گزارشی از فعالیت‌ها و اهداف پارلمان ادیان در آمریکا
به گزارش ادیان نیوز، پارلمان ادیان جهان (CPWR) بستری برای برگزاری همایش‌های بین‌المللی در حوزه گفتگو و تعامل ادیان است. ایده اولیه پارلمان ادیان به سال ۱۸۹۳ باز می‌گردد که در این سال شهر شیکاگو میزبان نمایشگاه بین‌المللی با موضوع فرهنگ بود؛ بنابراین بسیاری از مردم سراسر جهان به شیکاگو آمده بودند تا در این مراسم شرکت کنند. در حاشیه این واقعه بین‌المللی بسیاری از کنفرانس‌های کوچک‌تر با عناوین کنگره یا مجلس بعنوان بخش جنبی طراحی شدند؛ برای نمونه نمایشگاه انسان‌شناسی یا فعالیت‌ها و همایش‌هایی در زمینه پزشکی، تجارت و امور مالی، ادبیات، تاریخ، هنر، فلسفه علوم و موضوعات دیگری برگزار شد. یکی از برنامه‌های حاشیه‌ای، پارلمان جهانی ادیان بود که به پیشنهاد و ابتکار فردی به نام «چارلز کارول بونی» مطرح شد و تبدیل به بزرگ‌ترین کنگره نمایشگاه شد. «جان هنری برانکارد»، به‌عنوان نخستین رئیس کمیته عمومی پارلمان ادیان در همان سال منصوب شد. نکته جالب در برگزاری این همایش غیبت برخی ادیان الهی نظیر نمایندگان اسلام و حتی بومیان آمریکایی، سیک‌ها و… با وجود شعار اولیه پارلمان ادیان بود. برگزار‌کنندگان، یک جوان تازه‌مسلمان آمریکایی را به عنوان نماینده اسلام در این همایش دعوت کرده بودند.۱پارلمان در سال ۱۹۸۸ در ایالات‌متحده ثبت شد؛ سیاست‌های ایالات‌متحده بر آن قرار گرفت تا طرح اولیه‌ای که به‌صورت یک کنگره برگزار شده بود را بعد از صدسال و در ضمن همایشی در سال ۱۹۹۳ دوباره احیا کند. هدف، حمایت از جنبش‌های معنوی جدید بود که بر مبنای سیاست‌های شبه‌دینی ایالات‌متحده در ابتدای قرن بیستم اتخاذ شده بود و به گسترش جنبش اونجلیکال و کاریزماتیک در این کشور انجامید. به همین دلیل است که حتی فرقه‌های مدعی احضار روح یا فرقه کلیسای علم مسیحی نیز در همایش پارلمان ادیان سال ۱۹۹۳ پذیرفته می‌شوند. در همین زمان بود که کشیش «هنری جی‌شاپ» ـ که اداره این نهاد را در سال ۱۹۹۳ بر عهده داشت ـ فرقه بهائیت را در ایالات‌متحده آمریکا به رسمیت شناخته و عضو این پارلمان کرد. از آن تاریخ تابه‌حال این نهاد در نزد بهائیت اهمیت ویژهای پیدا کرد.
شورای مرکزی پارلمان ادیان در شیکاگو قرار دارد. این نهاد هدف خود را این‌گونه بیان می‌کند: «… رشد هماهنگی میان ادیان و جوامع معنوی جهان و پروراندن اشتیاق آن‌ها و مؤسسات تحت هدایتشان برای رسیدن به جهانی مملو از مدارا، صلح و عدالت.»
پارلمان ادیان جهان از بخش‌های مختلفی ازجمله شورای عالی، شورای مشاوران جهانی، شورای پیشکسوتان با ۴۴ عضو، هیئتامنا و هیئت اجرایی تشکیل شده است. افراد هیئتامنا از حوزه‌های دینی و معنوی مختلف انتخاب می‌شوند. در حال حاضر ریاست هیئتامنا با «امام عبدالمالک مجاهد» رئیس سابق شورای سازمان‌های اسلامی شیکاگو است و مدیرعامل این نهاد نیز «دکتر مری نلسون» است.
