چکیده :
«کلمه» در سنت یهودی و متن مقدس عبری گرچه همواره بهطور مستقیم و با صراحت مورد اشاره قرار نگرفته است، اما واژههای «حکمت» و «ممرا» و… در عهد عتیق دیده میشود که همان کارکردهای «کلمه» در فلسفه یونان، عهد جدید و حتی قرآن را دارد.
فیلون بهعنوان یکی از بزرگترین فلاسفه یهودی و بهعنوان یکی از نخستین متکلمان فیلسوف، نقش مهمی در ورود این واژه به ادبیات دینی دارد. وی معانی زیادی را برای کلمه برشمرده است؛ بهگونهای که برخی، معانی موردنظر فیلون از این واژه را تا بیش از ۶۰ معنا احصا نمودهاند.
یوحنا نیز در فضایی یونانی میاندیشید. زمانی که او عیسی را در مقدمه انجیلش با عنوان «کلمه» خطاب کرد، مخاطبان انجیلش با دیدن این واژه، هیچ غرابتی نداشتند و آن را در فضای فلسفی یونان کاملاً درک میکردند.
بهنظر میرسد، از میان رویکردهای گوناگون به ریشه این واژه در مقدمه یوحنا، این دیدگاه که فلسفه یونان و فیلون در ورود این واژه به ادبیات عهد جدید و یوحنا، مؤثرتر از دیگر عوامل بودند، از شواهد محکمتری برخوردار است.
کلیدواژه: کلمه، عیسی، لوگوس، یوحنا، فیلون، فلسفه یونان.