این ۲ کتاب در بلگراد ازخاستگاه اندیشه مسلمانان می‌گویند

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، دو کتاب جدید اسلام‏‌شناختی، از منشورات مرکز علوم دینی «قم» در بلگراد به تازگی در پایتخت کشور صربستان منتشر شد. نویسندگان این دو کتاب، سعید خلیلویچ و معمر خلیلویچ از پژوهشگران صربستانی و اعضای هیأت مؤسسین مرکز مذکور در شهر بلگراد هستند که تحصیلات عالی خود را در رشته‏ فلسفه‏ اسلامی در حوزه‏ علمیه قم و جامعه المصطفی(ص) العالمیه به پایان رسانده‌اند.

جریان‌‏شناسی اندیشه‏ مسلمین در سده بیستم

کتاب «جریان‏‌شناسی اندیشه‏ مسلمین در سده بیستم» توسط سعید خلیلویچ در ۳۶۰ صفحه تألیف شده است. نویسنده در مقدمه این کتاب آورده است: اندیشه معاصر مسلمین عنوان رشته جد‌ید آموزشی است که در برخی از مراکز آموزش عالی معتبر در جهان اسلام و غرب اجرا می‏‌‌شود که در قالب برنامه آموزشی میان‌‌‏رشته‌‏ای با این عنوان بر جذابیت آن افزوده می‏‌شود، فعالیت‏‌های علمی و اجتماعی اندیشمندان مسلمان آشنا با فنون گوناگون علوم اسلامی در بستر مواجهه با چالش‌‏های جهان معاصر و حوزه‏‌‌های معرفتی مدرن، مورد تحلیل تخصصی و انتقادی قرار می‏‌گیرد.

در این کتاب ضمن شناسایی چالش‏‌های نظری اندیشمندان معاصر مسلمان و تحلیل‌هایی بر پایه اعتبار حوزه‌‏های معرفتی مختلف ارایه کرده است از جمله معرفی جریان‌‌‏های معرفتی مؤثر اندیشه معاصر مسلمانان از منظر خاستگاه‏‌‌های نظری، تاریخی و اجتماعی آن‏‌ها و همچنین توانمندی‌‏های علمی آن‌‏ها برای مواجهه با اندیشه‌‏های غرب پسارنسانس و تحلیل بازتاب‌‏های سنت عقلی و تاریخی اسلام و یا کیفیت تأثیرگذاری حوزه‏‌های معرفتی مدرن بر نظرات اندیشمندان مشهور معاصر مسلمان می‌توان اشاره کرد.

در کتاب «جریان‏‌شناسی اندیشه‏ مسلمین در سده بیستم» به تشریح چهار جریان کلی اندیشه مسلمانان از جمله تداوم میراث عقلانی تاریخی، ترویج مکانیکی معرفت مدرن، نقد مدرنیسم از منظر سنت عقلانی اسلام و بازسازی میراث تاریخی اسلام از منظر اعتبار حاکم معرفت مدرن پرداخته است. با این وجود خوانندگان در سیاق این کتاب بهتر می‏‌توانند دگرگونی‏‌های جدید در معادلات قدرت جهانی و مدل‏‌هایی را بفهمند که غرب مدرن بر اساس آن‏‌ها ظرفیت‌‏های جامع اعتبار سیاسی، رسانه‌‌‏ای و حتی آکادمیک خود را بازسازی می‌‌‏کند، با این هدف که در حاشیه عقلانیت مدرن، جایگاه ساختارهای عقلانی و آموزشی جدید در جهان اسلامی معاصر را در درازمدت استوارتر سازد.

ماشان بوگدانوسکی استاد کرسی فلسفه در دانشکده‏ فلسفه‏ دانشگاه دولتی بلگراد در تقریظ این کتاب نوشته است: این کتاب، به دلیل حجم اطلاعات، جامعیت، کیفیت علمی و اهمیت آن… مرجعی غیرقابل اغماض برای هر پژوهشگر و دانشجوی اندیشه معاصر مسلمین در منطقه‏ بالکان خواهد بود. روشی که در این کتاب برای معرفی جریان‏‌های معرفتی مختلف اتخاذ شده است، مخصوصاً برای نخبگان اروپایی حوزه‏ علوم انسانی جذاب خواهد بود، به این دلیل که آن‏‌ها چگونگی رویارویی جوامع مسلمان با چالش‏‌های جهان معاصر، به ویژه در ساحت علم را با دقت خواهند فهمید. در

