وارداوار؛ جشن آب پاشان مسیحیان مبارک + فیلم

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، ارامنه به جشن آب پاشی، وارداوار Vardavar Վարդավառ می گویند. در زبان سانسکریت وارت به معنی؛ آب و وار معنی؛ پاشیدن و شستن است، پس وارداوار یعنی؛ آب پاشی.

جشن آب پاشی در میان آشوریان و کلدانیان نوسَردإیل نام دارد. در زبان آشوری نوسردیل از کلمه نو به معنی تازه ، سر به معنی سال و ایل یعنی خدواند ساخته شده است، پس در کلیسای آشور نوسَردإیل یعنی؛ سالِ نوی خدا، چون اشاره به زمانی است که خداوند توسط روح القدس، همه چیز را پاک و تطهیر میکند و ایام نوینی را برای انسان در نظر دارد.

جشن آب پاشی حتما باید یکشنبه برگزار شود، امسال به دلیل کرونا جشن آب پاشی پر شکوه برگزار نمی شود اما …
ارامنه معمولا جشن آب پاشی را در حیاط کلیسای سرکیس و باشگاه آرارات برگزار می کنند.
آشوریان جشن آب ریزان را در پارک اختصاصی آشوریان به نام میلتن مخطس با حضور خود از صبح تا پاسی از شب، برگزار می کنند.

پیشینیه جشن وارداوار در میان ارامنه

۱) در گذشته های دور مراسم آب پاشی یا آبریزگان در نخستین روزهای سال نوی ارمنی، یعنی ناواسارد، انجام می شده است که از زمان قبول مسیحیت از جانب ارمنیان این مراسم در جشن وارداوار در ماه اوت انجام می شود. در جشن ناواسارد، گوسالهٔ مادهٔ سه ساله ای را در پای ایزدان قربانی می کردند و مردم متدین و با ایمان، به نشان پاکیزگی و شروع زندگی نوین، خود را به خون قربانی آغشته می ساختند. در پای مجسمهٔ آرامازد، حیواناتی مانند گاومیش، اسب، قاطر و بُزِ نَر، که همگی به رنگ سفید بودند، قربانی می کردند. از مراسم خاص این روز، تقدیم قربانی و هدایا، نواختن موسیقی، آواز و رقص، نمایش بوده است. همراه آنچه گفته شد بازی های رزمی، مسابقات گوناگون، تفریحاتی همراه با شکار، و پیشگویی و غیره نیز برگزار می شده است.

۲) عده‌ای از محققان «وارد» را به معنی آب، و «اوار» را به معنای «راه‌آب» ذکر کرده‌اند و آن را به الهه آناهیتا (الهه باروری و مادر همه دانش‌ها) نسبت می‌دهند. برخی دیگر، واژه «وارد» را به معنی «گُل» می‌‌دانند و آن را به الهه آستفیک (الهه دلاوری و زیبایی) منسوب می‌کنند.

۳) طبق نوشته‌های مورخان ارمنی، در ارمنستان قدیم،‌ جشن «وارداوار» برای بزرگداشت الهه‌ زیبایی برپا می‌شد و شکوه و جلال بسیار داشت. همه مردم در این جشن شرکت می‌کردند و الهه را با گل‌های سرخ می‌آراستند. می‌گویند : گل سرخ، پیش از این به رنگ سفید بوده است. هنگامی که الهه، پای برهنه به میان مردم آمد، خارها پاهای او را زخمی کردند و از خون وی، آن گل سفید رنگین شد. از آن پس گل سرخ امروزی پدید آمد.

۴) آستقیک Astłik دومین ایزد بانوی ارمنیان پس از آناهید (اساطیر ارمنی) است که ایزد عشق، آب، غم و سهولت بوده‌است. واژه ارمنی «آستق» به معنی ستاره است. آناهید و آستقیک در ابتدا نام‌های مختلف یک ایزد بانوی مادر بوده‌است، سپس از هم جدا شده و نام دو ایزد بانو شده‌است. در روایتی گفته می‌شود که گل سرخ قبلاً به رنگ سفید بوده‌است، سپس روزی که خار گل سرخ پای آستقیک را زخمی کرد و خون او بر گل چکید، گل رنگ عوض کرد و دیگر همیشه به رنگ سرخ است. از پرندگان نیز کبوتر به او منسوب بوده چون بنابر روایات کتبی در روز برگزاری جشن وارداوار که مخصوص اوست، عادتاً کبوتر هوا می‌کردند. در آن روز به او گل سرخ هدیه می‌کردند، و در آن روز مردم به همدیگر آب می‌پاشیدند.

۵) ارمنیان امروزی،‌ صد روز پس از عید پاک را حساب کرده و در نزدیک‌ترین یکشنبه که در حدود ماه اوت است، مراسم «وارداوار» را به جای می‌آورند. ارمنیان در این روز به کلیسا می‌روند و مراسمی مانند هر یکشنبه که باداراک می‌نامند، به جای می‌آورند. اما دعا و خطبه‌ای اضافه بر مراسم هر یکشنبه، مخصوص روز «وارداوار» ایراد می‌شود و سرانجام، هنگامی که از کلیسا بیرون می‌آیند، در کوچه و خیابان و در منزل به روی یکدیگر یا زمین آب می‌پاشند. در این روز، ارمنیان کبوترپرانی نیز می‌کنند. گفته می‌شود که این رسم نیز از گذشته‌های دور به یادگار مانده است؛ چرا که کبوتران سپید، همگی به الهه‌ زیبایی و عشق تعلق دارند.

