نظریه کارل راشکه؛ روزگار پست مدرن نیازمند الهیات سکولار و مبتنی بر علم است

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، همایون همتی، استاد ادیان و عرفان در نشست اسلام‌پژوهی در جوامع غربی در روزگار ما با موضوع ضرورت و پایان ناپذیری دانش الهیات از برنامه علمی فرهنگی طلوع که در بستر فضای مجازی برگزار شد، اظهار کرد: الهیات درباره باورها و اعتقادات دینی بحث می‌کرده و در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی برخی از روشنفکران در مورد نادانسته‌های الهیات موجود سخن گفته و دنبال راه چاره بوده‌اند و بعدها سیستم الهیات جدیدی یافت شده که بسیاری از روشنفکران و متفکران از این تحولات الهیاتی در جوامع غربی بی‌خبر هستند.

وی خاطرنشان کرد: یکی از علت‌های به خطا رفتن آنها این است که تصور می‌کنند چند مقاله و مصاحبه کافی است و اطلاعات تخصصی و تفصیلی در مورد تحولات در غرب ندارند در حالی که حتی رشته‌های تحصیلی آنها الهیات، دین‌پژوهی و فلسفه دین نیست.

استاد ادیان و عرفان اسلام را دین عقلانیت عنوان کرد و گفت: نمی توان کسی را عامل عقلانی‌سازی دین اسلام بیان کرد زیرا دین، دعوت به تفکر و تعقل می‌کند و بر اساس آموزه‌های آن تفکر بزرگترین عبادت است و نیاز به عقلانی‌سازی ندارد بنابراین در مورد مدرنیته و شهید مطهری و عقلانی بودن دین اسلام و عقلانی سازی اشتباه کردند.

وی عنوان کرد: کارل راشکه الهی دان و فیلسوف دین که ۲۰ اثر دارد و شش کتاب در مورد الهیات نوشته می‌گوید تئولوژی دیگر باید تأسیس شود و کاستی‌ها و خطاهای تئوری موجود را نداشته باشند و به روحانیت، مسیحیت و کلیسا حمله نمی‌کند بلکه دنبال طرحی نو درافکندن و پیراستن دین از خرافات و زواید است.

همتی با بیان اینکه نمی‌توانید معانی ثابت برای الفاظ و کلمات ادعا کرد، گفت: در ترجمه اینگونه نیست و نمی‌توان مشخص کرد که لفظ خاصی در معنای خاصی به کار رود و لفظ اسد برای حیوان درنده است در حالی که این لفظ را می‌توان برای معانی دیگر نیز به کار برد.

وی ادامه داد: با عوض کردن معانی و الفاظ در معنای جدید می‌توانید دلالت‌های جدید حاصل کنید و زبان هیچگاه ثابت نخواهد بود و سیالیت خواهد داشت.

وجود مکاتب مختلف در فلسفه اخلاق

استاد ادیان و عرفان با بیا اینکه انواع مکتب‌ها در فلسفه اخلاق وجود دارد، گفت: برخی‌ها به قرارداد و برخی‌ها نیز معتقد به رئالیسم اخلاقی هستند. دهها دیکشنری نشان می‌دهد که از کارکردهای الهیات در روزگار ما تبیین منظم، منسجم ایمان و باورهای دینی است.

وی تصریح کرد: الهیات معاصر چندین هدف را دنبال می‌کند که از جمله آنها وضوح بخشیدن به گزاره‌ها، مفاهیم دینی، تبیین، توضیح و نقد و فهم بهتر است و بخشی از ۱۴ تا ۱۵ قسمت الهیات معاصر دفاعیات است.

همتی با اشاره به شاخه‌های الهیات معاصر گفت: الهیات اخلاقی، فرجام‌شناسی، گناه‌شناسی، انسان‌شناسی، خداشناسی و هرمنوتیک، وحی و الهیات، شعائر و معنویت و عرفان وجود دارد. شهید مطهری مباحث اعتقادی و ایمانی را مطرح می‌کرد و رویکردش فلسفی بود بنابراین باید به افراد گفت چرا استاد مطهری را نخوانده قضاوت می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: نورو ساینس در مورد علوم عصب شناسی و تجربه دینی است و الهیات علمی درباره مداخله الهی دیدگاه‌های الهی محسوب می‌شود که جدلی نیست علاوه بر اینکه کلام سنتی امروز چنان جاذبه‌ای دارد که قرائت‌ها و خوانش‌های جدید از آن می‌کنند.

استاد ادیان و عرفان عنوان کرد: کارل راشکه معتقد است در روزگار پست مدرن باید یک الهیات سکولار پست مدرن تأسیس کنیم که تعبد و طبقه روحانی و کلیسا و معبد در آن نیست بلکه معنویتی مبتنی بر علم است.