تفاوت ادیان ناشی از تفاوت سطح فکری مخاطبان است

به گزارش ادیان نیوز(ردنا)؛ آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، استاد سطح عالی حوزه علمیه ۱۴ آبان‌ماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه زخرف در مدرسه آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی، با اشاره به آیه چهارم این سوره «وَإِنَّهُ فِی أُمِّ الْکِتَابِ لَدَیْنَا لَعَلِیٌّ حَکِیمٌ» گفت: مفسران ام‌الکتاب را به لوح محفوظ یا ریشه همه کتب آسمانی تفسیر کرده‌اند که خداوند در سوره مبارکه رعد، آیه ۳۹ «یَمْحُو اللَّهُ مَا یَشَاءُ وَیُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْکِتَابِ» هم به آن اشاره فرموده است.

وی افزود: آنچه در کتب آسمانی است ممکن است بر اثر شرایط دچار تغییراتی شود، اما ریشه همه کتب آسمانی از دید علامه طباطبایی(ره) در نزد علم ربوبی و لوح محفوظ و ام الکتاب است که گرفتار تغییر نخواهد شد.

هادوی تهرانی بیان کرد: ما در نظریه «اندیشه مدون» وقتی یکی از تعاریف دین را مطرح می‌کنیم، مرادمان، دین نفس الامری است و مراد از آن حقیقت دین است که قبل از این‌که حتی انسان خلق شود، وجود داشته؛ این حقیقت در علم الهی بوده و خدا می‌دانسته است که چه موجودی را خلق می‌کند و مبدأ و منتهای این موجود و مسیری را که باید از مبدأ به مقصد طی کند، چیست؟ و انسان چه رفتاری باید بکند تا به نتیجه و غایت مطلوب برسد.

هادوی تهرانی افزود: این دین نفس‌الامری یگانه و جهانشمول است و مربوط به شرایطی که انسان در آن قرار دارد، نیست؛ در این دین تکثری نیست و این بحث مبتنی بر یک استدلال عقلی است و آیات مربوط به ام الکتاب از جمله دو آیه فوق یعنی آیه چهارم سوره زخرف و ۳۹ رعد در واقع مبنای قرآنی همان بحث کلامی دین نفس الامری است.

این استاد حوزه علمیه تصریح کرد: دینی که از سوی انبیاء برای ما در قالب کتب آسمانی آمده، درست است که برگرفته از دین نفس الامری است، اما دین مرسل و کتاب آسمانی که به مردم عرضه می‌شود، به دلیل اینکه مخاطبان در موقعیت خاصی قرار داشته و این هدایت تا زمانی خاصی معتبر است، از یک طرف مشوب به عناصر موقعیتی است و از طرف دیگر این دین، متعدد می‌شود.

هادوی تهرانی با بیان اینکه بر خلاف دین نفس الامری که واحد است، ما ادیان مرسل داریم، تصریح کرد: این ادیان به تبع شرایط و موقعیت‌هایی که دارند، به تعبیر آیه ۳۹ سوره رعد گرفتار عناصر موقعیتی و تابع شرایط می‌شوند و این داستان تا دین خاتم ادامه دارد، ولی دین خاتم، تاریخ مصرف ندارد.

وی افزود: دین خاتم دچار محدودیت نیست، اما این محدودیت وجود دارد که مخاطبان آن افراد خاصی هستند که محدودیت معرفتی دارند؛ کسانی که آیات بر آنان از سوی پیامبر(ص) قرائت شده، افرادی با سواد کم، بی‌سواد و با محدودیت فکری و معرفتی شدیدی بوده‌اند، لذا این عناصر موقعیتی در دین خاتم هم وجود دارد، با اینکه این دین جاودانه و ابدی است.

وی تصریح کرد: در هر صورت مراد از ام الکتاب از نظر بسیاری از مفسران جایی است که کتب آسمانی در لوح محفوظ هستند و دچار هیچ تغییری نمی‌شوند.

تفاوت ادیان ناشی از تفاوت سطح فکری مخاطبان است/ مراد از دین نفس‌الامری