نزاع فقهی بر سر قربانی کردن پرندگان به دلیل گرانی دام در مصر

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، اظهارات سعدالدین الهلالی، استاد فقه تطبیقی دانشگاه الازهر، مبنی بر جواز قربانی کردن پرندگان در روز عید به دلیل گرانی دام، جنجال‌های گسترده‌ای را در فضای مجازی مصر برانگیخت. این اظهارات با نظر دارالافتای رسمی مصر که قربانی را منحصر در چهارپایان می‌داند، در تعارض است.

اظهارات الهلالی که پیش از این با تشبیه عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر با حضرت موسی(ع) خبرساز شده بود، این بار در گفتگوی تلفنی با عمرو ادیب روزنامه‌نگار شبکه ماهواره‌ای ام بی سی مصر متعلق به عربستان سعودی جنجال‌آفرین شد.

الهلالی در این مصاحبه خواستار پایان دادن به «فرهنگ بدهکاری» و قرض گرفتن پول برای خرید قربانی شد و گفت: خوب، اجازه دهید فرهنگ قربانی کردن پرندگان را گسترش دهیم همانطور که در روایتی از داود بن علی الظاهری و ابن حزم الظاهری که آن را از بلال بن رباح روایت کرده و به آن در قران و سنت استناد کرده اند، این موضوع آمده است. بنابر این هر که بگوید پیروی از این نظر باطل است، من با او مخالفت می‌کنم. او همچنین از مصری‌ها خواست که از فرهنگ انفاق کردن حمایت کنند.

پاسخ اساتید الازهر

در پاسخ به الهلالی اساتید دانشگاه الازهر اظهاراتی را بیان کردند. در همین زمینه دکتر عبدالله النجار، یکی از اعضای آکادمی تحقیقات اسلامی در گفتگوی تلفنی با شبکه (صدی البلد) گفت که قربانی کردن بر اساس قدرت خرید افراد است و کسی که توان مالی کافی بر قربانی کردن چهارپایان را ندارد تکلیفی در این زمینه بر گردن او نیست و تکریم آیین قربانی ایجاب می‌کند که فقط از حیوانات چهار پا باشد.

عده‌ای نیز فتوای سعد الهلالی را در چارچوب تلاش علمای وابسته به حکومت برای توجیه فقر دانستند.

نظر دارالافتاء

در پاسخ به الهلالی، بسیاری فتوای دکتر شوقی علام، مفتی رسمی مصر را در این مورد منتشر کردند:

حکم قربانی کردن پرندگان چیست؟ برخی از افراد این قول را ترویج می‌کنند که قربانی پرندگان جایز است و می‌گویند بعضی از صحابه نیز چنین کاری کرده‌اند؛ این سخنان چقدر درست است؟

پاسخ علام این بود: قربانی کفایت نمی‌کند مگر اینکه از چهارپایان، یعنی: شتر و گاو و گوسفند باشد. این عقیده که هر حیوانی که گوشت آن خورده می‌شود، قربانی کردنش جایز است، رأی ضعیفی است که به آن در فتوا دادن نمی‌توان استناد کرد.

مفتی رسمی مصر افزود: آنچه نقل شده است از یکی از صحابه مبنی بر جواز قربانی کردن پرندگان صحیح نیست، زیرا از نص آن روایت چنین ظهوری را نمی‌توان برداشت کرد؛ پس دلیلی برای قربانی کردن پرندگان وجود ندارد.

قابل ذکر است که قیمت دام در مصر به ویژه قبل از عید قربان افزایش چشمگیری داشته است و قیمت هر کیلو گوشت دام زنده به ۱۷۰ پوند (۶ دلار) برای گاو و گاومیش و ۱۵۰ پوند (۵ دلار) برای هر کیلو گوشت گوسفند می‌رسد.

در برابر این گرانی، افراد برای اینکه بتوانند هزینه قربانی کردن را بپردازند به قرض گرفتن یا قربانی کردن به صورت اشتراکی با تقسیم هزینه خرید بین خودشان متوسل شدند و آگهی‌های قربانی به صورت اقساطی از طریق تجار و انجمن‌های محلی پخش شده است.