متاورس چیست و چه تاثیری بر دینداری دارد؟
مهدی قاسمی به این سوال پاسخ داد:
copyright: IQNAمهدی قاسمی ضمن اشاره به فرصت‌ها و تهدیدهای احتمالی متاورس برای دینداری، تصریح کرد: احتمال دارد همان‌طور که دین همواره خود را با شرایط جدید وفق داده است، با این فضا هم سازگار شود و اشکال جدیدی از خود را به نمایش بگذارد.
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، جامعه‌شناس و پژوهشگر دین، به توضیح درباره متاورس و چالش‌های دینی و اخلاقی آن پرداخت.
وی در ابتدای گفت‌وگو توضیحاتی درباره فناوری متاورس داد: متاورس یک دنیای مجازی است و در آن پیش‌روی از سمت وب یک و دو به سمت وب سه انجام می‌شود و خیلی جدید نیست و بازی‌هایی که بر پایه متاورس‌اند سال‌هاست که تولید و عرضه شده‌اند و تجربه حضور سه بُعدی در آنها وجود دارد و شما می‌توانید احساس خودتان را در بازی دخیل کنید. با برندینگی که فیس‌بوک انجام داده و اسمش را به متاورس تغییر داده، توجه افراد را به این سو جلب کرده است و شرکت‌های زیادی در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
وی افزود: اگر بخواهیم فناوری متاورس را عامه‌فهم توضیح دهیم، میتوان گفت که شما در فضای اینترنت صرفاً تصویری می‌بینید که داخل آن یک‌سری عکس و متن است. متاورس می‌خواهد آن را به صورت موجود زنده دربیاورد و شما وارد اینترنت شوید، به جای اینکه فقط از پشت مانیتور آن را تماشا کنید. از این طریق حس چشایی و حس لامسه شما هم دخیل می‌شود. احتمالاً لباسی می‌پوشید تا چیزی را که لمس می‌کنید حس کنید و شاید کلاهی دارد که بتوانید بو را هم حس کنید و ممکن است چیزی زیر پای شما قرار گیرد که بتوانید راه بروید و از خانه خودتان خارج شوید و در این محیط تردد کنید و از این طریق تجربیات متنوعی داشته باشید.
وی با بیان اینکه متاورس فراتر از دوربین‌های واقعیت مجازی است، افزود: در واقعیت مجازی شما فقط یک فضای سه‌بُعدی مشاهده می‌کنید، ولی در متاورس قرار است رسماً در آن شهر حضور داشته باشید و در آن قدم بزنید و حس لامسه شما درگیر شود. به لحاظ تجاری، بسیار روی متاورس سرمایه‌گذاری می‌شود، چون خیلی کارها را تسهیل می‌کند. مثلاً خرید و فروش آنلاین؛ شما می‌توانید در فروشگاه آنلاین لباس پرو کنید و اگر مناسبتان بود آن را خریداری کنید. از این جهت متاورس برای فروشگاه‌های اینترنتی جذاب است و ظرفیت‌های جدیدی ایجاد می‌کند.
چالش‌هایی برای دینداران
قاسمی به چالش‌هایی احتمالی متاورس برای دینداری اشاره کرد و گفت: متاورس قطعاً چالش‌هایی برای دینداری و دینداران ایجاد می‌کند. اگر قرار باشد آدم‌ها بخش عمده زمانشان را در اینترنت بگذرانند و دنیای واقعی به حاشیه تبدیل شود و عمده زمان و خواب و خوراک انسان‌ها آنجا رقم بخورد، زمانی برای حضور در این دنیا باقی نمی‌ماند. وقتی شما عمده زمان خودتان را آنجا صرف کنید، خیلی از مسائل فقهی دچار چالش و سؤالات زیادی ایجاد می‌شود. متاورس از نظر اجتماعی و اخلاقی هم چالش‌های زیادی را به همراه دارد.
باید بررسی کرد که متاورس افسردگی‌ای را که فردگرایی به آن دامن زده است چقدر افزایش می‌دهد و آن را عمیق‌تر می‌کند. در اثر توسعه متاورس آدم‌ها به درونشان فرومی‌روند و ارتباطات اجتماعی واقعی کمتر تجربه می‌شود. بدین ترتیب آسیب‌های زیادی به وجود می‌آید. همچنین افراد هویت واقعی‌شان را فراموش می‌کنند. همچنین چالش‌های روانی و اخلاقی زیادی را هم ایجاد می‌کند. به هر حال فعلاً همه چیز مبهم است و باید منتظر بود که شرایط به چه شکل رقم می‌خورد.
ظرفیت دین برای حضور در فضای متاورس
این پژوهشگر حوزه دین تأکید کرد: فناوری متاورس اجتناب‌ناپذیر نیست، اما هنوز در هاله‌ای از ابهام است که مردم از آن استقبال خواهند کرد یا نه. همچنین شرکت‌های فناوری رقیب مثل نیورالینک وجود دارند که ایلان ماسک آنها را توسعه می‌دهد و او معتقد است که آینده در دست متاورس نیست، بلکه به نیورالینک تعلق دارد که مبتنی بر فعالیت‌های عصب‌شناختی است.
بدین طریق که یک تراشه کامپیوتری را در مغز شما کار می‌گذارند و می‌توانید با آن به یادگیری مشغول شوید. مثلاً اگر بخواهید زبان جدیدی یاد بگیرید، آن را در مغز خودتان آپلود می‌کنید یا اگر بخواهید نجاری یاد بگیرید، یک بسته آموزشی نجاری خریداری و در مغزتان آپلود می‌کنید. این فناوری روی علوم شناختی و نورون‌های مغزی کار می‌کند تا مغز را متحول کند و هر چیزی در مغز انسان رقم بخورد. همچنین می‌توانید از مغزتان نسخه پشتیبان بگیرید. اینها ایده‌ها و آرزوهای صنعت فناوری‌های عصبی است که رقیبی برای متاورس محسوب می‌شود.
وی در پایان تصریح کرد: مواجهه اولیه ما با فناوری متاورس به عنوان گروه دینداران، رصد کردن است، ولی ممکن است همان‌طور که دین همواره خود را با شرایط جدید وفق داده است، با این فضا هم سازگار شود و اشکال جدیدی از خود را به نمایش بگذارد. دین هیچ‌گاه در مواجهه با فناوری و عرصه‌های جدید عقب ننشسته و خودش را با شرایط جدید تطبیق داده و ممکن است متاورس فضایی را ایجاد کند که مبلغان در آن تبلیغ کنند یا سرمایه‌گذاران مذهبی مسجد بخرند یا زیارت مجازی تسهیل شود، این موضوع بعید نیست. همان‌طور که میتوان به این فناوری به چشم تهدید نگاه کرد، میتوان به عنوان فرصت هم نگریست.