تاناسکویچ اسلام‏‌‌شناس صربستانی، رئیس کرسی قدیمی شرق‌‏شناسی دانشکده‏ فیلولوژی دانشگاه بلگراد نیز درباره این کتاب نوشت: کتاب سعید خلیلویچ در میان آثار به زبان صربی بی‌‏نظیر است. مؤلف کتاب، از عالمان اصیل و برجسته مجموعه‏ سنت معنوی و فکری اسلام به شمار می‌‏آید و از سوی دیگر، آشنایی بنیادین و گسترده با جریان‏‌‌های اندیشه‏ غیرمسلمانان، به خصوص با مکاتب فلسفی غربی دارد.

تاریخ اندیشه اجتماعی در اسلام

کتاب «تاریخ اندیشه‏ اجتماعی در اسلام» نیز توسط معمر خلیلویچ در ۷۱۰ صفحه تألیف شده است. مؤلف در این کتاب در ابتدا به تفصیل پنج مقطع تاریخی کلی توسعه‏ اندیشه‏ اجتماعی اسلامی را بررسی می‏‌کند و سپس به تبیین ساختار و مبانی معرفتی این اندیشه می‏‌پردازد. در این کتاب مباحثی چون فلسفه و حیات اجتماعی؛ ادبیات مردم‏‌شناختی و سفرنامه‌‌‏نویسی؛ اندیشه اجتماعی در ادبیات؛ سیاست و معرفت جمعی؛ دوره شکل‌‌‏گیری اندیشه مستقل اجتماعی و اندیشه اجتماعی معاصر در اسلام مطرح شده است.

حسنی قنبرویچ استاد دانشکده فلسفه دانشگاه سارایوو و رئیس سابق انستیتوی مطالعات تاریخ کشور بوسنی و هرزگوین درباره این اثر نوشت: در این کتاب تصویری جامع از مراحل بسط اندیشه اجتماعی در اسلام عرضه شده است و این امر به خوانندگان کمک می‌‏کند که هم شناختی عمیق‏‌‌تر از اسلام پیدا کنند و هم نظام اجتماعی و ساختار حاکمیت در کشورهای معاصر مسلمان را بتوانند با نگاهی کاملاً علمی ارزیابی کنند. بدین جهت، اطمینان دارم که این کتاب حتی در کشورهای غیر از حوزه‏ منطقه بالکان تأثیرات بنیادین خواهد داشت.

ژلیکو کالوجرویچ فیلسوف صربستانی و استاد دانشکده فلسفه‏ دانشگاه شهر نوی‏ساد نیز بیان داشت: ساختار مفهومی و نگارشی کتاب تاریخ اندیشه‏ اجتماعی در اسلام منطبق بر سطح عالی پژوهش علمی و تخصصی است. این پژوهش جامع بر بیش از ۴۱۰ منبع و مأخذ علمی استوار است که در پایان کتاب مضبوط است. کتاب جدید معمر خلیلویچ، همچون کتاب سابق او با عنوان اسلام و جامعه‏‌شناسی دین، اثری است منسجم، قابل ارزش‌‏گذاری و به معنای علمی قابل اعتماد.

پیش از این، پژوهشگران مرکز علوم دینی بلگراد چند کتاب تألیفی دیگر را در حوزه‌‌‏های فلسفه اسلامی، اندیشه‏ اجتماعی اسلام و اندیشه‏ معاصر مسلمین به زبان صربی به چاپ رساندند که برخی از این کتاب‏‌ها، همچون «تاریخ مختصر فلسفه‏ اسلامی»، اثر علمی مشترک برادران سعید، تهران و معمر خلیلویچ، در کرسی‌‌‏های دانشگاه دولتی بلگراد هم تدریس می‏‌‌شود. کتاب «اسلام و جامعه‏‌شناسی دین»، تألیف معمر خلیلویچ که سال گذشته منتشر شد، جزء سه کتاب برتر سال صربستان در حوزه‏ جامعه‌‏شناسی شناخته شده است. همچنین مرکز علوم دینی «قم» در بلگراد، ناشر مجله‏ علمی ـ پژوهشی علوم دینی «قم» است و این مجله که از سال ۲۰۱۴ حائز رتبه‏ رسمی علمی ـ پژوهشی از وزارت علوم جمهوری صربستان شده است، در چند پایگاه استنادی معتبر ملی و بین‏‌المللی نمایه شده است.