چرا اخلاق‌مداری در حکمرانی دینی به حاشیه رانده شده است
عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه اخلاق‌مداری شرط اول مدیریت در جامعه اسلامی است، بی‌توجهی به معیارهای اخلاقی از سوی مردم و مسئولان در سپردن مسئولیت‌ها، تحریف معنای سیاست از تدبیر امور همراه با رعایت اخلاق به دعوا، تنش و تندروی و غلیظ و فربه شدن این سیاست غیراخلاقی در فضای عمومی را از جمله عوامل به حاشیه رفتن اخلاق و عدالت در حکمرانی دانست.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، آیت‌الله هاشم هاشم‌زاده هریسی، عضو مجلس خبرگان رهبری، در گفت‌وگویی درباره جایگاه اخلاق در حکمرانی دینی و اهمیت توجه به معیارهای اخلاقی در سپردن مسئولیت‌ها در یک نظام سیاسی مبتنی بر دین گفت: شرایط زیادی برای سپردن مسئولیت و مدیریت به افراد در یک نظام اسلامی در نظر گرفته شده که بخش عمده‌ای از این ویژگی‌ها در کنار تخصص و قدرت مدیریتی مسائل اعتقادی و ایمانی از جمله اخلاق، عدالت، دیانت، تقوا و از خداترسی است. فقدان یا ضعف این ویژگی‌ها در مسئولان لطمات زیادی به مردم، اسلام و انقلاب می‌زند و این لطمات کوتاه‌مدت و بلندمدت است و آثار برخی از این ضعف‌ها تا سال‌های طولانی باقی می‌ماند.
وی افزود: این شرایط معنوی و اخلاقی حافظ بسیاری از مسائل است؛ مسئول و یا کسی که داوطلب پذیرش یک مسئولیت است اگر این ویژگی‌های اخلاقی و معنوی را داشته باشد در صورتی که متوجه ضعف مدیریتی یا تخصصی خود در مسئولیت مدنظر شود خودش از پذیرش آن مسئولیت کنار می‌کشد و شرایط را برای قبول این مسئولیت از سوی فرد شایسته‌تر فراهم می‌کند لذا برخورداری از یکسری ویژگی‌های اخلاقی و معنوی مبنای اصلی سپردن مسئولیت در یک حاکمیت دینی است.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی بیان کرد: اما متأسفانه امروز به این شرایط اخلاقی افراد کمتر توجه می‌شود، در حالی که برخورداری از دیانت، تقوا و عدالت همه جزو اخلاقیات است. رسول اکرم (ص) هم به مثابه مدیر و رهبر جامعه مأمور شده که سطح اخلاقی جامعه را ارتقا دهد و عدالت، معنویت، تهذیب، انصاف و تقوا را در جامعه توسعه دهد و این هدف بعثت برشمرده شده و از این منظر اخلاق‌مداری شرط اول مدیریت در جامعه اسلامی است.
کاهش ضرورت پایبندی به اخلاق در میان مسئولان
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی درباره دلایل مغفول ماندن مسئله اخلاق در میان مسئولان و مدیریت کشور گفت: متأسفانه کسانی که می‌خواهند مسئولیتی را به افراد واگذار کنند کمتر به اخلاق‌مداری آن فرد توجه می‌کنند و شاخص‌های اخلاقی او را کمتر مورد بررسی قرار می‌دهند. به همین دلیل مشاهده می‌شود اساساً ضرورت پایبندی به اخلاق کمتر احساس می‌شود.
وی اضافه کرد: از طرفی مردم نیز متأسفانه در هنگام انتخاب مسئولان اخلاق را مورد مطالبه قرار نمی‌دهند و کسانی هم که وظیفه تأیید صلاحیت را برعهده دارند بیشتر به ویژگی‌های سیاسی افراد توجه می‌کنند تا شاخص‌های اخلاقی. این امر باعث می‌شود که ضرورت اخلاق‌مداری از سوی مسئولان کمتر و کمتر شده و به حاشیه برود و این اتفاق موجب می‌شود که اخلاق‌مداری به یک فرهنگ غالب در میان مردم و مسئولان تبدیل نشده و بدتر اینکه کسانی مورد توجه قرار می‌گیرند که تندروی و آبروبری می‌کنند و شعار می‌دهند و کسی از صداقت، دیانت و اخلاق‌گرایی آنها سؤالی نمی پرسد.
سیاست بر همه حوزه‌ها سایه افکنده است
عضو مجلس خبرگان رهبری بیان کرد: مسئله دیگر این است که در هر جامعه‌ای وقتی به موضوعی بیش از اندازه توجه شود بر سایر مقولات و مفاهیم تأثیر منفی می‌گذارد و آنها را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد. در جامعه ما این سیاست است که چنین نقشی را بازی می‌کند و حرف اول را می‌زند و اخلاق، دیانت، عدالت و انصاف را زیر سایه خود قرار داده است.
