نگاه بشری بر دعاهای ماه رمضان حاکم است
حجت الاسلام و المسلمین «مهدی زمانی‌فرد» استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان:
حضرت علی(ع) از رسول خدا(ص) می پرسد افضل اعمال برای روزه دار چیست؟ ایشان پاسخ داد که بهترین عمل اجتناب از محرمات الهی است. مهم آن است که روزه دار از آنچه که مغضوب الهی است و آنچه که گناه و زشتی است دوری کند.
حجت الاسلام و المسلمین «مهدی زمانی‌فرد» استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان دعاهای ماه مبارک رمضان را دارای جنبه فرادینی و بشری دانست و گفت روزه دار در این ماه برای همه افراد بشر طلب خیر می کند و با انفاق حس محبت در وجود او برانگیخته می شود.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز) استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان در نشست علمی جایگاه و احکام روزه در ادیان ابراهیمی درباره جایگاه روزه در شریعت اسلام گفت: شریعت اسلام را می‌توان به سه بخش اصول دین، اخلاق و احکام و فروعات تقسیم کرد. روزه در دو بخش از احکام و اخلاق قرار می گیرد. روزه جزء فروع دین است. اصول اعتقاد به وحدانیت خدا و اعتقاد به معاد و نبوت مرتبط است.
وی ادامه داد: آثار و کارکردهای اخلاقی روزه بسیار والا است. واژه روزه در قرآن ۱۳ بار به کار رفته است. مهمترین آن در آیه ۱۳۸ سوره بقره آمده که خداوند خطاب به اهل ایمان می گوید روزه بر شما لازم است همانطور که بر ادیان قبل از شما واجب شده است. به دنبال آیه هدف از تشریع این عمل بیان شده و می فرماید هدف از این قانون تقوای الهی است.
زمانی فرد گفت: انسان روزه می‌گیرد تا به مرحله ای برسید که خداوند را در همه حال حاضر ببینید و حرمت خداوند را حفظ کرده و خود را از نافرمانی او دور کند. روزه باید در روزه‌دار تحول مثبت ایجاد کند و لذا گفته شده که این عمل تنها به امساک از خوردن و آشامیدن نیست بلکه به این است که اعضا و جوارح فرد نز روزه باشند یعنی نافرمانی الهی را انجام ندهند.
وی افزود: هداف از تشریع ایجاد ملکه تقوا در روزه‌دار است. در اسلام گفته شده که سی روز این عمل انجام شود. تکرار عمل سبب تثبیت آن می شود. روحیه خودکنترلی در انسان به واسطه این سی روز تثبت شده و تقوا در وجود انسان نهادینه می شود. هدف اصلی نیز همین است و صرف گرسنگی و تشنگی ملاک نیست.
گرسنگی مقدمه‌ای برای بندگی است
استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان تصریح کرد: گرسنگی و تشنگی در ماه رمضان مقدمه است تا به تمرین عبودیت و بندگی پروردگار برسیم. باید روح ما با این تمرین ورزیده شود. البته در کنار این هدف اصلی اهداف فرعی دیگری نیز در منابع دینی مطرح شده است. یکی از این اهداف مواسات با فقراء است. امام هشتم ما می فرمایند خداوند روزه را واجب کرد تا اینکه اغنیا و ثروتمندان طعم گرسنگی را بچشند و بفهمند فقرا چگونه زندگی می کنند و روحیه محبت در آنها زنده شود. وقتی انسان گرسنگی می کشد می فهمد در شهر او چه بسا افرادی هستند که از گرسنگی رنج می کشند. لذا روزه عاطفه را برمی انگیزاند.
زمانی فرد گفت: یکی دیگر از اهداف روزه تمرین سحرخیزی و بیدار شدن در سحر و پرداختن به دعا و مناجات است. لذا ما می بینیم که در آداب ماه رمضان دعاهای گوناگون در همگام سحر توصیه شده است. در ماه مبارک رمضان که درهای رحمت الهی به روی بشر باز می شود ما در قالب دعا با خدا ارتباط می گیریم.
