آیا کابوس داعش پایان می یابد؟
به گزارش ادیان نیوز، تروریسم که با تلاش عربستان و دوستانش، امروزه بیشتر با نام اسلام گره خورده، عمری به اندازه بشر دارد. حذف رقیب با ایجاد ترس و رعب در جامعه، در محله های مافیایی ایتالیا، به صورت روزانه تکرار می شد. در زمان انقلاب های فرانسه و روسیه، گروه های مخفیانه و حتی به صورت آشکار، عملیات های ترور را ترتیب می دادند. هیچ کشوری در جهان وجود ندارد که سابقه ترور یا آسیب پذیری از آن را تجربه نکرده باشد. بنابراین پدیده تروریسم به عنوان شیوه ای پذیرفته شده از سوی گروه های سیاسی تندرو، گروه های خلافکار و دولت های ترور، به کار گرفته می شد و می شود.از یک دوره ای تروریسم از جغرافیای محلی و محدود به سمت جغرافیای جهانی، توسعه پیدا کرد و گروه های جهانی تروریستی تشکیل شدند. فعالیت ها و اقدامات در سطح جهانی بدون پشتوانه و حمایت دولت یا ائتلافی از دولت ها و یا دستگاه های اطلاعاتی نظامی و دولتی امکان پذیر نبوده است. برای مثال کشورهایی که در تضاد منافع با یکدیگر به سر می برند، برای کم هزینه کردن دستیابی به اهداف خود در تقابل با یکدیگر، از گروه های تروریستی یا مزدوران تروریست، استفاده می کنند. بهره گیری از این روش، مسئولیت هر اقدامی را تنها متوجه گروه تروریستی می کند ولی در کل، هدف کشور حامی به دست آمده است. رژیم صهیونیستی، یکی از رژیم هایی در جهان است که بارها از این روش بهره برده است. همکاری موساد با گروه های تروریستی مخالف ایران مانند منافقین در ترور دانشمندان هسته ای تنها یک نمونه از جنایات اسرائیل در جهان است.
بنابراین، آنچه امروزه به عنوان تروریسم در منطقه با آن روبه رو هستیم، از قدیم الایام وجود داشته ولی تفاوت هایی در آن، این گونه تروریسم را به نئو تروریسم ارتقاء داده است. هر چند تروریست های تکفیری خود را تروریست نمی دانند و اقدامات خود را با نام “جهاد در راه خدا”، برای نابودی کفار و تشکیل حکومت اسلامی، انجام می دهند. برخی از تفاوت ها را می توان بر این اساس بیان کرد:
۱- طالبان افغانستان و گروه های تروریستی نزدیک یا وابسته به آن، مانند القاعده و شبکه حقانی، از پدرخوانده های اصلی گروه های تروریستی جدید در عراق و سوریه هستند. طالبان به خوبی توانست از اوضاع ناامن افغانستان بهره ببرد و با استفاده از تفرقه میان قومیت ها و تاکید بر این تفرق، خود را به کابل برساند و ۵ سال بر سه چهارم افغانستان حکومت کند. داعش و برخی از گروه های تروریست فعال در سوریه و عراق نیز، تا حدودی از چنین موقعیتی برخوردار بودند، با این تفاوت که ناامنی در عراق و سوریه را از یک سطح قابل کنترل، به بالاترین سطح غیرقابل کنترل رساندند و محیط مناسب پرورش تروریسم را مهیا ساختند. در عراق و سوریه، کماکان دولت مرکزی وجود دارد و کشورهای حامی آنها بر خلاف افغانستان، در این دو کشور حضور دارند و مانع فروپاشی شده اند.
۲- از زمانی تروریسم به پدیده جهانی پر خطر تبدیل شد که چندین کشور به طور همزمان، ائتلافی را برای ایجاد و حمایت از گروه های پرخطر تشکیل دادند. در متاخرترین نمونه در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی، آمریکا، عربستان و پاکستان و حتی قطر و امارات، برای مقابله با شوروی در افغانستان، طالب ها را تقویت کردند و به عنوان وسیله ای علیه روسیه به کار بردند. این رویه در سوریه نیز پیگیری شد. عربستان، ترکیه و قطر با چراغ سبز آمریکا، مخالفان مسلح بشار اسد را حمایت مالی و تسلیحاتی کردند و به صورت بیسابقه ای، تروریسم در سوریه ریشه دواند. گروه داعش، بیشترین بهره ها را به طور مستقیم و غیر مستقیم از ائتلاف برده است، به صورتیکه به بزرگترین، مجهزترین و سازمان یافته ترین، گروه تروریستی در جهان بدل شده است.
