وجود اماکن مقدس یهودی و حضور بسیاری از قدیمیترین کنیساهای یهودیان در قاره آفریقا نشان از سنت عمیق یهودیان و ظهور و بروز آیین یهود در این قاره است.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، کنیسای بن عزرا از قدیمیترین کنیساهای یهودیان در قاره آفریقا یا شاید هم جهان میباشد. این کنیسا در قرن ۹ میلادی در شهر قاهره در کشور مصر بنا شده و از آن زمان به عنوان محل عبادت برای جامعه یهودی مصر استفاده گردیده است. ساختمان اصلی در حدود سال ۱۰۱۲ میلادی پس از فروپاشی خلافت فاطمی، به دستور الحاکم بامرالله مورد تخریب قرار گرفت (این امر برای تمام معابد یهودیان و مسیحیان قابل اجرا بود).
کنیسای مذکور بین سالهای ۱۰۲۵ تا ۱۰۴۰ مورد بازسازی قرار گرفت و پس از آن در دهه ۱۸۹۰ به طور کامل بازسازی گردید. امروزه همانند اکثر کنیساهای مصر، کنیسای بن عزرا نیز به عنوان موزه و مکانی برای جاذبه گردشگران مورد استفاده قرار می گیرد.
Ben Ezra Synagogue (El-Geniza Synagogue)
قدیمیترین کنیساهای یهودیان در قاره آفریقا
کنیسا ال قریبا در روستای یهودینشین هارا سقیرا در جزیره دجربا واقع در کشور تونس بنا شده است و از کهنترین کنیساهای این کشور میباشد (اعتقاد بر آن است که سال ساخت این بنا به ۱۹۰۰ سال گذشته باز میگردد). کل جمعیت یهودی این منطقه در روز شبات برای عبادت به کنیسا آمده و گرد هم جمع میشوند. نام «ال قریبا» به معنی
«شگفتانگیز» یا «عجیب» در زبان عربی است و نشاندهنده موقعیت ویژه کنیسا در سنت یهودیان تونس میباشد.
در اواخر قرن نوزدهم زمانی که این منطقه تحت حکومت استعمار فرانسه بود، این کنیسا توسط یک کمیته مستقل اداره میشد. درآمد ناشی از زیارت و اجاره زمینها و مغازههای متعلق به کنیسا صرف امور خیریه برای ساکنان سالخورده یهودی این منطقه و همچنین صرف نگهداری محوطههای محلی کنیسا و محققان تورات شده است.
El Ghriba Synagogue
کنیسای اسلات ابن شیف در زلیتن در کشور لیبی به تاریخ ۱۰۶۰ میلادی ساخته شد.
در زمان حکومت عثمانی، ساختمان این بنا گسترش یافت و به مکانی برای زیارت و مطالعه زوهر تبدیل گردید. این کنیسا در سال ۱۸۶۸ توسط مسلمانان ناراضی سوزانده شد و در سال ۱۸۷۰ به دستور پادشاه عثمانی بازسازی گردید. در سال ۱۹۱۲ در زمانی که طرابلس تحت حکومت ایتالیا قرار داشت نیز به صورت تصادفی بنای این کنیسا را حریق در بر گرفت و در سالهای بعد دوباره بازسازی گردید.
متاسفانه بنای کنیسای مذکور در حدود سالهای ۱۹۸۰ تحت فرمان معمر قذافی تخریب گردید و یک مجتمع آپارتمانی جایگزین آن گردید.
Slat AbnShaif Synagogue
تصاویری از قدیمی ترین کنیساهای یهودیان در قاره آفریقا
کنیسای الیاهو هناوی در شهر اسکندریه در کشور مصر واقع شده است. این بنا در سال ۱۳۵۴ میلادی توسط فرانسوی-ها ساخته شده و متاسفانه در سال ۱۷۹۸ بمباران و در سال ۱۸۵۰ توسط معمار ایتالیایی بازسازی گردید.
این کنیسا دارای ۱۳ ستون و معماری داخلی زیبا و فرشهای نفیسی میباشد. این مکان گنجایش ۷۰۰ نمازگزار را دارد، که البته در حال حاضر جمعیت یهودیان اسکندریه شامل ۱۰ عضو سالخورده میباشد.
در سال ۲۰۱۷ وزارت میراث فرهنگی و باستانی مصر هزینه بالایی را جهت مرمت و بازسازی این بنا صرف نمود. برای یهودیان مصری که در سراسر جهان زندگی میکنند، کنیسای الیاهو هناوی به عنوان نشانهای از میراث جامعه یهودیت محسوب میشود.
EliyahuHanavi synagogue
کنیسای ابن دانان یکی از قدیمیترین و مهمترین کنیساها در شمال آفریقا میباشد. این کنیسا در اواسط قرن هفدهم میلادی در منطقه فیز مراکش ساخته شده و متعلق به یک خانواده یهودی ثروتمند و برجسته مراکشی بوده است و در اواخر قرن نوزدهم به شکل فعلی خود بازسازی گردید.
سالهاست که این بنا به طور فزایندهای رو به فرسودگی است و نیاز فوری به حفاظت دارد. جوامع یهودی در منطقه فیز و کازابلانکا تلاش کردند که این بنا را به عنوان بخش اساسی از میراث فرهنگی و تاریخی یهودیت در مراکش حفظ کنند.
در نهایت، نوسازی این بنا با کمکهای مالی از سازمانهای خصوصی و دولتی مانند دولت مراکش و فرزندان خانواده ابن دان انجام شد و مراسم افتتاحیه آن در ماه می ۱۹۹۹ میلادی برگزار گردید.
کنیسای مذکور به دلیل فقدان یهودیان در این منطقه، به عنوان یک بنای تاریخی در فیز پابرجاست.
Ibn Danan Synagogue
منابع
https://www.bh.org.il
https://www.reuters.com
http://archive.diarna.org
https://www.wmf.org