از مینی نقش جهان تا کلیسای بیت لحم+ تصاویر و فیلم

ردنا (ادیان نیوز) – کم کم هوا رو به سردی می‌رود، پاییز خشن‌تر می‌شود و احتمالا تا اسفندماه کلاه و کاپشن‌ها را باید دم دست داشته باشیم. پاییز در اصفهان حس و حال قشنگی دارد، خیلی‌ها ممکن است اصفهان را در بهار دوست داشته باشند اما من می‌گویم پاییز نصف جهان هم کم از بهارش ندارد.آخرین جمعه مهرماه فرصتی پیش می‌آید تا به اتفاق همکاران خبرنگار از محله قدیمی جلفا بازدید کنیم.

درحالیکه عقربه‌ها، ساعت  ۱۰ را نشان می‌داد، مسیری از  داستان‌های ناگفته را با هم، در تور محله اروپایی هم‌قدم شدیم تا رازهای پنهان محله جلفا برایمان هویدا شود، آرگین  آبنوسیان، راهنمای تور محله جلفا جوانی ارمنی است که قبل از شروع محله‌ گردی، همه خبرنگاران را در میدان جلفا جمع کرد تا از این محله قدیمی بیشتر بگوید و بشنویم.

محله اروپایی اصفهان

آرگین آبنوسیان محله اروپایی را به دلیل حال و هوای متفاوت جلفا و تلفیق فرهنگ ایرانی‌‌ ارمنی عنوان کرد و ورود ارمنیان به اصفهان را مربوط به دوران شاه عباس دانست و با بیان اینکه ارمنی‌ها از ایروان، نخجوان و دشت آرارات وارد اصفهان شدند و در کنار پل مارنان سکونت پیدا کردند، گفت: شاه عباس برای آنکه به آن‌ها آزادی تجاری دهد، زمین‌های جنوب زاینده‌رود را به آن‌ها می‌دهد، به همین دلیل آن‌ها ثروتمند می‌شوند و گفته می‌شود، خواجه پطروس به حدی سکه داشته که اگر سکه‌هایش را در ۲۱ دهنه پل مارنان می‌گذاشتی، جلوی آب را می‌گرفت.

از ۲۴ کلیسای ارامنه در اصفهان، تنها ۱۳ کلیسا باقی مانده، نقش میدان بزرگ(میدان جلفا) را مانند نقش میدان نقش جهان برای محله تازه تاسیس ارامنه عنوان می‌کند که از آن با عنوان《مینی نقش جهان》تعبیر شده است.

وارد خیابان نظر می‌شویم تا از کلیسای بیت لحم دیدن کنیم، به نظر می‌رسید اشتیاق تهرانی‌ها را می‌شود از دقتشان در بازدیدها فهمید حواسشان حسابی جمع شده تا چیزی را از دست ندهند. از سوال‌هایشان می‌شد این را فهمید اما شاید چشمان خبرنگاران اصفهان به شکوه بناهای باقی مانده  به سبب سکونت در اصفهان، عادت کرده بود؛ آبنوسیان می‌گوید کلیسای بیت لحم از نظر گنبد و ساختمان  بزرگترین کلیسای جلفا است و ۲۰ سال ساختش طول کشیده است.

کلیسای بیت لحم یک کتاب مقدس مصور

همراه خبرنگاران وارد کلیسا شدیم، نقاشی‌های کشیده بر دیوار کلیسا چشم‌ها را متحیر کرده بود و برای چند دقیقه همه نگاه‌ها به سقف بلند و نقاشی‌های از بالا تا پایین کلیسا بود، تلفیق کاشی‌های اسلیمی هفت رنگ و نقاشی‌های به سبک اروپایی صحنه باشکوهی را برای مخاطب رقم می‌زد؛ آبنوسیان از این کلیسا به عنوان《کتاب مقدس مصور》 تعبیر کرد و علت نقاشی‌ بر دیوارها را چنین گفت: چون همه سواد نداشتند یا دسترسی به انجیل نبوده، مهم‌ترین وقایع دین مسیحیت را به صورت نقاشی درآوردند تا  افراد آشنا شوند، حالت روحانی به افراد دست بدهد و کاربرد زیبایی‌شناسی داشته باشد.