از دیگر اعضای اصلی هیئت‌امنای پارلمان ادیان، «خاخام دیوید روزن» مدیر امور بین‌المللی ادیان در کمیته یهودیان آمریکا است. وی همچنین خاخام ارشد یهودیان آفریقای‌جنوبی و بنیان‌گذار شورای هماهنگی ادیان در اسرائیل بوده است. او طراح و رئیس چندین همایش کنفرانس بین‌المللی نظیر کنفرانس جهانی دین و صلح (WCRP) بوده است و در حال حاضر عضو هیئتامنا و مسئول کمیته بین‌المللی مشورتی شورای پارلمان ادیان جهان (CPWR) است.۲
حضور بهائیان در ساختار اجرایی پارلمان ادیان بسیار مشهود است، به‌طوری‌که در هیئت‌امنای این نهاد حضور داشته و در اجرا نیز حضوری مؤثر دارند. ازجمله اعضای فعلی هیئت‌امنای پارلمان ادیان، دکتر «رابرت سی هندرسون» از اعضای نه نفره محفل ملی بهایی ایالات‌متحده آمریکا است. فرد فعال دیگر و با‌نفوذ «دکتر جاشوآ لینکلن» است که اخیراً به عنوان دبیرکل جامعه جهانی بهایی (Baha”i International Community) منصوب شده است.
نکته جالب توجه آن است که شیعیان در ساختار پارلمان ادیان نقشی ندارند و مسلمانان عضو پارلمان ادیان نیز به‌صورت خاص و جانب‌دارانه انتخاب می‌شوند، به‌طوری‌که یا از جامعه مسلمانان ایالات‌متحده هستند یا از کشورهایی شریک ایالات‌متحده انتخاب می‌شوند مانند «دکتر عبدالله عمر نصیف» که از اعضای هیئت‌امنای این نهاد است؛ وی پیشتر رئیس کنگره جهان اسلام و رئیس دانشگاه «ملک عبدالعزیز» عربستان سعودی بوده است.
در برخی همایش‌های پارلمان ادیان هیئت‌هایی از ایران نیز در حد برگزاری غرفه شرکت داشته‌اند؛ نظیر غرفه مجمع جهانی اهل‌البیت(ع) در سال ۱۹۹۹ در آفریقای جنوبی یا حضور رسانه ملی در برخی از دوره‌های همایش ادیان جهت پوشش جلسات.
مراکز مطالعاتی ادیان، نظیر مرکز ادیان دانشگاه آکسفورد و دانشگاه‌های آمریکایی و اروپایی معمولاً حضور قابل‌توجهی در همایش دارند و دانشجویان آن‌ها از فرصت به‌وجود‌آمده برای فعالیت تحقیقاتی خود استفاده می‌کنند. در تمام دوره‌های پارلمان ادیان فضایی برای برگزاری نمایشگاه در نظر گرفته می‌شود که هیئت‌های نمایندگی از مراکز دینی و مؤسسات ادیانی و فرقه‌های شبه‌عرفانی به ارائه کتب، مقالات و نظرات خود می‌پرداختند و از این فرصت برای معرفی هرچه بیشتر خود استفاده می‌کنند که سهم فرقه‌های ضاله مسلمان و مسیحی نیز از این حضور قابل‌توجه است. در نمایشگاه، مسیحیان، یهودیان، بودایی‌ها، برهمایی‌ها، کنفسیوسی‌ها و گروه‌های مسلمانان و فرق مختلف حضور دارند. حتی فرقه‌هایی که رهبران آن‌ها ادعای ارتباط باخدا دارند یا خود را مهدی موعود(عج) می‌دانند یا افرادی که ادعا دارند مسیح بازگشته به زمین هستند، گروه‌های مختلف صوفیه همه دور هم جمع می‌شوند. مکتوبات عمده گروه‌های معنوی شرکت‌کننده، همان گفتمان دین جهانی را دنبال می‌کند و مدعی هستند هر کس با هر دینی می‌تواند به آن‌ها پیوسته و تجربه معنوی شخصی خود را داشته باشد و ارتباط خاصی با خداوند و جهان‌های برتر برقرار کند.
