نگاه امام موسی صدر به مناسک شبهای قدر چگونه بود؟
نگرش، زاویه دید و نگاه پویای قرآنی امام موسی صدر به مفاهیم اسلامی نظیر مناسک شبهای قدر و به روز رسانی این مفاهیم کهن در قامت جدید، ستودنی و تحسین برانگیز است.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، امام موسی صدر ضمن بررسی قرائتهای مختلف از مناسک شبهای قدر و ضمن نقد تلویحی یکی از این برداشتهای رایج میگوید: «همواره میاندیشم که عمر و روزی انسانها نتیجه عملکرد انسان در تنها یکشب خاص نیست. امروز شخصی در اثر یک بیماری که از مدتی پیش وجود داشته، میمیرد. چهبسا اسباب مرگ از چهار یا پنج سال پیش و یا از چند ماه پیش فراهمشده بوده و سبب مرگ او شده باشد. یعنی به سبب اتفاقات یکشب نمرده است.
اما معنای مشهور شب قدر این است که در این شب شرایط تغییر میکند و اعمال آدمی نوشته و روزی تقسیم میشود و این شب را مانند روز تقدیم بودجه دولتها به مجلس در نظر میآورند. من حقیقتاً این معنا را نمیفهمم… لزومی ندارد که این معنای خرافهای و شایع میان مردم را بپذیریم که در این شب ستارهها از حرکت بازمیایستند و آسمان بالا یا پیش میرود و گرفتاریها فرود میآید و فقط کافی است که شخص دعا کند و بگوید خدا در این شب فلان چیز را طلا کن و آن چیز طلا بشود. من شخصاً این معنای رایج را نمیفهمم و ایکاش که یک نفر این معنا را برای من توضیح دهد. این معنا نه با علم، نه با دین و نه با قرآن سازگار است.
آیا معقول است که زندگی ما فقط بر اساس کارهایی که در شب قدر کردهایم تنظیم شود؟ خیر، هرگز!! بلکه اعمال ما براساس کارهایی که پیش از شب قدر هم بوده و با آن زندگی کردهایم. از مدتها پیش تحصیل و کار و مهاجرت کردهایم و به کاری مشغولیم و اکنون بر اساس نتیجه فعالیتهایمان خوشبخت یا بدبخت هستیم. اینگونه نیست که انسان در دورهای بدبخت باشد و ناگهان در شب قدر سعادتمند شود، یا دورهای خوشبخت باشد و ناگهان بدبخت شود. این مسئله دور از ذهن است.
بنابراین، باید تفسیر معقولی از شب قدر ارائه دهیم و درعینحال نباید از چارچوب متناسب بامعنای قرآنی و اسلامی خارج شویم. روزه آن چیزی است که سرنوشت آدمی را مقدر میکند و روزه در دهه آخر ماه رمضان و یا در هفته آخر این ماه کامل میشود و میبالد. در حقیقت، «روزه» رمز و راز شب قدر و سبب آن است. در ادامه میافزاید: «ما در ماه رمضان تمرین میکنیم تا بر اراده و شهوات خود مسلط باشیم و چون بر شهوات و اراده خود مسلط شدیم، میتوانیم سعادت یا شقاوت خود را رقم بزنیم.
درنتیجه، ماه رمضان ماه تعیین سرنوشت است. زیرا که از آغاز این ماه تمرین میکنیم و نتیجۀ این تمرین تسلط بر شهوات است. تو مختاری و میتوانی سعادت و شقاوت خود را تعیین کنی. بنابراین، میتوانیم بگوییم که سعادت و شقاوت انسان در ماه رمضان رقم میخورد. در چه مقطعی از ماه رمضان، در اواخر ماه رمضان، آنچنانکه در احادیث آمده است. شب قدر نیز در هفته یا دهه آخر ماه رمضان واقعشده است، زیرا این تمرین در آن هنگام به اوج خود میرسد.