نگاهی به جشن ۵ روزه دیوالی در هندوستان

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، «دیپاوالی» (Deepavali) یا «دیوالی» (Diwali) بزرگ‌ترین و نورانی‌ترین فستیوال آیین هندو است. در واقع دیوالی را به فستیوال نورها می‌شناسند. «دیپ» (deep) به معنی نور و «آوالی» (avali) به معنی ردیف بوده و بدین ترتیب دیوالی را می‌توان معادل با ردیفی از نورها دانست.

در این روز، تمام خانه‌ها و مغازه‌ها با نورها و چراغ‌های مختلف تزئین شده و آتش‌بازی آسمان را نورانی می‌کند. بعد از این شلوغی و هیاهو، خانواده‌ها در لحظاتی آرامش‌بخش دورهم جمع می‌شوند و چراغ نفتی «دیا» (diya) را روشن می‌کنند و «لاکشمی» (Lakshmi)، الهه‌ی ثروت، را فرا می‌خوانند تا آرزوهای آنان را برآورده سازد.

فستیوال دیوالی به مدت پنج روز بوده و در پانزدهمین روز ماه هندوی «کارتیک» (Kartik) برگزار می‌شود که هر سال تغییر می‌کند و معمولاً همزمان با اواخر اکتبر یا اوایل نوامبر می‌شود. هر یک از چهار روز فستیوال دیوالی رسومات مخصوص به خود را دارد. آنچه که در تمام این جشن‌ها ثابت می‌ماند پاسداشت زندگی، خوشی و نیکی است.

دیوالی، جشن ۵ روزه هندی ها و بزرگ ترین جشن تقویم این کشور است که در روزهایی از اکتبر و نوامبر برگزار می شود و سمبل فرهنگ قدیمی هند است که غلبه بر جهل و تسلط انسانیت بر تاریکی را نشان می دهد.

دیوالی، جشن نورها حتی در دنیای مدرن امروز هم نشان دهنده گذشته باشکوه و پربار هند است. هر سال درروز دیوالی، صدای آتش بازی ها خبر از جشن مورد علاقه هندی ها می دهد، خانه ها را تزئین کرده و با پخش شیرینی و روشن کردن هزاران چراغ و شمع دنیایی خیالی و زیبا را بوجود می آورند.

دیوالی از همه جشن هایی که در هند برگزار می شود باشکوه تر و مهمتر است، مردم با شور و شوق از هر دینی که باشند این روزرا جشن می گیرند و فضای سرزنده و جادویی این جشن همه را غرق در شادی و خوشی می کند.

دیوالی یا دیپاوالی به معنی ردیف های نور است که قدمت آن به دوران باستان برمیگردد، درباره این جشن افسانه های زیادی گفته اند که شاید مهمترین آن ها این باشد که لرد لاما و همسرش سیتا ۱۴ سال را در تبعید بودند لاما به شهر آیودها برمی گردند و پادشاه راوانای ده سر را که همسرش را دزدیده بود شکست می دهد پس از آن مردم در شهر جشن برپا کرده و ردیف هایی از چراغ ها را روشن کردند و به همین خاطر بعد از آن چراغ روشن کردن به معنی پیروزی خیر بر شر شد.

در روز جشن در ورودی جلوی همه خانه ها تزئینات برگ های انبه و گل همیشه بهار قرار می دهند، پارچه هایی با پودرهای رنگی مختلف نقاشی می شود تا جلوی پای مهمانان انداخته شود که در آن ها نقوش سنتی با نمادهای خوش شانسی در هم آمیخته می شود. چراغ ها و شمع ها را در داخل و دور اتاق می چینند و به دلیل سوسوی این چراغ ها است که نام این جشن را دیوالی گذشته اند. در این روز مردم یا برای خانه وسیله ای می خرند و یا به زنان خانه جواهرات هدیه می دهند و خریدن چیزهای فلزی مثل نقره خوش یمن و فرخنده است.

چگونگی برگزاری جشن دیوالی

هر رو از جشن معنای متفاوتی دارد:

روز اول، دنتراس نام دارد که شروع دیوالی را نشان می دهد. این روز برای جشن گرفتن ثروت اختصاص داده شده است. مردم به طور سنتی در این روز طلا و لوازم آشپزخانه می خرند. خانه ها تمیز می شود و برای پذیرایی از لاکشِمی، الهه ی رونق و شکوفایی آماده می گردد. مردم همچنین دور هم جمع می شوند تا بازی های مخصوص انجام دهند.

