بررسی تطبیقی لوگوس در مسیحیت و کلمه در قرآن
به گزارش ادیان نیوز(ردنا)؛ در این شماره از فصلنامه «معرفت ادیان» مقالاتی با عناوین «بررسی تطبیقی لوگوس در مسیحیت و کلمه در قرآن» نوشته علیرضا فرهنگ قهفرخی و سعید بینای؛ «جریان شناسی انتقادی حقوق بشر با تحلیل مفهوم پایه از کرامت انسان مبتنی بر اسلام و مسیحیت (ص)» تالیف محمدجواد ارسطا و محمدرضا برته؛ «مقایسه نظام اخلاقی «اسلام» و «تائو»» به قلم حسین رهنمایی و حسن کرمی محمدآبادی؛ «بررسی اخلاق عرفانی سلبی از نگاه مولوی و لائوتسه» تالیف سوسن رفیعی راد، محمدعلی یوسفی و رضا اسدپور؛ «کمال نهایی ایمان مسیحی و رهاورد آن» به قلم اسماعیل علی‌خانی و «بررسی انتقادی نسبت سعادت گرایی و استادپذیری در اندیشه کریشنا مورتی» نوشته محمدحسین کیانی منتشر شده است.
بررسی تطبیقی لوگوس در مسیحیت و کلمه در قرآنی
در چکیده مقاله «بررسی تطبیقی لوگوس در مسیحیت و کلمه در قرآن» می‌خوانیم در اسلام و مسیحیت، مفاهیم و اصطلاحات کتاب مقدسی و الهیاتی مشابهی وجود دارد که انطباق معنایی آنها نیازمند بررسی است. اصطلاح لوگوس در مسیحیت و تعبیر کلمه در قرآن، از جمله اصطلاحاتی‌اند که با توجه به پیشینۀ فلسفی و کاربرد الهیاتی لوگوس، در ابتدا به نظر می‌رسد معنای مشترکی ندارند؛ در حالی‌که با رجوع به متون اولیۀ هر دو دین می‌توان نشان داد قرابت معنایی دارند؛ هرچند ممکن است دقیقاً بر هم منطبق نباشند. این بررسی تطبیقی به ما کمک خواهد کرد به فهم بیشتری از متون مقدس هر دو دین دست پیدا کنیم. هم در قرآن و هم در عهد جدید، ارتباط وثیقی بین «الکلمه» و «روح‌القدس» یا «الروح» وجود دارد. «روح‌القدس» رابطه‌ای دوسویه بین عالم امر الهی و عالم خلق برقرار می‌کند. کلیۀ مقدرات خلقت، در عالم امر الهی مدوّن می‌شوند که همگی در قالب «الکلمه» هستند و «الروح» قادر است که از یک حوزۀ کیهانی گذر کند و در حوزۀ کیهانی دیگر به‌واسطۀ کارگزاران (فرشتگان و سایر وسایط) عمل نماید.
مقایسه نظام اخلاقی «اسلام» و «تائو»
نویسنده مقاله «مقایسه نظام اخلاقی «اسلام» و «تائو»» در طلیعه نوشتار خود آورده است مقایسه تطبیقی بین مبانی و گزاره‌های اخلاقی «اسلام» و آیین «تائو» آغازگر نگاهی نو به گفتمان ادیان آسمانی و غیرآسمانی است. در این نوشتار با استفاده از روش مطالعه کتابخانه‌ای و با مراجعه به اصلی‌ترین متون در اسلام و تائو، و با نگاه تطبیقی، به تحلیل و بررسی وجوه اشتراک و افتراق بین برخی از مبانی اخلاقی اسلام و تائو پرداخته می‌شود؛ مبانی‌ای همچون ملاک خوب و بد؛ ضرورت اخلاقی زیستن؛ عامل پیدایش خوبی‌ها و بدی‌ها و نیز نسبی بودن گزاره‌های اخلاقی. مقایسه تطبیقی بین گزاره‌های اخلاقی در اسلام و تائو، دریچه‌ای برای هم‌اندیشی ادیان در جنبه اخلاقی خواهد گشود. جامعیت نظام اخلاقی اسلام در همه زمینه‌های زندگی دنیوی و اخروی انسان در مقابل نگاه تک‌بعدی و دنیوی آیین تائو و نیز جنبه اجتماعی اسلام در مقابل نگاه انفعالی آیین تائو در گزاره‌های اخلاقی، از مهم‌ترین وجوه افتراق است. وجود انسان ایده‌آل اخلاقی ـ که تجسمی از اخلاق نیکوست ـ و پایه‌ریزی مدینه فاضله، از مهم‌ترین وجوه اشتراک بین اسلام و تائوست.