یکی دیگر از هدف‌های پارلمان ادیان، برگزاری پنل‌های چندجانبه با موضوعات مختلف جهانی است. در چند دوره اخیر، پارلمان ادیان پنل‌هایی با موضوعات روز جهانی برگزار کرده که با مشارکت چندجانبه نهادهای دینی و بین‌المللی برگزار شده‌اند. پنل‌ها جدی و چالشی برگزار می‌شود و موضوعات شبه‌سیاسی نیز در آن‌ها موردبحث قرار می‌گیرند؛ نظیر رویکرد کشورها به موضوع اقلیت‌ها، آزادی ادیان و همچنین سیاست‌های محیط زیستی و…
محور کارگاه‌ها و پنل‌های برگزار‌شده بر همکاری توأمان ادیان، نهادهای سیاسی و اقتصادی جهت رفع تنگناهای محیط زیستی، تروریسم و بی‌عدالتی در جهان است که البته به رویکرد کشورهای مختلف نیز اشاره می‌شود و برخی از کشورها به‌صورت تلویحی محکوم می‌شوند؛ مانند یکی از نشست‌های برگزار‌شده در پارلمان ادیان در آفریقای جنوبی که اتهاماتی در خصوص ایران مطرح شد که از طرف برخی از حاضران مورد خدشه قرار گرفته و در مقابل آن دفاع شد.
اهداف اعلام‌شده پارلمان عبارتند از گسترش گفت‌وگوهای بین ادیان، ارتقای تفاهم و همکاری بین ادیان و جوامع و مؤسسات معنوی در سرتاسر دنیا، ایجاد روحیه سازگاری، احترام متقابل، تنوع سنت‌های معنوی و دینی، ارزیابی و تجدید نقش سنت‌های معنوی و دینی در رشد معنوی فرد و چالش‌های جامعه جهانی ـ ارتقا و حمایت مالی از پارلمان‌ها، کنفرانس‌ها، مراسم، پروژه‌ها، نشریات و دیگر فعالیت‌های مناسب در راستای اهداف CPWR در سرتاسر جهان ازجمله اهداف پارلمان ادیان است.
نشست ۱۸۹۳
پارلمان ادیان در ۱۱-۲۷ سپتامبر ۱۸۹۳ در ساختمانی که اکنون ساختمان «مؤسسه هنر شیکاگو» است، افتتاح شد. «محمد الکساندر راسل وب» آمریکایی انگلیسی‌تبار تازه‌مسلمان به‌عنوان نماینده مسلمانان در پارلمان ادیان پذیرفته شد. واعظ بودایی «آناگاریکا دارما پالا»۳ نماینده طیف «جنوب بودیسم» یا همان آسیای جنوب شرقی، «جین ویرچاند گاندی» به‌عنوان نماینده آئین «جین» و سوامی «ویوکاناندا»، راهب هندو به‌عنوان نماینده هندوئیزم به پارلمان دعوت شده بود. سخنرانی وی در افتتاحیه با بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های ایالات‌متحده مواجه شد. جمله اول سخنرانی‌اش «خواهران و برادران امریکایی‌ام» که در ۱۱ سپتامبر و در افتتاحیه همایش ایراد شد بارها مورد استناد قرار گرفت. از آن زمان سیاست رویکرد آمریکا به نحله‌های هندوئیزم آغاز شد و موجی از صدها سخنرانی و نشست به همراه انتشار اصول فلسفه هندوئیزم در امریکا، انگلستان و اروپا برگزار گشته، پس از چندی جوامع هندوئیزم در امریکا و انگلستان تأسیس شد. ویوکاناندا بعد از این به چهره‌ای کلیدی در معرفی فلسفه هند ودانتا و یوگا به جهان غرب تبدیل شد و با فعالیت‌های تبلیغی خود، هندوئیزم را به‌عنوان آیینی جهانی در اواخر قرن ۱۹ به مردم غرب معرفی کرد.
۱۹۹۳
همایش پارلمان ادیان در هتل «پالمر هاوس» در شیکاگو برگزار شد. بیش از ۸۰۰۰ نفر از سراسر جهان، در آن شرکت داشتند. از افراد تأثیرگذار این همایش «جرالد بارنی» از مؤسسه «میلینیوم» بود که در مورد وضعیت محیط زیست و نقش ادیان سخنرانی کرد. این نشست، بیانیه‌ای به نام «به سوی اخلاق جهانی» منتشر کرده، همچنین کتاب «مرجع جامعه ادیان» در اختتامیه مراسم رونمایی شد؛ کتابی که به عنوان متن درسی در دانشکده‌های مطالعات ادیان تبدیل شد. برخلاف بسیاری از کتاب‌های معرفی دینی هر عنوان از این کتاب توسط یکی از پیروان ادیان مختلف نوشته شده است. دالایی‌لاما و کاردینال «جوزف برناردن» در مراسم اختتامیه این مراسم آن را بیشتر معرفی کردند.
