چرا تعطیلی اجتماعات مذهبی خلاف عقل و شرع نیست؟

به گزارش ردنا (ادیان‌نیوز)؛ حجت‌الاسلام داوود مهدوی زادگان دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، درباره تاکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم عمل به دستورهای مسئولان ستاد ملی مبارزه با کرونا و مصلحت تعطیلی اجتماعات دینی و حرم‌های مطهر، گفت: برخی در ماجرای تعطیل شدن اماکن مقدسه یا برخی مناسکی که جنبه اجتماعی و عمومی دارد، این تلقی را داشتند که اگر از آسمان سنگ هم ببارد نباید این اتفاق می‌افتاد و حالا که مصیبتی همچون کرونا پدید آمده، یک کار خلاف شرع و دین رخ داده است و چنین برداشتی دارند که ولو بلغ ما بلغ اگر هزاران انسان هم جانشان را از دست دادند باید اماکن دینی باز باشند و نمازجمعه تعطیل نشود.

وی با بیان اینکه چنین تلقی در اسلام نداریم که بخواهیم بر آن تاکید کنیم و در اسلام دستوری بر برگزاری این اجتماعات تحت هر شرایطی نداریم، اظهار داشت: کسانی که می‌گویند چرا این کار را می‌کنید باید دلیل بیاورند و اینکه آیه یا روایتی بگویند که حکم کرده است تحت هر شرایط نمازجمعه باید برگزار شود وگرنه در این سوی ماجرا و تعطیلی این مناسک، دلایل فراوانی وجود دارد.

این پژوهشگر دینی خاطرنشان کرد:‌ قاعده لاضرر و لاضرار فی الاسلام سفارش بر این می‌کند کسی نباید به دیگری ضرری برساند. اسلامی که چنین قاعده‌ای دارد خودش از این قاعده مستثنا نیست و اگر کسی نمازجمعه و جماعت یا حج را تعطیل می‌کند بخاطر عارض شدن کرونا است که ممکن است یک اجتماع مذهبی جان افراد را به خطر بیندازد. در چنین مواردی قاعده اسلامی این است که حکم شرعی باید معلق شود.

حجت‌الاسلام مهدوی‌زادگان در توضیح بیشتر این مسئله اظهار داشت: فرض بگیریم در جایی نمازتان در حال قضا است اما از سویی کودکی در حال غرق شدن است، در این وضعیت که تزاحم بین حفظ جان یک انسان و نماز ما ایجاد شده، اسلام می‌گوید قاعده اهم و مهم را باید اجرا کرد. نجات جان آن کودک اهم است بر قضای نماز شما چراکه اگر آن انسان را نجات ندهید نمی‌توانید آن را قضا کنید اما نمازتان را می‌توانید قضا کنید. نماز شما خارج از وقت فرصت جبران دارد اما انسانی که غرق می‌شود دیگر نمی‌توان جانش را جبران کرد بنابراین حکم بر اهمیت آن دارد. بطور کلی، تکالیفی که در شریعت اسلامی‌ آمده برپایه قواعدی هست و ما طبق آن قواعد عمل می‌کنیم.

دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی با بیان اینکه در قران داریم “لا یکلف الله نفسا الا وسعها”، گفت: ما مکلف هستیم که از بعد استحباب در نمازجمعه یا جماعت شرکت کنیم اما حالا که عارضه‌ای پدید آمده مصلحت بر این است که در نمازجمعه شرکت نکنیم. این یکی از همان مواردی است که قاعده تکلیف ، آن را از دوش ما برمی‌دارد و تکلیف نیست که تحت هر شرایطی نمازجمعه و جماعت برگزار کرد.

وی افزود: وقتی به آیات و روایات شریعت اسلامی مراجعه می‌کنیم هیچ منعی برای اینکه در واقعه و پیش‌آمد و تهدیدی بصورت موقت برخی احکام می‌تواند ساقط یا تعلیق شود نداریم اما چون ما در طول زندگی‌مان چنین وقایعی اتفاق نمی‌افتد یا کم اتفاق می‌افتد یا در طول تاریخ که در برخی بلاد وبا و طاعون شیوع پیدا می‌کرد، گزارشی به ما نشده که فقها و متشرعین چه کاری انجام می‌دادند و آیا مناسک دینی را همچنان برقرار می‌کردند، تلقی این است که این اقدامات بی سابقه است و به‌دلیل بی‌سابقه بودن یک قضاوت غلطی می‌شود که تصور می‌کنیم در گذشته مردم  به هرشکلی برنامه های مذهبی عمومی را برگزار می‌کردند و اکنون که این اتفاق افتاده مایه تعجب است و فکر می‌کنیم کار خلاف شرعی صورت گرفته، در حالی که اینگونه نیست.

این پژوهشگر دینی تصریح کرد: ما اولاً از تاریخ خبر نداریم که سنت و اقدام فقهای سلف را بدانیم. همچنین صرف نظر از اینکه در گذشته چه اتفاق افتاده، آنچه اکنون انجام شده و مراجع دینی ما بالاتفاق چنین حکمی را کردند که باید از دستورات بهداشتی و پزشکی تبعیت کرد، کاری خلاف دین نیست که بخواهیم آن را خلاف دستگاه فقهی بدانیم و فتوایی بدانیم که با فقه اسلامی سازگاری ندارد.