فمنیست‌ها محوریت مرد را در عرصه‌های مختلف دین به چالش کشیدند/تأکید فمنیست بر بازتفسیر متون مقدس
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: فمنیست‌ها محوریت مرد را در عرصه‌های مختلف دین و سیاست و فرهنگ و و اجتماع با چالش جدی مواجه کردند و تصور برتری و زن ستیزی به چالش کشیدند.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، مهدی لک زایی در نشست دین و مطالعات جنسیت که به صورت لایو از صفحه انجمن علمی ادیان و عرفان برگزار شد، اظهار کرد: تمرکز نسبت مطالعات زنان با ادیان و الهیات فمنیستی است و اینکه که متألهان فمنیست‌ها چه سخنانی دارند و الهیات کلاسیک و سنتی مسیحی را با چه چالش‌هایی مواجه می‌کنند.
وی عنوان کرد: یکی از متخصصان دین و فمنیسم که حوزه تخصصی ایشان رویکرد فمنیستی به آیین بوداست می‌گوید الهیات فمنیستی از تجربه محرومیت زنان در الهیات یهودی و مسیحی به وجود آمده است و خصیصه پدر سالارانه در الهیات مسیحی وجود دارد که سبب شده زنان از حقوق خود محروم شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب با اشاره به نقد فمنیستی به الهیات کلاسیک و سنتی خاطرنشان کرد: این الهیات به طور کامل تمام تجربه‌های بشری را در برنمی‌گیرد و الهیات سنتی بر اساس حذف بسیاری از صداها مانند صدای زنان و اقلیت‌ها بنا شده و الهیات فمنیستی فضا را فراهم می‌کند تا زنان صدایشان را به گوش مردان برسانند.
وی خاطرنشان کرد: از جمله رویکردهای پیشین این است که تجربه‌های زنانه ارزش دیده شدن ندارند و زن به تبع مرد وجود دارد و مرد معیار بشریت است و زنان جنس دوم و فروتر هستند و مرد معیار بشریت است و زنان به واسطه مردان تعریف می‌شوند.
لک زایی به اهمیت رویکرد فمنیستی به دین اشاره و بیان کرد: رویکرد فمنیستی به مطالعات ادیان به دلیل چالش‌هایی عمیق به دیدگاه‌های نظری به عنوان تغییر پارادایمی یاد می‌کند و فمنیست‌ها محوریت مرد را در عرصه‌های مختلف دین و سیاست و فرهنگ و و اجتماع با چالش جدی مواجه کردند و تصور برتری و زن ستیزی به چالش کشیدند.
وی تصریح کرد: فمنیست‌ها دو حوزه دین و سیاست که مانند باشگاه مردانه اداره می‌شد را رصد کردند و با تحلیل‌های انتقادی از این دو حوزه سبب بازنگری رجال دین و سیاست در جهان جدید نسبت به این دو حوزه شدند. زنان کنش گری فعالی در دین و سیاست از خود ظهور نمی‌دادند و مجالی داده نمی‌شد و آگاهی و حساسیت نسبت به تبعیض‌های جنسی وجود نداشت و گفتمان تبعیض به گفتمان پذیرفته شده تبدیل شده بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: زنان باید فرودست و در خدمت مردان باشند بنابراین زنان از بدنه اصلی جامعه به جاشیه رفتند و آشکارا از صحنه دین و سیاست کنار گذاشته شدند و به حساب نمی آمدند و در حاشیه به زیست ادامه می‌دادند ولی در دوران پسا مدرن این فضا در اختیار زنان قرار گرفت.
وی اذعان کرد: گفتمان جنسیتی از حاشیه جهان به مرکز و متن وارد می‌شود بنابراین می توانیم بگوییم که فمنیسم دختر مدرنیته و نگاه انتقادی است و امروزه به بخش پذیرفته شده از گفتمان دینی تبدیل شده است
لک زایی با اشاره به متون دینی که از سوی مردان تألیف شده بود، عنوان کرد: فمنیستی‌ها از مناسبات نابرابر بین زن و مرد که مبتنی بر روابط سلطه است، در این متون پرده برمی‌دارند و می گویند این مناسبات به نفع مردان نوشته شده و زنان نمی‌توانستند از نعمت نوشتن، خواندن و یادگیری بهره‌مند شوند.
وی تصریح کرد: یکی از اندیشه‌های فمنیستی بر موقعیت اجتماعی زمینه‌های فرهنگی تاکید می‌کند و فمنیست‌ها متوجه شدند که الهیات بستر و خاستگاه و موقعیت اجتماعی و فرهنگی دارد و کسانی که تفسیر برمتن مقدس نوشتند نمی‌توانند در خلأ این سخنان را بیان کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب زبان را یکی از مباحث جدی فمنیست‌ها ذکر کرد و افزود: زبان پرداخته ایده‌های مردانه است و زبان نقش زیادی در فرودستی و سرکوب زن دارد و تمرکز فمنیست‌ها روی زبان زیاد است.