 خبرنگار که به وجد آمده بود خدارا شکر می‌کرد که اصفهان روی خط زلزله نیست، یادش افتاد که در عوض روی خط فرونشست زمین است.

چند وقتی است فرونشست سرخط خبرها از اصفهان است، از آبنوسیان درخصوص آثار فرونشست بر این کلیسا و حتی منطقه جلفا پرسیدم، گفت که هنوز اثری از فرونشست در این منطقه ثبت نشده اما عده‌ای از محلی‌ها می‌گویند که خانه‌های مسکونی ترک برداشته است البته ترکی در اثر فرونشست در میدان جلفا ایجاد شده بود که مربوط به سال‌های گذشته است و جدید نیست.

با عبور از پله‌های عالی‌قاپویی در قالب گروه‌های چندنفره وارد طبقه دوم که بازدیدی برای عموم ندارد، شدیم، ارتفاع پله‌ها به قدری زیاد بود که هر نفر وقتی به طبقه دوم می‌رسید انگار به خط پایان دوی ماراتن رسیده است و نفس نفس می‌زد، ولی مشاهده منظره زیبای کلیسا از بالا سختی راه را به فراموشی می‌سپرد. .

مکانی در کلیسای وانک که بازدید عمومی ندارد

مقصد بعدی کلیسای وانک بود، خبرنگاران از شلوغ بودن کلیسا و این حجم از بازدید خوشحال شدند، شهروندان هم ایستادند تا توضیحات را بشنوند. سخنان آبنوسیان به دلیل تلفیق با داستان‌های بنای تاریخی، مخاطب را جذب می‌کرد حتی دو پسر کوچک دبستانی هم به جمع ما اضافه شدند و با دقت به توضیحات گوش کردند.

کلیسای وانک محل آموزش روحانیون  و مرکزی مذهبی جلفا بوده است و اسم اصلی آن شفادهنده همه‌گان است و هم اکنون مراسمات مذهبی خاص مانند سال نو در آن برگزار می‌شود، این کلیسا چاپخانه‌ای دارد که اولین چاپخانه خاورمیانه بوده است.

مشغول بازدید هستیم، خبری می‌پیچد که وزیر میراث سکته کرده است، پیگیری همکاران خبری درباره جزئیات ادامه دارد تا اینکه تکذیبیه می‌رسد.

مِناستان یا اتاق چله‌نشینی محل بعدی است که به بازدید از آن می‌رویم، مردم هم می‌خواهند وارد شوند اما ظاهرا برای بازدید عمومی امکانی وجود ندارد، این مکان برای راهبه‌ها یا افرادی که می‌خواستند به کلیسا خدمت کنند ساخته شده  و تا پایان ۴۰ روز همان‌جا می‌مانند و برای رفع احتیاجات خود از راهروی پشتی که به کلیسا راه دارد استفاده می‌کنند.

کلیسای وانک، موزه مردم شناسی هم دارد که شامل اتاق تجارت، سبک زندگی و اتاق معرفی مشاهیر است و حتی به معرفی صنعت و هنر ارامنه که بیشتر سنگ‌تراش بودند با گذاشتن آثار آن زمان پرداخته و حتی با آوردن نمونه‌هایی نشان داده شده ارامنه هنر ایرانی مانند قلماری و کاشی‌کاری را برای خودشان بومی‌سازی کرده‌اند و گفته می‌شود حتی برخی سنگ‌های تخت فولاد توسط ارامنه جلفا سنگ‌تراشی شده است.

پس از کلیسای وانک وارد خیابان خاقانی شدیم تا از محله‌های بومی ارامنه که شاید کمتر کسی آن را دیده باشد بازدیدی کرده باشیم، این محله زمان شاه عباس دوم اضافه شده که یکی از خانه‌هایش محل فعلی ساختمان مرکزی دانشگاه هنر اصفهان است و تنها خانه‌ای بوده که به اسم یک خانم گذاشته شده چون آخرین صاحب‌خانه او بوده است.

