسم دینی مشکلات و محذرات بسیاری دارد. این نگرش، بخش‌هایی از دین را نادیده می‌گیرد و بر ایمان و احساس شخصی تکیه می‌کند، گوهر دین را تجربه دینی می‌داند، در بعد عقاید، آموزه‌هایی را که ادیان آنها را از مقوماتت خود تلقی می‌کنند و نیز در بعد احکام و اخلاق بسیاری از عبادات، مناسک و احکام عبادی و اخلاقی ادیان را نادیده می‌گیرد و بدین ترتیب، به تقطیع و مثله کردن ادیان می‌پردازد. مهم‌تر آنکه به شکاکیت و نسبیت‌گرایی منتهی می‌شود. در آن صورت، پس هیچ امر مسلم و قطعی وجود ندارد و همه چیز نسبی و مشکوک است، حتی ارزش‌های اخلاقی.

منبع: فارس