وی تأکید کرد: در متون و تفاسیر متون مقدس تجربه زنانه در برابر مردانه اعتبار ندارد و فاقد اصالت است و این متون به دلیل آنکه تجربه‌های زنانه را کنار می‌گذارد؛ جهان شمولی خود را از دست می دهد زیرا تجربه‌های نیمی از جمعیت بشر را نادیده می‌گیرد و نمی‌تواند ادعای طبیعی و فطری بودن کند و مشروعیت این تفاسیر زیر سؤال است.
لک زایی خاطرنشان کرد: فمنیست‌ها به خوبی این مطلب را متوجه شدند و بر همین اساس بازبینی‌ها در تفاسیر متون مقدس شروع شد و به این ترتیب حال و هوای سابق و زبان جنسیتی مرد سالارانه در متون مقدس مشاهده نمی‌شود.
وی افزود: در دنیای قدیم این تفاسیر راحت مردان سیاست و روحانی را تحت تأثیر قرار می‌داد و با تأثیر از این روایات و تفسیرها که جانب دارانه عمل می‌کردند به تدوین قانون می‌پرداختند. احکام زرتشتی طوری طراحی شده که زن را در بند نگاه دارد زیرا ماهیت اهریمنی دارد گویی دیوی را در بند می‌کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: الهیات فمنیستی واکنش به این موارد و تفاسیر و آیاتی است که زن را در حیطه شیطان یا اهریمن قرار می‌دهد فمنیست‌ها تأکید می کنند که باید بازبینی شود زیرا این آیات مستمسک برای عالمان دینی بوده و به شدت اندیشه‌های جنسیت زده به بهانه این آیه‌ها در نوشتار می‌آورند و تبلیغ می‌کردند و در قلاب فتواها به خورد جامعه دینی می‌دادند جامعه دین تأثیر می‌پذیرفت که در این زمینه تحقیر زن را به وضوح حس می‌کنید.
وی عنوان کرد: زن برای جامعه مرد سالار اعتبار ندارد و جنس دوم است و در رابطه با مرد تنظیم می‌شود. در تاریخ کلیسا به تدریح قدیساهای زن تبدیل به قدیساهای مرد شدند در حالی که در تاریخ اولیه کلیسا زنان را فعال می‌بینیم و از قرن سوم به بعد نام زنان قدیسه حذف و جای آن را مردان می‌گیرد.
لک زایی با اشاره به تفکرات مرد سالارانه گفت: زن جنس دوم است و زنان برای مردان تعریف شدند. زن در حاشیه است و مردان به زنان برای بیان عقاید و تجربه‌ها و نوشته‌های زنانه مجال نمی‌دهند و کارکرد زن به خدمات زیستی و زایش فرزند خلاصه می‌شود.
وی با بیان اینکه تأکید فمنیست بازتفسیر متون مقدس است، تصریح کرد: متون مقدس به تبعیض جنسیتی دامن می‌زند. فمنیست‌ها به نفی اتوریته تفاسیر و عالمان دینی انگشت تاکید گذاشتند و به این وسیله ناخودآگاه الهیات سنتی به چالش کشیده می‌شود و پارادایم تغییر می‌کند
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: آنها به تبعیض‌های ناروای جنسیتی و ظلم و ستم ناعالانه نسبت به زنان معتقد هستند و در این مسئله تمام فمنیست‌ها با یکدیگر هستند و نمی‌پذیرند مفسران متون مقدس از آیات سخت و دشوار متون مقدس تفاسیر سنتی را ارائه دهند.
وی عنوان کرد: فمنیست‌ها نگاه مثبتی به دین ندارند و در تجربه زنانه دین جعبه ابزاری است که مردان برای سرکوب زنان است و دین قوی ترین ایدئولوژی برای نابودی دنیای زنان است و این تفسیرهای منفی از جنس زن در متون دینی نگران کننده است.
لک زایی خاطرنشان کرد: در متون پهلوی زنان هیچ کنترلی بر بدن خود ندارند و در زمینه زاد و ولد و مسائل جنسی، مالک بدن خود نیستند و موبدان مالکیت زن را بر بدن خود را گرفتند
وی با بیان اینکه اگوستین بر اندیشه گناه آغازین تأکید می‌کند، اظهار کرد: تفسیری که اگوستین ارائه می‌دهد عجیب بود در واقع گناه آغازین را به زن و شهوت پیوند می‌دهد و عامل هلاکت و بدبختی آدم و جامعه بشری را زن و شهوت و گناه آغازین می‌داند که گناه آغازین از حوا به همه بشر تسری پیدا کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب تصریح کرد: اگوستین زن را به شهوت و طبیعت و جسم پیوند می‌دهد و قائل به فرودستی زنان می‌شود. فمنیست به نقد گناه آغازین پرداخته است و نسبت به مرد سالارانه بودن الهیات سنتی انتقاد می کنند یعنی اینکه الهیات سنتی از سوی مردان و برای مردان نوشته شده است و زمانی که الهیات مرد سالارانه نوشته می‌شود عواقب سختی برای زنان دارد.
وی یادآور شد: امروزه کلیسا و مناصب کلیسا را از انحصار مردان درآورده شده و کتاب مقدس مورد بازبینی قرار گرفته و فرودستی زنان را به بهانه متون مقدس و تفاسیر بر متون مقدس به چالش کشیدند.