۱۹۹۹
همایش پارلمان ادیان در کیپ تاون آفریقای جنوبی با بیش از ۰۰۰‚۷ نفر از ۸۰ کشور برگزار شد. مراسم افتتاحیه پارلمان با نمایشی از ایدز و تهدید بین‌المللی آن در منطقه آفریقای جنوبی آغاز شد و بر نقش سنت‌های دینی و معنوی در مواجهه با مشکلات مهم جهان تأکید کرد. این رویداد با برگزاری صدها پنل، سمپوزیوم و کارگاه آموزشی، مراسم عبادی از نماز و مراقبه ادامه یافت. پارلمان مجمع بیانیه‌ای را نیز منتشر کرد که در آن دین، دولت، مراکز تجاری، آموزش و پرورش و رسانه‌ها را به ایفای نقش سازنده خود در تعامل با ادیان با هدف نقش‌آفرینی در قرن آینده، فراخواند. ۳۰۰ طرح پیشنهادی مشترک بین ادیانی نیز توسط هیئت‌های شرکت‌کننده در مراسم پیشنهاد شد.
ساختمان Good Hope Center مرکز فعالیت‌های این نهاد بود و ۱۸ سازمان بین المللی نیز در این دوره به برگزاری کارگاه و پنل پرداختند. برای پارلمان ۱۹۹۹ بیش از ۸۰۰ برنامه، اعم از سخنرانی، سمینار، میزگرد، مناظره، تظاهرات، موسیقی و غیره برگزار شد. جلسات کاری و ارائه مقالات در ۵۰ مکان مختلف در نظر گرفته شده بود و مراسم دعای روزانه به روایت یکی از ادیان برگزار می‌شد.
نلسون ماندلا سخنران شاخص افتتاحیه بود و دالایی لاما (رهبر معنوی و تبعیدی تبت) در نشست اختتامیه سخنرانی کرد. نلسون ماندلا در سخنرانی خود به بیش از ۳ هزار شرکت‌کننده گفت: «مذهب نقشی حیاتی در کمک به بشریت برای مواجه شدن با چالش‌های فراوان قرن ۲۱ ایفا خواهد کرد. ما باید به اعماق چاه‌های اعتقاد بشری برسیم. در زمان آپارتاید، این مؤسسات دینی مسیحی، اسلامی و هندو بودند که زمین خریدند، مدرسه ساختند و حقوق معلمین را پرداختند. شما باید در زندان‌های آفریقای جنوبی زمان آپارتاید حضور داشتید تا ظلم و خشونت بشر نسبت به یکدیگر را نظاره کنید. رهبران دینی بودند که به ما امید دادند. بسیاری به خاطر کمک مؤسسات دینی با تحصیلات عالی از زندان آزاد شدند. ما باید به منابع معنوی دین توجه کنیم. دین می‌تواند به جامعه برای رهایی از بیگانگی، سوء استفاده از زنان، کودکان و جلوگیری از گسترش ایدز یاری رساند.»
یکی دیگر از برنامه‌های پارلمان ادیان به نام «منطقه شش» (District Six) بود. این نام منطقه‌ای در کیپ تاون است که پارلمان نیز در آن برگزار شد. تا سال ۱۹۶۰ این منطقه محل زندگی هزاران سیاه‌پوست آفریقایی بود. دولت آپارتاید به خاطر نزدیکی آن به شهر، احساس تهدید کرده و ساکنین را از آن بیرون کرد و در دشتی که در معرض بادهای شدید است، سکنی داد. در این بخش، تعدادی از ساکنان قدیم این ناحیه به بیان خاطرات خود از پرداختند.
۲۰۰۴
همایش پارلمان ادیان در این سال مصادف با «همایش جهانی فرهنگ» Universal Forum of Cultures برگزار شد. در سال ۲۰۰۴ بیش از ۹۰۰‚۸ نفر به دلیل برگزاری این همایش در بارسلونا اسپانیا حضور داشتند. در این سال پارلمان اهداف خود را در چهار محور متمرکز کرده بود: ۱-کاهش خشونت با انگیزه‌های مذهبی ۲- دسترسی به آب سالم ۳- سرنوشت پناهندگان در سراسر جهان ۴- از بین بردن بدهی خارجی در کشورهای در حال توسعه. از حضار خواسته شد تا متعهدانه بر روی یکی از این مسائل فعالیت کنند و اطلاع‌رسانی نمایند.