وی یادآور شد: البته متأسفانه این سیاستی که برجسته شده و توجه بیش از حدی به آن می‌شود، سیاست در معنای نادرست آن است که همان دعوا، تنش، شعار دادن و تندروی است. در حالی که سیاست اسلامی تدبیر و عقلانیت همراه با رعایت الزامات اخلاقی و هدایت و رشد مادی و معنوی مردم است لذا اولاً معنای سیاست، تحریف شده و ثانیاً این سیاست تحریف‌شده، نادرست و غیراخلاقی بیش از حد برجسته شده و جامعه ما امروز سیاست‌زده شده است.
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی اظهار کرد: این اتفاق مفاهیم والایی چون اخلاق و دیانت را به حاشیه رانده و وزن و اهمیت آن را در پیش چشم جامعه کاهش داده است و به همین دلیل است که جای خالی این مقولات متعالی کاملا احساس می‌شود.
طاغوت، نتیجه قدرت تهی از اخلاق
وی ابراز کرد: متأسفانه کسی هم چندان درباره این مسائل صحبت نمی‌کند و در منابر، مساجد و سخنرانی‌ها صحبتی از به حاشیه ر فتن اخلاق در جامعه و حکومت نمی‌شود و فریادی از کسی در این خصوص بلند نمی‌شود و در حالی که امروز باید اخلاق و عدالت‌مداری را در حکمرانی کشور احیا کرد اما می‌بینیم برخی از روحانیون حتی هدف از بعثت پیامبر(ص) را تحریف می‌کنند و می‌گویند پیامبر(ص) نه برای اخلاق بلکه برای قدرت مبعوث شد. در حالی که توجه نمی‌کنند که قدرت تهی از اخلاق همان طاغوت و خطرناک‌ترین نوع قدرت است و کسی هم نمی‌پرسد این سخن از کدام منبع و مرجعی بیان شده است.
وی با بیان اینکه امروز باید اسلام، انقلاب، نظام اسلامی، اخلاق و عدالت را دریابیم و نگذاریم این نوع سخنان انحراف ایجاد کند، گفت: عدالت جزو اخلاق و شرط مشروعیت نظام سیاسی است و کسی که اخلاق را انکار کند و بر قدرت تکیه کند در واقع عدالت، انصاف و دیانت و را هم کنار گذاشته و این به وقوع فاجعه می‌انجامد.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: اینکه بعضاً می‌بینیم مسئولان اعم از نمایندگان، وزرا و سایر مسئولان با هم دچار تنش و دعوا می‌شوند و تفکیک قوا در کشور به هم می‌ر‌یزد بیشتر به همین عدم رعایت اخلاق در حکمرانی برمی‌گردد. به اعتقاد من ما نیازمند احیای اخلاق در جامعه هستیم و هر کسی که دلسوز نظام و انقلاب است باید فریاد احیای اخلاق را سر دهد. روحانیون باید امروز درس اخلاق به مسئولان نظام بدهند و نباید کاری کنیم که این نظام و انقلاب به دست خود ما از بین برود.
گلایه شدید از بی‌توجهی رئیس‌جمور به مسئله اعتدال
آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی اعتدال را یکی ازشاخص‌های حکمرانی اخلاقی خواند و گفت: دین اسلام دین اعتدال است و طبیعت و بدن انسان بر اعتدال نهاده شده و بدون اعتدال توازن طبیعت، انسان و دین به هم می‌خورد. در کتب اخلاق نیز در تعریف اعتدال آمده صفات انسان اگر در اندازه خود و در حد وسط باشد این صفات به فضیلت تبدیل می‌شود و اگر صفات انسان از حد خودش بیشتر یا کمتر باشد رذیلت است. به عبارتی رذیلت و فضیلت را براساس اعتدال تعریف کرده‌اند.
وی بیان کرد: امروز جامعه و مسئولان از اعتدال خارج شده‌اند و هیچکس هم دعوت به اعتدال نمی‌کند و شعار اعتدال دولت هم بیشتر سیاسی بود و کاری بر روی آن انجام نشد و من در این رابطه گلایه بسیار شدیدی از آقای روحانی دارم که چرا بر روی این مسئله کاری نکردند و نه تنها جلوی تندروی‌ها گرفته نشد بلکه تندروی‌ها شدت گرفت.
عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: من با مطالعه دقیق قرآن حدود ۳۰۰ آیه درباره اعتدال استخراج کردم. این آیات را باید تفسیر کرد و در اختیار مردم قرار داد اما در این دوران دیدم کسانی هم که شعار اعتدال می‌دادند علاقه‌ای به اعتدال نداشتند و دنبال آن نبودند. در حالی که بسیار امیدوار بودم که اعتدال در جامعه نهادینه شود و در نوع حکومتداری و مدیریت مسئولان جریان پیدا می‌کند.