۳- سازماندهی گروه تروریستی داعش آن را به یک دولت وحشت تبدیل ساخته است. در رده های اصلی این گروه کسانی فعالیت می کنند که سابقه فعالیت در ارتش و دولت را دارند. بعثی های حکومت صدام حسین، از اصلی ترین کسانی هستند که ساختار داعش را شکل بخشیده اند. آنها روش های ایجاد رعب و وحشت را از حکومت صدام به داعش منتقل کرده اند. همچنین آشنایی آنها به بازار سیاه و قاچاق، مسیر دستیابی داعش به منابع مالی و تسلحیاتی را کوتاه کرده است. نفتی که داعش از چاه های نفت در عراق و سوریه به سرقت می برد، توسط شبکه ای پیچیده به دست مصرف کنندگان می رسد. شبکه ای که در زمان تحریم نفتی عراق توسط بعثی ها به کار گرفته می شد.
۴- ابوبکر البغدادی، رهبر گروه تروریستی داعش، در میان تروریست های گروه به عنوان رهبری کاریزما پذیرفته شده است. وی که خود را امیرالمومنین مسلمانان جهان معرفی کرده، خلافت دولت اسلامی عراق و شام را نیز سال قبل اعلام کرد و از کلیه مسلمانان جهان خواست به این خلافت بپیوندند.
۵- با پیشرفت فن آوری های ارتباطاتی و شبکه های جهانی اجتماعی، داعش این فن آوری را تکفیر نکرد و به بهترین نحو از آن استفاده کرد. فرق اساسی تروریست های داعش با دیگر هم کیشان خود، در این مورد نیز است. استفاده از اینترنت به نحو چشمگیر و گسترده ای در داعش کاربرد دارد. تولید فیلم و گزارش های تصویری حرفه ای از جنایت ها، خدمات شهری و فتوحات خود، به صورت لحظه ای انجام می شود و در فضای مجازی قرار می گیرد. داعش از همان ابتدا به قدرت تبلیغات پی برد و برای جذب و حفظ اعضای خود به کار برد.
۶- داعش و برخی از گروه های تروریستی مانند النصره را که زمانی وابسته به داعش بود را می توان به عنوان بین المللی ترین گروه های تروریستی نام برد. بر اساس آمار و ارزیابی ها از بیش از ۸۰ کشور، ملیت های مختلف در این گروه ها حضور دارند. فرانسه، بریتانیا و بلژیک از جمله کشورهایی اروپایی هستند که شهروندان آن در داعش بیشترین آمار را به خود اختصاص داده اند. از بیشتر کشورهای عرب منطقه مانند تونس و عربستان نیز هزاران نفر به داعش پیوسته اند.
۷-یکی از مزیت های داعش نسبت به دیگر گروه های قدیمی تروریست آن است که بیشتر رده ها و رهبران آن، دارای تجربه ای از ترورییست هستند که حتی به افغانستان و فعالیت در این کشور نیز بازمی گردد. آنها تجربه جنگ در افغانستان و تروریسم را دارا می باشند. چنین تجربه ای به آنها کمک کرده تا از آسیب پذیری های گذشته بکاهند و نقاط قوت را تقویت کنند. در دو دهه تجربه ترور، روش های جدید ساخت بمب، بمب گذاری، عملیات و غیره را برای این دسته به ارمغان آورده است.
۸- پرورش نسل بعدی تروریست ها از جمله اهدافی است که داعش پیگیری می کند. تعداد بسیاری از کودکان و نوجوانان از خانواده های محلی یا مهاجر خارجی، در اردوگاه ها و مدارس تعلیمی داعش به صورت گسترده تحت آموزش های سخت و نظامی قرار می گیرند. اقناع، القاء و به طور کلی شست شوی کامل مغزی به صورت مداوم برای آنها تجویز شده است. کسانی که در این آموزشگاه ها فارغ التحصیل می شوند در صف مبارزات تروریستی و خط مقدم قرار می گیرند و حتی برخی از آنها دست به عملیات های انتحاری نیز می زنند.