بررسی اخلاق عرفانی سلبی از نگاه مولوی و لائوتسه
در طلیعه نوشتار «بررسی اخلاق عرفانی سلبی از نگاه مولوی و لائوتسه» آمده است اخلاق عرفانی سلبی مهم‌ترین بخش اندیشه‌های مولوی و لائوتسه به شمار می‌رود. این دو عارف، پیروان خود را به جنبه سلبی اخلاق و رعایت مؤلفه‌های آن نیز دعوت می‌کنند. از نگاه مولوی و لائوتسه، با تهذیب نفس و ریشه‌کن‌سازی انانیّت و ترک رذایل، راه برای تخلّق به اخلاق الهی و کسب فضایل فراهم‌تر می‌گردد. سؤال این است که اخلاق عرفانی سلبی به چه معنا و بر چه مؤلفه‌هایی استوار است؟ وجوه شباهت و تفاوت میان اخلاق سلبی عرفانی مولوی و لائوتسه چیست؟ این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به بررسی مفهوم اخلاق سلبی عرفانی و مؤلفه‌های آن و تطبیق میان آرای مولوی و لائوتسه از این منظر می‌پردازد. این پژوهش نشان می‌دهد که میان این دو اندیشه وجوه تشابه و تمایز وجود دارد؛ چنان‌که هر دو در نظام اخلاقی و تنزیهی‌شان بر دو عنصر «سکوت و نیستی» و «ریاضت و کف نفس» به‌عنوان دو امر زمینه‌ساز ورود به سلوک عرفانی خویش تأکید کردند؛ اما به‌رغم شباهت‌های ظاهری، اساس تهذیب و ریاضت از نگاه مولوی بر مبنای عشق فطری و جبلّی انسان به خدا استوار است و در این مسیر، از پشتوانه متابعت از شریعت و بهره‌گیری از عقل نیز برخوردار است.
کمال نهایی ایمان مسیحی و رهاورد آن
نویسنده مقاله «کمال نهایی ایمان مسیحی و رهاورد آن» در ابتدای پژوهش خود آورده است از موضوعات مهم در همه ادیان و مکاتب، کمال و سعادت نهایی انسان و رهاورد آن است. در مسیحیت نیز ـ که یکی از ادیان آسمانی است ـ موضوع کمال نهایی انسان مطرح است. در ادیان الهی، کمال انسان نزدیک شدن به خداوند و اتحاد با اوست. این نوشتار به کمال نهایی یک مؤمن مسیحی و رهاوردهای این کمال، از منظر کتاب مقدس و مفسران آن، به‌ویژه الهیات رسمی کلیسا، پرداخته است. در مسیحیت، کمال و سعادت انسان ـ که «اتحاد با خدا و مسیح» است ـ بیشتر اعطایی و به‌واسطه فیض خدا و فدیه مسیح است تا توسط خود شخص و اعمال او. برخی از رهاوردهای دنیوی و اخروی کمال نهایی مسیحی، امور ذیل هستند: نورانیت؛ جانشینی مسیح و ولایت بر امور؛ دریافت روح‌القدس؛ و رؤیت سعیده. آگاهی از دستاوردهای سالکان طریق الی الله در مسیحیت، و بدین‌ترتیب آشنایی با دیگر ادیان الهی، ورود به گفت‌وگوی ادیان، و نزدیک ساختن ادیان الهی در برابر جبهه الحاد، مدّ نظر این نوشتار بوده است. این پژوهش با رویکرد بیشتر الهیاتی، نه عرفانی، به بررسی کمال نهایی در مسیحیت و رهاوردهای آن پرداخته است.