دعاهای ماه رمضان نگاه اجتماعی و بشری دارد
استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان نگاه اجتماعی دعاهای ماه مبارک رمضان را یکی از ویژگی‌های بارز این دعاها دانست و گفت: وقتی به برخی از دعاها نگاه می کنیم می بینیم به اهداف اجتماعی توجه شده است. دعایی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله رسیده که بر اساس آن انسان روزه دار بعد از هر نماز می‌گوید اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَی أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِیرٍ اللَّهُمَّ أَشْبِعْ کُلَّ جَائِعٍ اللَّهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْیَانٍ اللَّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدِینٍ و در هر فراز آن خواستار رفع مشکل از کل جامعه بشری شده است.
وی افزود: در این دعا انسان روزه دار خود را جزئی از اجزاء جامعه انسانی می داند. در این دعا پیامبر فقط مسلمانان را مورد توجه قرار نمی دهد. می گوید خدایا دین هر قرض‌دار و مشکل هر مشکل داری را برطرف کن. اگر چه ما به دین اسلام معتقدیم اما نباید خود را از جامعه بشری و انسانی جدا دیده و فقط برای خود طلب خیر کنیم. باید برای همه خیر و خوبی خواست.
زمانی فرد تصریح کرد: نکته اصلی در تشریع روزه همان توجه به ابعاد اخلاقی آن است و تلاش می شود که بعد از ماه رمضان ما متحول شده باشیم. اولیاء ما می گویند باید روزی که روزه هستید با روزی که روزه نیستید متفاوتی داشته باشید. در زمان روزه بودن محبت بیشتری وجود دارد و اینها آثار اخلاقی روزه است.
این روحانی شیعه افزود: پیامبر گرامی اسلام قبل از ورود ماه رمضان برای اصحاب خطبه ای خوانده و گفته اند صدقه بپردازید حتی اگر نصف خرما باشد. صدقه بدهید حتی اگر به جرعه ای از آب باشد. کمیت مهم نیست بلکه ابراز محبت مهم است. روحیه ای که پشتوانه انفاق است مهم است.
اجتناب از محرمات افضل اعمال روزه دار است
زمانی فرد گفت: حضرت علی(ع) از رسول خدا(ص) می پرسد افضل اعمال برای روزه دار چیست؟ ایشان پاسخ داد که بهترین عمل اجتناب از محرمات الهی است. مهم آن است که روزه دار از آنچه که مغضوب الهی است و آنچه که گناه و زشتی است دوری کند.
استاد دروس خارج حوزه علمیه خراسان درباره چگونگی انجام روزه داری در شریعت اسلام گفت: در اسلام روزه به واجب و مستحب و حرام تقسیم می شود. در عید قربان و عید فطر روزه گرفتن حرام است. روزه واجب همان روزه ماه مبارک رمضان است. در زمان روزه از ده مورد باید اجتناب کرد. روزه واجب برای بیمارانی که روزه داری به آنها ضرر می رساند و برای مسافران واجب نیست. بیمار و مسافر پس از رفع بیماری و پایان مسافرت قضای روزه واجب است.اگر کسی نذر خواصی کرده است برای اجابت نذر خود نیز باید روزه بگیرد.
وی درباره روزه‌های مستحبی گفت: یکی دسته از روزه‌های مستحب، مناسبتی است. در برخی از مناسبتهای بزرگ روزه مستحب است. مثلا در روز مبعث؛ روز غدیر خم، روزه مستحبی دیگر در مقام برآورده شدن حاجات است. به اینها روزه حاجت گفته می شود. همچنین در رابطه با توبه نیز روزه هایی هست. روزه انسان را برای اینکه از گناهان خود توبه کند آماده می کند. در اسلام دوشنبه و پنج شنبه روزه توصیه شده است. پنج شنبه و آخرین پنج شنبه هر ماه و چهارشنبه میانه هر ماه روزه مستحب است.
انتهای پیام/