کتاب «Fratelli Tutti»؛ زبان جدیدی برای همبستگی مسلمانان و کاتولیک‌ها ارائه می دهد
کاتولیک‌ها و مسلمانان در مجموع تقریبا یک سوم جمعیت جهان را تشکیل می دهند و رفاه جهان نه تنها به روابط ما با یکدیگر، بلکه به روابط ما با بشریت بستگی دارد.
به گزارش سرویس ترجمه ردنا (ادیان نیوز)، به نقل از ncronline، فراتلی توتی عنوان کتاب پاپ فرانسیس درباره اخوت و دوستی اجتماعی است. اسد دندیا، دانشجوی تحصیلات تکمیلی مطالعات اسلامی دانشگاه کلمبیا دراین باره نوشت؛ «Fratelli Tutti زبان جدیدی برای همبستگی مسلمانان و کاتولیک‌ها ارائه می دهد». مشروح این یادداشت در ادامه از نظر می گذرد؛
«ای انسان! همانا ما تو را از یک زن و مرد آفریدیم و شما را در اقوام و قبایل مختلف قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید. قطعا والاترین شما نزد پروردگار صالح ترین شماست. همانا خداوند دانا و آگاه است.»(۱)
این آیه قرآن نمادی از پذیرش چندگانگی و دعوت به نیکی از سوی اسلام است. قسمت اول این آیه تایید می کند که تفاوت انسان ها تصادفی نیست و این تفاوت انحرافی نیست که باید رفع شود، بلکه جلوه ای از برنامههای الهی برای انسانها جهت «شناخت یکدیگر» است. بخش دوم به دنبال تأیید این چندگانگی، ملاک برتری را «پرهیزکاری» می داند نه ملیت یا قبیله گرایی. می توان آن را آیه Fratelli Tutti نامید.
از نظر مسلمانان، قرآن گفتار الهی خداوند است که به زبان عربی بیان شده و به مدت ۲۳ سال از طریق جبرئیل فرشته بر حضرت محمد(ص) نازل شده است. این کتاب قرن ها راهنمای اخلاقی جوامعی از بالکان و اندونزی تا قاره آمریکا بوده است.
اینکه این کتاب مقدس (قرآن کریم) بیش از یک میلیارد مسلمان را در طول مکان و زمان و بدون همسان سازی، در یک دسته خاص آگاهی بخشیده است، یکی از ویژگی های بارز تمدن مسلمانان محسوب می شود. از آنجایی که دوره نبوت با حضرت محمد(ص) به پایان رسیده است، ساختن الگوی عدالت نبوی با بهره گیری از قرآن، حق همه مؤمنان است.
هنگامی که بیانیه جدید پاپ فرانسیس را در خصوص همبستگی مطالعه کردم، متوجه شدم که یک رهبر پرشور از یک جامعه مذهبی که دارای تنوع و جمعیت قابل ملاحظه ای است، پیروان خود را به سوی اصلاحات والای اخلاقی در اصطلاحات مشترک ترغیب می کند.
همانطور که همکار من جوردن دانی دافنر نوشته است، اگرچه در این بخشنامه به «اسلام» یا «مسلمانان» اشاره نشده است، اما پیام آن به وضوح با رویارویی مسلمانان و کاتولیک‌ها محقق می شود. (دیدار سنت فرانسیس آسیس با سلطان مالک الکامل در ۱۲۱۹ و دیدار پاپ فرانسیس با امام اعظم الازهر در سال ۲۰۱۹) به عنوان الگوهایی از همبستگی اجتماعی در سنت های ما عمل می کنند.
کاتولیک‌ها و مسلمانان در مجموع تقریبا یک سوم جمعیت جهان را تشکیل می دهند و رفاه جهان نه تنها به روابط ما با یکدیگر، بلکه به روابط ما با بشریت بستگی دارد. مساله فقط این نیست که سنت هایمان به ما نیکی و عادل بودن را می آموزند، بلکه به ما زبانی را پیشنهاد می کنند که می تواند افق دیدگاه های اجتماعی را در حالی که جهان با بحران دست و پنجه نرم می کند، گسترش دهد.
