ارامنه بعد از آفریقایی ها بیشترین ادبیات خارج از وطن را خلق کردند

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، احمد جولایی، نویسنده و کارگردان تئاتر در نشست «هویت ملی و مذهبی، ارمن ها و هویت بخشی تئاتر ایران» که در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد، گفت: در زمینه های مختلف با هموطنان ارامنه اشتراک داشتیم، حتی کتابی در مورد ارامنه نوشتم که مردم با فرهنگ ارامنه آشنا شوند.

وی افزود: ارمن ها در طول تاریخ با ما دارای هم ساختاری اسطوره ای هستند، از نظر زبانی نیز یک زبان کامل دارند. ۸۵ سال است که در ایران نشریه و روزنامه چاپ می کنند؛ به عنوان مثال نشریه پیمان به مسایل فرهنگی می پردازد.

این پژوهشگر و کارگردان تئاتر اظهار کرد: واهینگ جزو اسطوره های ارمن هاست که بی شباهت با فریدون ما نیست. واهینگ جزو قهرمانان در حوزه ادبیات و فرهنگ ارمن هاست. اگر به گذشته تاریخی ارمن ها نگاه کنیم، می بینیم بی شباهت به سرزمین ایران نیست. ما و ارمن ها حمله های مختلف را پشت سر گذاشتیم.

وی تصریح کرد: در شهرم یعنی بوشهر که شبه جزیره و کوچک است، چهار کلیسا داریم. کلا ما ایرانی ها نسبت به ارامنه تعامل داشتیم. بنده نیز برخی از نمونه کارهایم را به ارامنه اختصاص دادم. اوایل سال ۸۰ در دانشگاه جشنواره تئاتر داشتیم که آنجا کارم را به ارامنه اختصاص دادم. یکی از افراد تاثیرگذار در تئاتر ملی ایران شاهین سرکسیان است. ایشان یکی از سه ارامنه ای هستند که در حوزه تئاتر ایران فعال بودند و درخشیدند.

جولایی با بیان اینکه دوستان شهید زیادی از ارامنه داریم، تصریح کرد: ارامنه بسیاری برای دفاع از ایران به جبهه های جنگ رفتند؛ به عنوان مثال سرمی ترمیکیان در سال ۵۹ به شهادت رسیدن، آوردیان در دزفول شهید شد. ارامنه برای حفظ کیان و هویت ملی، شرف و ناموس به شهادت رسیدند. با نشریه نمایش کار می کردم و در آنجا گفتم که بعد از آفریقایی ها ارامنه بیشترین ادبیات خارج وطن را کار کردند. در مجله نمایش فرصت یافتم و مقاله ای در مورد تاکتیان نوشتم.

نویسنده و کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه در طول فعالیتم با ارامنه نیز کار کردم، گفت: از جمله آنها می توانم به خانگدیان اشاره کنم که هنرمند خوب با چهره دوست دشتنی و موثر بود. زینلیان نیز از جمله کسانی بود که در دوران دانشگاه و بعد از آن برای تئاتر ایران زحمت کشید. در دانشگاه تربیت مدرس تدریس می کرد و از نوادر دوره خود بود. مارتور تریان و آرتو تریان نیز برای تئاتر ایران زحمت کشیدند. ارامنه نشریه ای با عنوان پیمان دارند که به مسایل فرهنگی و هنری می پردازد. جا دارد از هاکوپیان محقق، پژوهشگر و نقاش تمام عیار هم یادی کنم.

این پیشکسوت تئاتر خاطرنشان کرد: به طور کلی ارمن ها تا زمانی که با روسیه تزاری درگیر شدیم با ما هم سرنوشت هستند. در ۱۹۱۵ اتفاقی برای ارامنه در ترکیه افتاد که از آن پس ما با آنها تشریک مساعی و تعامل داریم. نمایشنامه ای نوشتم و آن را تقدیم به سورن میناکسیان کردم. ارمن ها از نظر فکری در تئاتر همفکری خوبی با ما داشتند.

وی با بیان اینکه ارمن ها در یکصد سال اخیر ۸۵ نشریه با اخذ مجوز در ایران چاپ کردند، گفت:آنها در اصفهان و تبریز چاپخانه تاسیس کردند. یخکیان ۱۹ ماه کنار میرزا کوچک بود. وقتی میرزا کوچک به شهادت می رسد، روزنامه یخکیان بسته می شود. چند بار در پهلوی اول و دوم درخواست انتشار نشریه می کنند اما هیچ وقت به او اجازه نمی دهند. وی کتابی در مورد میرزا کوچک خان نوشته است.