کاخ سفید در اصفهان

خانه دیگری به نام خانه سِت وجود دارد که محلی‌ها به آن کاخ سفید می‌گویند که معماری متفاوتی با سبک معماری ایرانی دارد، بالکن و پنجره‌های رو به کوچه خانه، گواه این موضوع است، عبور از محله ارامنه با قدم گذاشتن روی سنگ‌فرش‌های کف خیابان حس مطلوبی دارد، کوچه پس کوچه‌های جلفا پر از قشنگی و سوژه‌های ناب برای عکاسی است، خانه‌های با معماری متفاوت، مدارس ارمنی، کوچه قهر  و آشتی و حتی کلیساهای جدیدی که اولین بار است آن‌ها را می‌بینی.

در پس کوچه‌های جلفا کلیسایی وجود دارد که فقط راهبه‌ها از آن استفاده می‌کردند، از تفاوت‌های این کلیسا نداشتن ناقوس است ولی به جای آن از ابزاری چوبی استفاده می‌شده که هم اکنون در گنجینه موسیقی ارمنیان جلفا نگهداری می‌شود که مقصد نهایی ما بود.

در این موزه به اشیا دست بزنید

گنجینه موسیقی ارمنیان جلفا تا سال ۱۹۵۷ خانه مسکونی بوده و خانم آبراهام به یاد همسرش آبراهامیان این مکان را خریداری و به یتیم‌خانه تبدیل می‌کند، از سال ۲۰۰۴ به بعد که دیگر بچه‌ای وجود نداشته، شورای خلیفه‌گری آن را محلی برای تمرین گروه‌های کُر ارامنه جلفا می‌کند و پس از مناسب‌سازی به موزه تبدیل می‌شود که آلات موسیقی و چگونگی استفاده از آن‌ها در مراسم‌های مذهبی، تاریخچه و اتاق مشاهیر را شامل می‌شود.

با دبیر کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی هم صحبت می‌شویم، در خصوص فعالیت‌های انجام شده در حوزه گردشگری می‌گوید: داستان گردشگری اصفهان پیچیده و در عین حال ساده و غم‌انگیز است، کمیسیون گردشگری از سال ۹۲ در اتاق بازرگانی فعال شد و اولین فعالیت خود را در حوزه برند گردشگری اصفهان کلیک زد، اولین بار به صورت پایلوت در ایران شهری که برند گردشگری‌اش را آغاز کرد اصفهان بود که این برند را ثبت و رونمایی کرد، این برند فقط یک لوگو و شعار نیست، تورهای ناگفته اصفهان، توسعه پایدار، ارتقای مقاصد گردشگری از نظر زیرساخت، آموزش و فرهنگ و آماده کردن جامعه میزبان برای برخورد با گردشگر خارجی اتفاقاتی است که فارغ از  لوگو و شعار باید بیفتد.

هویتی برای بازاریابی شهر اصفهان

مجید عرفانیان فیلم‌های زیادی از اقصی نقاط جهان ساخته و سفرهای بسیار کرده، از بازیابی هویت اصفهان می‌گوید،

معتقد است هویتی برای بازاریابی شهر اصفهان خلق شد که برایش عناصری ظاهری در نظر گرفتند و لوگویی که الهام گرفته از نقش گنبد مسجد شیخ لطف‌الله است (طرح پر طاووس باز شده) طراحی شد. عبارت زیرش isfahan an untold story یعنی اصفهان یک روایت ناگفته است  و وقتی انگلیسی باشد در بازاریابی برای خارج از ایران است، اما شرایط به گونه‌ای پیش رفت که فعلا بازارهای خارجی در اولویت بعدی است و ناگزیر شدیم حداقل در کشور خودمان این هویت را به عنوان نخستین شهری که تلاش می‌کند خود را به عنوان مقصد گردشگری معرفی می‌کند،  جا بیندازیم، اما چون این اسم طولانی و به صورت انگلیسی است برای اتحاد و یکپارچه‌سازی،  همزمان با رونمایی از ۲۰۰ ویدئوی بعدی، اسم فارسی «اصنهان» مخفف قصه‌های نهان اصفهان به منظور ساده‌سازی نیز به مجموعه اضافه شد.