شمایل نگاری در کلیسای ارتدوکس

به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، شمایل ها به واسطه قابلیت تصویری خود، مناجات های الهی را ترسیم می کنند و مؤمنان را در تفکر، تأمّل و درک عمیق تری از متون مقدس یاری می دهند.

این مفهوم، بر نقش کلامی و آموزشی شمایل ها تأکید دارد. در اصل، آنچه که در شمایل نگاری مسیحی عرضه می شود، گویای داستان ها و معانی نهفته در کتاب مقدس است. بر این اساس، شمایل های مسیحی را در مقام رساله ای الهیاتی دانسته اند.

مناقشات تمثال شکنی، در سده هشتم میلادی میان کلیسای کاتولیک رم و کلیسای قسطنطنیه، موجب ایجاد شکاف میان آنها شد. کلیسای ارتدوکس به صورت رسمی در قرن یازدهم میلادی، اعلام جدایی کرد که شمایل نگاری از مشخصه های آن است.

این مقاله با بررسی ارتباط مبانی نظری شمایل نگاری با کتاب مقدس، چگونگی پیوستگی آن دو را تبیین می کند. بنابر الهیات ارتدوکس، بسیاری از آموزه های مسیحی موجود در کتاب مقدس به نحوی در شمایل ها تجلی یافته است. ازاین رو، شمایل نگاری را به نوعی «تفسیر بصری» کتاب مقدس دانسته اند.

در مقابل، کتاب مقدس را به منزله «شمایل مکتوب» مسیح انگاشته، در نتیجه، احترام برابری را برای شمایل و کتاب مقدس قائل شده اند. علاوه بر مسائل الهیاتی، به جنبه های هنری شمایل ها در مقام هنر دینی یا هنر مقدس نیز توجه شده است.

وجوه زیبایی شناختی شمایل ها، با استناد به تصویرسازی های موجود در کتاب مقدس، تصاویر روایی و غیرروایی ازجمله تصویر خداوند، عیسی مسیح و انسان و نشانه شناسی برخی از شمایل ها طرح شده است. این شمایل ها در مقام نمادهایی از متون مکتوب و سنت شفاهی اند و صرفاً کاربردی تزئینی ندارند.

در ص ۱۵۰ این کتاب آمده است؛ مدافعان شمایل‌ها با تاکید می‌گویند خداوند در عهد عتیق مردم را از پرستش هر چیزی و به خصوص بت‌ها باز داشت و این برای حفظ یهودیان از بت‌پرستی بود؛ در حالیکه این فرمان بر ممنوعیت تمامی تصاویر و نمادهای دینی نخواهد بود. برای مثال کنده‌کاری ها و حکاکی‌های روی تابوت عهد یا چهره‌های آسمانی و کروبی بر روی ‌پرده‌های پرستش‌گاه‌ها و معابد یا تصاویر نمادین مار در صحرا نمونه‌هایی از نمادپردازی است.