۲۰۰۷
همایش مونتری ۲۰۰۷ بخشی جنبی «همایش جهانی فرهنگ» Universal Forum of Cultures در همان سال بود.
۲۰۰۹
در سال ۲۰۰۹ ملبورن استرالیا ۳-۹ دسامبر میزبان پارلمان ادیان جهان بوداین بار همایش بیش از ۶۰۰۰هزار نفر را در خود جای داده بود و مسائل مربوط به بومیان، پایداری و تغییر جهانی آب و هوا از نقطه نظر معنویات بومیان مورد ارزیابی قرار گرفت. مسائل زیست‌محیطی و معنویت جوانان از زمینه‌های گفت‌وگوها بودند. حمایت و تقویت «جوامع دینی و معنوی» بومی، تسهیل همکاری بین بت‌پرستان، یهودیان، مسیحیان، بهائیان، جین‌ها، مسلمانان، بوداییان، سیک‌ها و هندوان به‌عنوان پاسخی در برابر افراط‌گرایی مذهبی و تروریسم و مقابله با خشونت مورد تاکید قرار گرفت.
۲۰۱۴
در سال ۲۰۱۱، پارلمان ادیان جهان اعلام کرد که در سال ۲۰۱۴ پارلمان در بروکسل بلژیک است اما در نوامبر ۲۰۱۲، بروکسل و پارلمان ادیان اعلام کردند که به دلیل بحران مالی اروپا، بروکسل قادر به تأمین منابع مالی مورد نیاز برای میزبانی نیست.
۲۰۱۵
۹ سپتامبر ۲۰۱۴، اعلام شد که همایش آینده در سالت لیک سیتی، ایالت یوتای آمریکا از ۱۵-۱۹ اکتبر ۲۰۱۵ برگزار می‌شود.
نظرات در خصوص پارلمان ادیان
برخی سازمان‌ها و شخصیت‌های مسیحی و مسلمان نسبت به برگزاری و فعالیت پارلمان ادیان موضع گرفته و مخالفت کرده‌اند. این مخالفت‌ها انگیزه‌های مختلفی داشته و حتی به زمانی قدیم‌تر باز می‌گردد. «جی.کی.چسترتون» نویسنده مشهور مسیحی در اظهار نظر تندی در سال ۱۹۲۵، پارلمان ادیان را به «معبدی برای پنتئیست‌ها» تعبیر کرده است. از مهم‌ترین مخالفت‌های انجام‌شده با این نهاد، واکنش به برگزاری همایش پارلمان ادیان در آفریقای جنوبی است. جمعیت «العلماء» و نیز جمعیت «مسلمانان مخالف خفقان جهانی» (Mago) به شدت با برگزاری پارلمان ادیان مخالف کردند. بعضی از اعضای ماگو با پلاکارد جلوی مرکز اصلی برگزاری پارلمان حاضر شده و مخالفت خود را اعلام کردند.
قسمتی از متن جزوه‌های توزیع شده به شرح زیر می باشد:
«در آمریکا از ۱۹۲۰ تلاش‌های زیادی برای متحد کردن ادیان جهان انجام شده است. از ۱۸۹۳ تلاش برای ادامه پارلمان متوقف و در دهه ۱۹۵۰ دوباره پارلمان در Presbyterian Labour temple در نیویورک تأسیس شد. در ۱۹۹۳ رئیس کنفرانس بین‌المللی مسیحیان و یهودیان (International Council of Christians and Jews) سیگموند استرنبرگ (Sir Sigmond Sternberg) ادامه پارلمان ادیان جهانی شیکاگو را پیشنهاد نمود.
مسیحیت سازمان‌یافته یا بهتر بگوییم، کلیسا و صهیونیسم یهودی، هنوز با اسلام در جنگ هستند (مسأله فلسطین و موارد مشابه) و دستور جلسه مخفی پارلمان، آن چیزی است که در کنفرانس ۳ روزه ۶ سال پیش در دانشگاه آفریقای جنوبی (یونیسا) ابراز گردید: «قرائت جدید قرآن، تفسیر جدید آن یعنی محدود کردن و پشت پا زدن به ارزش‌های اخلاقی اسلام.»