نکته؛ در شهر ایروان دریاچهٔ مصنوعی ای که در زمان اورارتوها حفر و در زمان حکومت توخماخ خان مرمت شده که نام این دریاچه در حال حاضر وارداوار است.

پیشینه جشن نوسردیل آشوریان

۱) ایل در زبان آشوری به معنی خداوند است و در ایام باستانی این روز را آشوریها و بابلیها جشن میگرفتند و اعتقاد داشتند که روز نوسردیل روز نجات انسانها از گناه و معصیت است. این جشن در ماههای تابستان و اغلب در ماه تموز که هوا گرمتر است برگزار میشود. آشوریها و بابلیها بر این باور بودند که آب متبرک است و میتواند هر نوع بدی و گناه را از انسان بزداید. حتی شاه و خانوادهاش در کنار مردم در این مراسم شرکت میکردند. تصاویر مربوط به دوران بابل باستان نشان میدهد که پاشیدن آب به عنوان رمزی برای برقراری نیکی و زدودن پلیدی به کار میرفته است و ریشه در مراسم جشن سال نو یا اکیتو دارد که در اولین روزهای جشن کاهن اعظم برای زدودن آلودگی از معبد و آماده کردن آن برای مراسم اصلی جشن اقدام به پاشیدن آب به اطراف معبد میکرده است.

البته باید اشاره نمود که طبق افسانهی آفرینش که مهمترین افسانهی بینالنهرینی بوده و هر سال جشنوارهی سال نو یا اکیتو با قرائت آن توسط کاهن اعظم شروع میشد جهان از بهم پیوستن آبهای شور و شیرین به وجود آمده است و یکی از خدایان مهم و قدرتمند بینالنهرین باستان اِآ (انکی) بوده که به عنوان خدای آب شناخته شده است. رسم پاشیدن آب تا زمان پذیرش مسیحیت توسط آشوریها باقی ماند و سپس وارد رسوم مسیحیت شد.

۲) در این روز وقتی الهه ایشتار به دست به دست تیامات، خدای تاریکی و پلیدی اسیر شده و می‌‌میرد و به دنیای مردگان در زیرزمین می‌رود، الهه تموز ( الهه طبیعت زنده و سرسبزی) برای نجاتش به دنیای زیر زمین می‌رود. با رفتن او به تدریج طبیعت سبز، زرد و پژمرده شده و زمستان فرا می‌رسد. آشوریان در این روز که الهه تموز به زیر زمین می‌رود، به زمین و یکدیگر آب می‌پاشند تا تموز زودتر برگردد. با این اوصاف، ریشه مراسم یادشده طبیعت است.

۳) روایت دیگر آشوری ها از جشن آب ریزان نوسردیل ، نگاهی مذهبی است که ۶۰ روز بعد از کلوسولاقا (عید صعود مسیح) برگزار میشود. براساس باور مردم آشوری، این رسم نمودی از تعمید حضرت عیسی توسط یحیای تعمید دهنده در رود اردن است و هنگام این تعمید جماعتی شامل ۴۰۰۰ نفر نزد عیسی آمدند و تقاضا کردند که توسط او تعمید شوند و از آنجا که تعمید این تعداد توسط یک نفر امکانپذیر نبود، حواریون مسیح با پاشیدن آب بر آن جماعت آنها را تعمید دادند. روایت دیگری نیز موجود است که هنگامی که آشوریها توسط مارتوما به مسیحیت گرویدند در گروههای بزرگ توسط او تعمید داده شدند.

۴) عید آب پاشان نوسردیل در روزهای پایانی ماه جولای (تموز) اتفاق می افتد. ماه تموز یکی از ماههای آشوریان و نماد فراوانی نعمت و برداشت محصول و نماد خدای تموز برای آشوریان قبل از مسیح بود. با پایان یافتن این ماه و برای بازگشت دوباره ماه تموز و فراوانی نعمت، آشوریان به عقبه آن آب می پاشیدند تا امید به بازگشتش را در دلهای خود زنده نگه دارند. امروزه آشوریان در این روز به همدیگر آب می پاشند تا هم یادی از آن سنّت کرده باشند و هم آب که نماد پاکی است را به همدیگر اهداء نمایند.

۵) روایت دیگری نیز برای این جشن وجود دارد و آن متبرک ساختن آب دریاچه¬ی ارومیه توسط «تومای قدیس» و دستور او مبنی بر پاشیدن آب به یکدیگر به نیت تعمید است.

جشن آب پاشی در لهستان ۲۵ آوریل و به نام Śmigus dingus بر گزار می شود پسران لباس خرس پوشیده و در ابتدای صبح سطل آب را روی دختران می پشاند، و بعد با چوب بیدمشک به صورت نمادین به دختران شلاق می زنند.

جشن آپاشی در تایلند ۱۳ تا ۱۵ آوریل برگزار می شود و نام آن سونگکران Water Festival SongKran است. مردم تایلند اعتقاد دارند که آب بد شانسی سال گذشته شان را شسته و می توانند با آغاز سال نو شروعی تازه را در ادامه زندگیشان تجربه کنند.