کتاب «اشاعره و ماتریدیه در جهان معاصر» روانه بازار کتاب شد

به گزارش خبرنگار ردنا (ادیان نیوز)، تنوع مکاتب فکری در جهان اسلام باعث بالندگی اندیشه ها بوده و مذاهب گوناگونی در تاریخ اندیشه اسلامی ظهور کرده اند که هر یک برداشت ویژه خود از دین را عرضه کرده اند.

در جهان کنونی، دو مذهب کلامی اشاعره و ماتریدیه اکثریت اهل سنت را تشکیل می دهند. کتاب اشاعره و ماتریدیه در جهان معاصر به اختصار به معرفی وضعیت موجود این دو مذهب و بحث از مهمترین گرایش های فکری، شخصیت های برجسته و کانون های فکری آنها می پردازد.

نویسنده در فصل نخست آن به اشاعره پرداخته و پس از بحث هایی مختصر درباره تاریخ پیدایش، خلاصه ای از زندگی نامه مؤسس، اجمالی از تاریخ تحولات و تطورات مکتب، علل و عوامل گسترش آن و نیز اشاره ای به مهم ترین شاخصه های فکری و اعتقادی مذهب اشعری، به بحث درباره وضعیت کنونی و معاصر اشاعره پرداخته است.

بحث درباره وضعیت معاصر اشاعره با مباحثی مانند جمعیت و جغرافیای سرزمینی و پراکندگی اشاعره، دولت های مدافع و کشورهای همراه، معرفی بزرگان حاضر و مهم ترین آثاری که از سوی خود اشاعره در دوران کنونی، به خصوص در سی سال اخیر نگاشته و معرفی شده است، پایگاه اجتماعی، قدرت رسانه ای و سازمان های علمی و فرهنگی و تبلیغی اشاعره معاصر، مهم ترین گرایش فرهنگی و فکری و اجتماعی اشاعره در جهان کنونی، آسیب ها و چالش های پیش روی مذهب اشعری در عصر حاضر و سرانجام روابط این مذاهب با سایر مذاهب اسلامی ادامه یافته است بنابر این، در این فصل سعی شده است تصویری روشن و در عین حال مختصر و خلاصه از وضعیت اشاعره در عصر حاضر ارائه شود.

در فصل دوم نیز، همسان و متناظر با همین مباحث، ماتریدیه مورد بررسی قرار گرفته و کوشیده شده است مباحث فوق درباره ماتریدیه به اختصار بررسی شود و تصویری آشکار و شفاف و در عین حال خلاصه و مختصر از وضعیت ماتریدیه در جهان معاصر ترسیم شود.

درباره اشاعره و ماتریدیه پیش از این کارهای بسیار و البته قابل توجه در جهان معاصر صورت گرفته است. افزون بر موسوعه ها یا آثاری چون تاریخ المذاهب الاسلامیه محمد ابوزهره، مذاهب الاسلامیین عبدالرحمن بدوی، نشأه الفکر الفلسفی فی الاسلام دکتر علی سامی النشار و بحوث فی الملل و النحل استاد آیت الله جعفر سبحانی که به طور کلی به بحث از مذاهب و فرقه های اسلامی پرداخته اند و در ضمن آنها، این دو مذهب نیز تا حدودی مورد توجه قرار گرفته است، آثاری هم به طور مجزا درباره هریک از این دو مذهب وجود دارد که درخور توجه اند.

محض نمونه، درباره اشاعره می توان به جلد دوم کتاب فی علم الکلام احمد محمود صبحی، نشأه الأشعریه و تطورها نگاشته جلال محمد عبد الحمید موسی؛ و درباره ماتریدیه نیز به کتاب الماتریدیه دراسه و تقویما نگاشته دکتر احمد بن عوض الله الحربی، الماتریدیه و موقفهم من توحید الأسماء و الصفات نگاشته شمس الدین سلفی و کتاب تاریخ و عقاید ماتریدیه از نگارنده حاضر اشاره کرد.

خصوصیت تمام این آثار این است که به گذشته ماتریدیه و اشاعره می پردازند و بحث از وضعیت کنونی این دو مذهب را چندان پوشش نداده اند. بر این اساس، نگارنده که سالیانی به مطالعه مذاهب اسلامی، به ویژه اشاعره و ماتریدیه اشتغال داشته و تاریخ و عقاید این دو گروه را در مراکز مختلف حوزوی و دانشگاهی در قم تدریس کرده است، اثر پیش رو را با مروری کوتاه بر گذشته این دو مذهب و عمدتا با نگاه به وضعیت معاصر، تهیه کرده و به جامعه علمی تقدیم می دارد.

اصل این اثر، در حقیقت دو مقاله نسبتا مفصل بوده که اکنون به شکل کتاب عرضه می شود، در همه مباحث، بنا بر اختصار بوده و کوشیده شده است که در همه ابعاد از اختصار خارج نشود. در غیر این صورت، این اثر حجمی بسیار می داشت. از سوی انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب چاپ و در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد.

نگارنده بر مهم ترین عیب این نوشته که اختصار آن است واقف است، اما امیدوار است که این اختصار آن چنان و در حدی نباشد که مخل به معنا باشد. با این وصف، نگارنده به این نکته کاملا توجه دارد که این اثر همانند دیگر کارهای صاحب این قلم، خالی از خطا و اشتباه و نقص نیست تذکر این خطاها و نقایص به بهبود این اثر در چاپ های بعدی کمک خواهد کرد.

کتاب «اشاعره و ماتریدیه در جهان معاصر» از سید لطف الله جلالی به رشته تحریر درآمده و ناشر این کتاب انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب بوده که با شمارگان ۵۰۰ نسخه بهار ۱۴۰۰ در اختیار مخاطبان قرار گرفته است. (لینک خرید کتاب)