روز دوم، در جنوب هندوستان به نام ناراکا چاتورداسی و در شمال هند به چوتی دیوالی (دیوالی کوچک) شناخته می شود. رَنگولی (هنر بومی هندو) در درگاه ها و حیاط خانه ها خلق می شود و مردم آتش بازی می کنند. هندوها بر این باورند که لرد کریشنا و الهه کالی، اهریمن ناراکاسورا را شکست داده و ۱۶۰۰۰ شاهزاده ی اسیر را در این روز آزاد کرده اند. تمثال هایی از شیطان در گوآ برای تقدیس این روز سوزانده می شود.

در روز سوم، که روز اصلی است، تعداد زیادی لامپ سفالی (که دیاس نامیده می شود) و شمع روشن شده و در منازل قرار داده می شوند. آتش بازی نیز در همه جا انجام می شود و به همین دلیل به دیوالی نام “جشنواره ی نورها” را داده اند. خانواده ها دور هم جمع می شوند و رسم لاکشمی پوجا را انجام داده، به یکدیگر کادو و شیرینی هدیه می دهند.

رسم کالی پوجا نیز معمولا در این روز در غرب بنگال، اودیشا و آسام جشن گرفته می شود (بعضی سال ها بسته به چرخش ماه یک روز زودتر برگزار می شود). الهه کالی، مادر تاریک ترسناک، بخاطر توانایی اش در نابود کردن نفس بد و حیله و توهمات عبادت می شود.

در روز چهارم، بازرگانان کار و بار خود را برای سال جدید از نو آغاز می کنند و در جشن شرکت می کنند. گواردان پوجا در شمال هند جشن گرفته می شود تا پیروزی لرد کریشنا بر ایندرا، خدای باران یادآوری شود. در ماهاراشتا، کارناتاکا و تامیل نادو، پیروزی لرد ویشنو بر بالی، پادشاه اهریمنی به عنوان پراتیپادا یا بالی پادیامی جشن گرفته می شود.

روز پنجم و آخرین روز، که بایی دوج نامیده می شود، اختصاص به تقدیس خواهرها دارد. برادرها و خواهرها دور هم برای صرف غذا جمع شده و پیوند بینشان را جشن می گیرند.

 مراسم و تشریفات

مراسم و سنت ها بسته به ناحیه فرق می کند. در هر صورت، دعای خیر مخصوص به الهه لاکشمی و لرد گانش که نابود کننده ی موانع است، داده می شود. این باور وجود دارد که الهه لاکشمی از امواج اقیانوس در روز اصلی دیوالی پدید آمده است و در طی جشن دیوالی به تمام خانه ها سر می زند و با خود رونق و طالع خوش به همراه می برد. گفته می شود او در ابتدا به پاک ترین خانه ها سر می زند، در نتیجه مردم مردم پیش از آنکه چراغ ها را برای دعوت وی به منزل روشن کنند، مطمئن می شوند خانه هایشان کاملا تمیز است. این پاکسازی همچنین سمبلی از خالص سازی زهن برای زدودن منفی گرایی، آشفتگی و جهل است، مجسمه های کوچکی از الهه در منازل پرستش می شوند.

همه مردم در این روز شیرینی و شکلات پخش می کنند و لباس های جدید و جواهرات می پوشند و چون برای برگزاری این جشن همه به خرید شیرینی، شکلات، وسایل آتش بازی و هدیه می روند این جشن تبدیل به فعالیتی تجاری شده و بازارها در این چند روز بسیار شلوغ می شود اما با همه این ها، نماد اصلی این جشن چراغ روشن کردن و نور است.

سنت هدیه دادن و خرید کردن در مدت این جشن بسیار محبوب است و بسیاری از فروشندگان محصولات خود را با زرق و برق بسیار جلوی دید مردم قرار می دهند تا آن ها را جذب کنند، هدیه دادن در این جشن برای زیاد کردن احساس عشق و محبت بین یکدیگر است و مردم با هدیه دادن احترام، عشق، آرزوهای خوب و تحسین خود را به عزیزانشان نشان می دهند و از آنجاییکه دیوالی یک جشن مذهبی است هدیه دادن نشان دهنده دعای خیر به خدا برای رفاه و سعادت فرد هدیه گیرنده است.