۹-نئوتروریسم داعش، بر خلاف اسلاف خویش، داعیه حکومت اسلامی همانند عباسیان را دارد. طالبان اگر در افغانستان و پاکستان به اقدامات محلی اکتفا کرد و القاعده تنها انجام عملیات های مخفیانه تروریستی را در سطح محدودی پیگیری کرد، داعش آرمان های بسیاری در سر دارد. این گروه با انتشار نقشه ای، قلمرو خود را از آن سوی مدیترانه یعنی شمال آفریقا تا چین تعریف کرده است. شعبه هایی از این گروه توسط اعضا یا بیعت گروه های تروریستی در برخی از کشورها مانند نیجریه، لیبی، صحرای سینا، یمن و افغانستان ایجاد شده است.
۱۰- استفاده داعش از تکفیریسم به حدی شدید و افراطی است که صدای رهبر القاعده یعنی الظواهری را نیز درآورد و خود را از آنها مبرا دانست. تکفیریسم و سلفی گری که ریشه در وهابیت عربستان دارد، هیچ برداشتی از اسلام را به غیر از آنچه خود به آن اعتقاد دارد، برنمی تابد و سلاح قتل و کشتار را برای تکفیر دیگران تجویز می کند. کشتار اقلیت ها و شیعیان را در سرزمین های تحت سیطره داعش را باید به این اعتقاد افراطی مرتبط دانست. داعش را می توان شعبه عملیاتی تکفیریسم مفتی های افراطی در عربستان و دیگر کشورهای میزبان این مفتی ها دانست که از پشتیبانی حکومت ها نیز برخوردارند.
به این لیست می توان موارد دیگری را نیز اضافه کرد که به شناخت بیشتر داعش و نسل جدید تروریست ها می تواند منجر شود. در حال حاضر جهان شاهد وجود گروه های تروریستی است که زمانی اگر گمان می کرد با نابودی یا تضعیف القاعده، تروریسم تضعیف می شود، این هدف با وجود تروریست های جدید به آرزو تبدیل شده است. با مرگ بن لادن و تضعیف القاعده در افغانستان، گروه های وحشتناکری مانند داعش به وجود آمدند که سیطره فعالیت آنها و اقدامات تروریستی آنها کل جهان را پوشش داده است. به نظر می رسد پدیده جهانی شدن برای تروریسم نیز روی داده است.
اگر کشورهای حامی تروریسم مانند عربستان، ترکیه و آمریکا زمانی به این نتیجه برسند که حمایت از داعش دیگر برای آنها کاربردی ندارد، شاید بتوان امیدوار به تضعیف این گروه در کوتاه مدت بود. هر چند ائتلافی از کشورهایی مانند ایران، روسیه،عراق و سوریه، بر علیه تروریست داعش در حال نبرد هستند اما حمایت کشورهایی نابودی کامل آن ها را سخت کرده و می کند. این خطر نیز وجود دارد با توجه به پخش و گسترش شعبه های داعش در جهان، تضعیف آنها در سوریه و عراق، باعث سرازیر شدن آنها به سمت مراکز جدید در آفریقا و آسیای میانه شود. از دل القاعده گروه هایی داعش و جبهه النصره شکل گرفت. در صورتیکه این خطا در مورد داعش نیز شکل گیرد و از دل آن گروه های قویتری خارج شوند، جهان تا سال ها باید با خطر تروریسم روبه رو باشد. اما در صورتیکه کشورهای و سازمان های جهانی به یک دستور کار واحد در مبارزه با تروریسم و کنار نهادن استفاده ابزاری از آن برسند، این امید وجود دارد که خطر و کابوس تروریسم که نمایندگی اصلی آن را داعش در اختیار دارد، رفع شود.
این چنین راهکاری باید به صورت راهبرد جهانی دنبال شود و ریشه های تفکر افراطی در سایر کشورها با جهاد فکری، خشکانده شود. برخی از کشورها مانند عربستان، با توجه به ساختار موجود و نفوذ وهابیت در آن، محل اصلی تولید افکار افراطی و تکفیری در جهان است که از پشتیبانی مالی نیز برخوردار است. تضعیف و نابودی ریشه های تروریسم باید از درون چنین کشورهایی شروع شود و قدرت های جهانی نیز باید به این درک و مسئولیت برسند که تروریسم در مکانی محدود نخواهد ماند وهمچون ویروس همه گیر است.
منبع: فرهنگ