برای استفاده از اصطلاحات مشترک بین ما، می توان گفت که ما در عصر فراعنه زندگی می کنیم. مسلمانان در فرانسه، هند، میانمار و چین در محاصره هستند و جوامع مسیحی چند صد سال است در خاورمیانه و آسیا آزارهای بی سابقه ای را تحمل می کنند.
پاپ فرانسیس بیانیه خود را با الگویی از دوستی آغاز می کند که ناشی از تعامل مسلمانان و کاتولیک‌ها است و بر برادری انسان تأکید می کند. مسلمانان، نه به عنوان رقبا و نه به عنوان زیردستان، بلکه به عنوان عضوی از خانواده انسانی هستند.
در این زبان جدید همبستگی مسلمانان و کاتولیک‌ها چگونه باید باشد؟
یکی از مفاهیم اصلی همبستگی اجتماعی در سنت اسلامی «امر به معروف و نهی از منکر» است و از آن به عنوان بزرگترین محور دین و موضوع اصلی که خداوند همه پیامبران را برای آن فرستاده است یاد می شود.
در حالی که در سنت اسلامی، دسته بندی ها، شیوه و نحوه اجرای این مفهوم بسیار مورد بحث و گفتگو است، اما محوریت آن به عنوان یک نیروی راهنما برای معتقدان در خود قرآن تایید می شود.
دانشمند طلال اسد می نویسد که سنت اسلام در امر به معروف و نهی از منکر می تواند به طور بالقوه الگویی از دوستی و مسئولیت متقابل در خارج از کشور به انسان ها کمک کند.
من گمان می کنم که پاپ نیز فوریت یک الگوی جدید را تشخیص داده است. او به عوام گرایی که از زن برای سو استفاده از افراد آسیب پذیر استفاد می شود و لیبرالیسم که منافع اقتصادی قدرتمندان را تامین می کند، اشاره می کند.
فرانسیس تحمیل نابرابری اقتصادی، درگیری مسلحانه، بیگانه ستیزی، پوپولیستی و تخریب محیط زیست را نه به سرنوشت ربط می دهد و نه آنها را به عنوان وضعیت طبیعی امور توصیف می کند. فرانسیس نقش اختیارات انسانی را در ایجاد و به چالش کشیدن این مسائل شناسایی می کند.
فرانسیس با به راه انداختن سنت رادیکال آمریکای لاتین که شخصیت او را تحت تاثیر قرار داده است، شدیدا شرایط مادی که امکان زندگی آبرومندانه را برای توده های جهان از بین برده است، مورد هدف قرار داده است. در دنیایی که از گفتار پوچ و بیهوده خسته شده است، کتاب مقدس از افراط های مبهم و خودپسندی های بی مورد اجتناب می کند. گفتمان مذهبی غالبا چنان درگیر بحث های کلامی مکتبی یا موعظه می شود که توجه به رفاه انسانها غالبا در جایگاه بعدی قرار می گیرد. عملکرد ما نباید صرفا انسان مدارانه باشد، بلکه باید انسان شناسانه باشد. ما وظیفه داریم نشان دهیم که چگونه خداوند می تواند نیازهای مبرم ما را رفع کند.
پاپ در بخشنامه اش به بحران های جهانی پرداخته و ما را وادار می کند که الگوی جدیدی از همبستگی اجتماعی را ایجاد کنیم. مسلمانان و کاتولیک‌ها در مقطع حساسی هستند، ما ملت ها و قبایل متفاوتی هستیم و باید به دلیل همین تفاوت ها از یکدیگر به نیابت از خدا محافظت کنیم.
همانطور که در قرآن آمده است، «اگر خداوند برخی افراد را به وسیله دیگر افراد دفع نمی کرد، بسیاری از صومعه ها، کلیساها، کنیسه ها و مساجد که نام خداوند در آنها بسیار یاد می شد، نابود می شدند.» (۲)، انجام امر به معروف و نهی از منکر، انجام کار انبیاء در عصر فراعنه است. اما دوره نبوت به پایان رسیده است، بنابراین ما باید یک الگوی نبوی جدید را ایجاد کنیم.
پی نوشت:
1) سوره مبارکه حجرات، آیه ۲۶
2) سوره مبارکه حج، آیه ۱۰
مترجم: حامد حبیب زاده