خبری تحلیلی ردنا (ادیان نیوز)
آخرین اخبار ادیان ایران و جهان، خبرهای دینی ارامنه زرتشتیان کلیمیان شیعه اقلیت‌های دینی و مذهبی و فرقه‌ها جریان‌‌های دینی

مناسک‌سازی بی‌سند و خطر تقدس‌آفرینی بی‌دلیل

رواج مناسک‌سازی های بی سند نقلی و شرعی، خطر تقدس‌آفرینی‌های بی دلیل در آینده را به دنبال دارد و بهتر است بیش و پیش از آن به اصلاح ناهنجاری‌های خوره‌گونه در جامعه پرداخته شود.

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، ناصر نجفی، پژوهشگر مؤسسه فقاهت و تمدن‌سازی درباره پیاده‌روی جاماندگان اربعین و ارتباط آن با مناسک‌سازی نوشت؛

حضرت امیر(ع) می­‌فرماید: کسی که به امور غیر مهم بپردازد از کارهای مطلوب و مهم بازمی‌ماند؛ «مَنِ اشْتَغَلَ بِالْفُضُولِ فَاتَهُ مِنْ مُهِمَّهِ الْمَأْمُول» یا در جای دیگری یکی از علت‌های افول دولت‌­ها و حکومت‌­ها را پرداختن به فروع و تضییع اصول می‌­داند. این یک قاعده عقلی و عقلایی است؛ از سویی وقت و انرژی‌­ها محدود است و از طرف دیگر در صورت عوض جای اصل و فرع تبعات آن بیشتر است، طبیعی است که در این صورت باید ابتدا از مهمّات و اصول شروع کرد. همانند یک مربّی که می‌­داند مخاطبش از مشکلات رفتاری بسیاری رنج می­‌برد اما با در نظر گرفتن شرایطی که گفته شد نخست از مسائلی شروع می‌­کند که بودنش مهم و نبودنش خطرناک است. حاکمیت‌­ها مانند همان مربّی هستند که به اعمال و رفتار شهروندان جهت داده و آنها را به حرکت وامی‌­دارند.

به جامعه خودمان نگاه ­کنیم. بسیاری از رفتارهای اجتماعی ناهنجاری وجود دارد که دولت‌­ها می‌توانند هم با قانون­گذاری و اجرای درست آن و هم با فرهنگ‌­سازی و هزینه برای آن، این مشکلات را درست کند اما چنین نمی‌­کند. راحت‌ترین راه را انتخاب می‌کنند؛ شاید نمی‌­خواهند مشکلات را ببینند یا می­‌بینند ولی دشواری رفع آن، ایشان را به کارهایی سوق می‌دهد که وجدانشان را مرهمی بنهند و شاید وضعیت جامعه را جلوه‌ای آراسته بخشند؛ به ­عبارتی آن همه ناهنجاری را می­‌خواهند زیر این مناسک­‌سازی‌ ­های بدون دلیل پنهان کنند. شاید هم ژورنالیسیتی بودن جنس این کارها برایشان خوشایند است.

چند سال است که با جهت­‌دهی ارگان‌­های رسمی مراسم پیاده‌­روی اربعین در قم از حرم حضرت معصومه(س) تا مسجد جمکران راه‌­انداخته شده و به شهرهای دیگر هم سرایت کرده است. بگذریم که دلیل نقلی و شاید عقلی بر این امر مترتب نباشد (البته منظور حرکت پیاده‌­روی در مسیرهای درون شهری است نه عزاداری)، و بگذریم که این دسته از حرکاتی که از سوی نهادهای حاکمیتی ترتیب داده می‌­شود به تقدس‌­سازی‌های بدون سند و دلیل خواهد انجامید و دست­ کم دو مشکل اساسی دارد:

۱. انرژی‌­ای که باید صرف فرهنگ‌­سازی برای حل معضلات اجتماعی همین جامعه دینی و فرهنگسازی برای ارتباطات و تعاملات اجتماعی مطلوب‌تر شود، صرف این مناسک­‌سازی‌‌ ها می‌شود. کافی است چرخی در خیابان‌های قم بزنید، فرقی نمی­‌کند بالای شهر آن یا پایین شهرش. چه بسیار راننده‌­هایی را خواهید دید که دوبله پارک کرده‌اند و با اینکه می­‌بینند به ­خاطر او ترافیک هم ایجاد شده است تکانی هم به خود نداده و آسوده به همین صحنه نگاه می‌­کنند و جالب اینکه پشت شیشه‌­های ماشینشان هم مفاتیح‌الجنان گذاشته‌اند. چه ­بسیار راننده‌­هایی دیدیم که بعد از اتمام مراسم شب قدر، به ­خاطر ترافیک خیابان‌­ها و برخورد ماشین کناری با آینه ماشین او کارشان به جدال و فحش کشیده شده است. برخی از همین افراد نسبت به مسئولیتی که در ادارات گرفته‌اند کمترین تعهّدی ندارند. یا این صحنه‌­هایی که از برخی زائران در مرزهای خروجی دیده شد که چگونه به در­ها و مانع‌­ها که از بیت‌المال است حمله کرده و با مأموران درگیر شدند.

۲. این جهت‌­دهی‌­های دولتی اثر روانی بر جامعه می­‌گذارد و القاءکننده کافی بودن ظواهر بدون توجه به محتواست. اصل دانستن مناسک در مقایسه با رفتارها و خلاصه مناسک­‌سازی‌ هایی بدون پشتوانه نقلی و شاید عقلی.

البته مراد از این نوشتار توهین به عزاداران و عزادرای برای حضرت سیدالشهداء(ع) نیست که ثواب آن در روایات بی وصف و کارکرد آن در عرصه اجتماعی غیرقابل انکار است؛ بحث بر سر اصولی است که با مناسک‌گرایی صرف قابل تحقق نیست بلکه حجابی خواهند بود که اجازه نمی‌دهد عیب‌­ها و اشکالات­مان به درستی نمودار شوند و با تشخیص صحیح آن را درمان کنیم.

منبع ایکنا
گفت‌وگو درباره مطلبی که خواندید

آدرس ایمیل شما منتشر نمی‌شود.