ماگو معتقد است سرمایه‌دارها و سکولاریست‌ها هزینه‌های این پارلمان را می‌پردازند تا نظم نوین جهانی را برقرار سازند. در این جزوه‌ها به بررسی آیات قرآنی استفاده‌شده توسط موافقین شرکت در پارلمان و رد استدلال آن‌ها پرداخته است و با ذکر شواهدی، هدف پارلمان را ایجاد الهیات و دین جهانی معرفی می‌نماید. در ادامه، با ذکر اینکه گفته می‌شود مقاماتی از بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در این پارلمان شرکت می‌کنند، غیر سیاسی بودن پارلمان را زیر سؤال می‌برد.
پارلمان ادیان تنها نامی زیبا برای فرآیندی است که به‌هیچ‌عنوان با آرای عمومی پیروان ادیان مناسبتی ندارد، بلکه تشکلی است که به شکلی هدفمند از قبل طراحی‌شده است.
یکی از هدف‌گذاری‌های ایالات‌متحده در برگزاری و حمایت از این نهاد، رسمیت‌بخشی و ترویج فرقه بهائیت و دفاع از فرقه‌های ضاله در حوزه شبه معنوی و مهدویت است که به کمک سازمان‌های امنیتی در نقاط مختلف دنیا رشد کرده‌اند. برخی از فرقه‌های مدعی مهدویت در چند دوره اخیر پارلمان ادیان حضور داشته و موردحمایت قرار گرفتند و غرفه‌هایی برای آن‌ها در نظر گرفته‌شده بود.
نکته جالب توجه در برگزاری پارلمان ادیان، چهره‌سازی و تریبون‌دهی به شخصیت‌های دینی همسو با سیاست‌های غرب است. پارلمان ادیان در این زمینه بسیار مؤثر عمل کرده است. افرادی که در پارلمان ادیان شرکت کرده‌اند توانسته‌اند به‌تدریج به‌عنوان چهره شاخص دین و مذهب خود به دنیا معرفی شوند که این مسئله از اهداف اصلی برگزاری و تشکیل چنین نهادهایی است.
هیئت‌های شرکت‌کننده به خرج خود در محل مراسم حضور می‌یابند و پارلمان ادیان تنها بستری فراهم کرده تا گروه‌ها و سازمان‌های مختلف، اهداف خود را در این میان بجویند. فرقه‌های مختلف شبه معنوی نیز آن را محفل خوبی جهت ورود به فضای دینی دانسته و سعی می‌کنند به این وسیله از فشارهای وارده به خود بکاهند.
نقطه قوت پارلمان ادیان استفاده از توان بومی و ملی کشورهای مختلف و مشارکت‌دهی به هر یک از آن‌ها در جهت هر چه بهتر برگزار شدن همایش‌ها و مراسم جانبی است. این مسئله باعث می‌شود بخش بزرگی از هزینه‌ها کاهش یافته و کشورهای مختلف جهت نمایش دستاوردها و توانمندی‌های خود در زمینه‌های حقوق‌بشری و حقوق اقلیت‌ها امکانات مناسبی در برگزاری باشکوه‌تر این مراسم در اختیار پارلمان ادیان بگذارند. گفتنی است یکی از حامیان پارلمان ادیان ـ که در سایت این نهاد نیز تشکر ویژهای از آن صورت گرفته ـ «مرکز گفتگوی بین دینی ملک عبدالله بن عبدالعزیز» است.
نکته قابل‌توجه در برگزاری همایش‌ها و نشست‌های پارلمان ادیان، عدم تقبل هزینه برگزاری توسط برگزارکننده اصلی است. بار مالی همایش بر عهده بلکه کشور میزبان است و برنامه‌های جنبی نیز با همکاری سازمان‌ها و نهادهای فعال در حوزه ادیان، حقوق بشر و فرهنگ و محیط زیست طراحی و اجرا می‌گردد که هزینه ها بر عهده نهادهای پیشنهاد دهنده می باشد. به این صورت ایالات‌متحده با استفاده از فرصت تشکیل چنین مرکزی توانسته اهداف خود در اشاعه جریانهای معنوی وابسته و معارض با کشورهای مخالفش را پیگیری نماید و فرقه‌های خطرناکی چون بهاییت و جریانهای مشکوک مهدویت و عرفان‌های کاذب را در پوشش پارلمان ادیان سازمان‌دهی و حمایت کند.
پی‌نوشت:
۱. Marcus Bray Brooke, Charles Bonney and the Idea for a World Parliament of Religions, The Interfaith Observer, site: theinterfaithobserver.org.
۲. ParliamentofReligions.org
۳. Anagarika Dharma Pala
منبع: نشریه اشارت، موسسه راهبردی دید بان