پروفسور هانس کونگ، الهیدان منتقد کاتولیک درگذشت
نوشتاری از دکتر بهروز حدادی؛
پروفسور هانس کونگ (Hans Küng) متفکر و الهیدان پرآوازه و منتقد کاتولیک و پرچمدار گفتگوی ادیان، اخلاق جهانی و حقوق زنان درگذشت.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، دکتر هانس کونگ (Hans Küng) الهیدان پرآوازه، پرکار، پرنویس، جهانی‌نگر و اهل انصاف، و دگراندیش سوییسی روز گذشته، با بر جای گذاشتن بیش از ۵۰ اثر تحقیقی دار فانی را وداع گفت.
عالم تفکر و اندیشه دینی با از دست دادن یکی از بهترین و خوش‌فکرین و منصف‌ترین نظریه‌پردازان خود، عزادار شد و (با بهره گرفتن از حدیث شریف) ثلمه‌ای بدان وارد شد که چیزی آن را جبران نمی‌کند.
این الهیدان بزرگ کاتولیک، از مشاوران شورای دوم واتیکانی بود که نظرات مختلف‌اش در سند نهایی آن شورا به تصویب رسید و بعدها به دلیل نگرش مستقل و اجتهادگونه‌اش در آموزههای مختلف کاتولیکی از کلیسای کاتولیک رانده و منصب رسمی و تعلیمی خود را از دست داد ولی نامهربانی‌های کلیسای کاتولیک او را از ادامه راهش باز نداشت و از آن پس، آثار ارزشمندی از او به چاپ رسید که در نوع خود و در حوزه ادیان ابراهیمی بی‌نظیر است و به یقین او را می‌توان منصف‌ترین، عمیق‌ترین و منطقی‌ترین دانشمند مسیحی در طول تاریخ در مواجهه با اسلام به خصوص با نگارش کتابی در مورد اسلام دانست و بر این باور بود”آیا این کم و بیش نشانه یک تعصب خود خواهانه نیست که مسیحیان عاموس و یوشع و اشعیا و ارمیا و الیجاه جابر را به عنوان پیامبر باور دارند؛ لکن به محمد به عنوان یک پیامبر اعتقاد ندارند؟”
وی در کسوت الهیدانی منتقد، سیاست کلیسا در مورد حکومتداری، مراسم مذهبی، عصمت پاپ ، کنترل موالید، تجرد کشیشی ، تنظیم خانواده ، ازدواج، نوع مواجهه کلیسای کاتولیک با مسایل جدید در جهان مدرن چون همجنس‌گرایی، سقط جنین، معنای جهنم و موارد دیگر را مورد انتقاد قرار داد.
دکتر کونگ می‌گفت در برخی از موضوعات، حتی آیین بودا و یهودیت پذیرفتنی‌تر از آیین کاتولیک است و اصرار داشت که خدمت به عیسی مسیح مهم است، نه خدمت در کلیسایی که به نام اوست.
زمانی که پاپ یوحنای بیست و سوم فراخوان دومین شورای واتیکان را به هدف که “هوای تازه ای وارد کلیسا شود” کونگ این کنفرانس را فقط آغاز راه دانست. وی به فشار به کلیسا و ترغیب برای دامه تجدید نظر در پاره‌ای احکام کلیسا از جمله پایان دادن به ممنوعیت کنترل بارداری و تجرد توسط کشیشان ادامه داد و در مصاحبه‌ای با نیویورک تایمز در سال ۱۹۶۸ گفت که در سیستم‌های کمونیست و کاتولیک روم نوعی برابری می‌بیند که هردو تمرکزگراو تمامیت‌خواه و دشمن آزادی‌اند و تنش در روابط یا کلیسای کاتولیک به جایی رسید که در سفر به ایالات متحده در سال ۱۹۶۳دانشگاه کاتولیک آمریکا در واشنگتن سخنرانی او در دانشگاه را ممنوع کرد و در نتیجه هزاران تن از طرفدارانش به جای دیگری برای شنیدن سخنانش کوچ کردند.
مخالفت او با آموزه عصمت پاپی نقطه آغاز در جداییش از کلیسای کاتولیک بود و البته مناسبات او بعدها و در همین اواخر کمی بهتر شد که نمونه‌اش دعوت پاپ راتسنیگر، سخت‌ترین مخالف او، از او در محل اقامت پاپی بود که با شرط نپرداختن به مباحث الهیاتی در گفتگوهای طرفینی برگزار شد.
مخالفت دکتر کونگ با آموزه عصمت پاپی در کتاب معصوم؟ یک تحقیق (۱۹۷۰) منجر به برکناری وی از عنوان کشیشی و مدرس الهیات مسیحی شد.
در سال ۱۹۸۲ هانس کونگ سلسله سخنرانی هایی در دانشگاه توبینگن ارایه کرد که دانشگاه توبینگن آن را با عنوان گفتگوهای مسیحی- اسلامی منتشر کرد. سخن اصلی هانس کونگ که در هر سه کتاب به عنوان راهنمای پژوهش مطرح شده است، این است: “بدون صلح در میان ادیان صلحی در میان ملت ها تحقق پیدا نمی‌کند. بدون گفتگوی میان ادیان صلحی در بین ادیان اتفاق نمی افتد. بدون پژوهش در باره مبانی ادیان گفتگویی در میان ادیان برقرار نمی شود.”
دکتر کونگ در سالهای اخیر نظریه “اخلاقی جهانی” را مطرح کرد که به گفته او همه ادیان می توانند آن را تأیید کنند. پارلمان ادیان جهان در سال ۱۹۹۳ پیشنهادات وی، از جمله نظم اقتصادی عادلانه تر و پیروی جهانی از قاعده طلایی را تأیید کرد. وی دو سال بعد بنیاد اخلاق جهانی ، سازمان تحقیقاتی و آموزشی در دانشگاه توبینگن را تاسیس و هدایت کرد که هدف آن ترویج ارزشهای اخلاقی در سراسر جهان و تقویت گفتگو بین ادیان و فرهنگها است.
دیدگاه‌های عالمانه و دقیق وی در موضوعات زن و خانواده و نقد بر استناد کلیسا به سنت دیردامن در کلیسا در نگرش مردسالارانه و زن‌ستیزانه با ارایه پیشنهادات و راه‌حل‌های از جمله در کتاب زن در مسیحیت درج شده، که این نگرش و رویکرد وی از بهترین و پذیرفتنی‌ترین دیدگاهها در این زمینه است که مطالعه آن برای علاقه‌مندان این مبحث به ویژه با نگاهی بین‌الادیانی ضرورت دارد.