سرود یهودیان در جشن ایلانوت

ردنا (ادیان نیوز)- اعیاد آغاز سال را در دین یهود می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: نخست، ابتدای ماه نیسان، ماهی که عید پسح (فطیر) در آن واقع می‌شود و خداوند به صراحت در تورات (سفر خروج ۲:۱۲) می‌فرماید: «ماه نیسان، برای شما اول همه‌ی ماه‌ها باشد». دوم، رُش هشانا (آغاز سال نو عبری و آفرینش حضرت آدم). سوم، ایلانوت که آغاز سال نو برای درختان محسوب می‌شود. قوم یهود، عیدها، مراسم سوگواری، تشریفات مذهبی، سنت‌های خاص خود را دارد که هر کدام از اعیاد یهود، تعریفی عمیق و روحانی دارد که گذشته و حال و آینده را به هم می‌تابد و ریسمانی می‌سازد که یک سرش به جلوه‌گاه حق و سر دیگرش به پایان جهان گره می‌خورد. ایلانوت یا جشن درختان، یکی از آن‌ها است. ایلانوت تقدیس و بزرگداشت درختان و گیاهان و آفریننده‌ی آنها در دین یهود است.

یهودیان، همه ساله در پانزدهمین روز از ماه شواط، میوه‌های مختلف را با خواندن دعاهای مخصوص می‌خورند و خداوند بزرگ که جهان هستی را با این همه شگفتی و تنوع آفریده است، سپاس می‌گذارند. از میوه‌هایی که در شب ایلانوت خورده می‌شود: زیتون، خرما، انگور(کشمش)، انار، انجیر، جو و گندم که دارای اهمیت خاصی هستند، در رأس قرار دارند.

سروده خاص قوم یهود برای جشن ایلانوت

درخت بادام گُل می‌کند، پانزده شواط رسید.
خورشید مثل طلای خالص می‌درخشد، جشن درختان است
پرندگان بر روی بام‌ها هستند، پانزده شواط رسید
ورود این جشن را بشارت می‌دهند، جشن درختان است
زمین فریاد می‌کند، پانزده شواط رسید
موقع درختکاری فرا رسیده است، جشن درختان است
هر یک بیلچه در دست، پانزده شواط رسید.
برای استقبال این جشن خود را آماده می‌کند، جشن درختان است

فلسفه و تبار جشن درختان در آئین و اعتقادات یهودیان

فلسفه کلی مراسم ایلانوت، برکت دادن محصولات درختی و زمینی است و با گفتن براخا (دعا) همگی خواستار آن می‌شوند که درختان در سال آینده، هر چه بیشتر پرثمر گردند.
در تلمود، پانزدهمین روز از ماه عبری شواط، آغاز سال درختان و روز سرنوشت آنان نام گرفته است و این روز، مناسبت‌ترین تاریخ برای آغاز درختکاری تشخیص داده شده است.
در کتب مقدس یهود، از قوانین بسیاری مبنی بر عدالت اجتماعی مربوط به زمین و کشاورزی و کاشتن درختان و حفظ اصالت طبیعت سخن رفته است. در تورات مقدس، «کتاب لاویان فصل ۱۹ آیه ۲۳»، کاشتن درختان به صورت یک فرمان تاکید شده است: «هنگامی که وارد سرزمین می‌شوید از هر نوع درخت‌های خوراکی غرس کنید». علمای یهود نیز درختکاری را توصیه نموده‌اند تا جایی که ربان یوحانان بن زکای دانشمند و رهبر بزرگ یهودیان پس از خرابی معبد دوم در تلمود می‌گوید: «اگر درختی را به قصد کاشتن در دست داشتی و به تو بگویند که ماشیح (ناجی جهان) ظهور کرده است، ابتدا درخت را در زمین بنشان سپس به استقبال ماشیح برو».
کار کشاورزی از همان زمانی شروع شده که خداوند، آدم را آفرید و او با کار روی زمین محصول به دست آورد و یا حضرت نوح که وسایل شخم‌زنی را برای انسان‌ها اختراع کرد و بعد از طوفان نیز تاکستانی را غرس نمود و یا حضرت ابراهیم که مهمانان خود را دعوت می‌نمود تا در زیر درخت استراحت کنند و یا حضرت موسی در ساده‌ترین گیاهان یعنی در یک «بته خار» در حال سوختن، جلال خداوند را مشاهده کرد و به پیامبری برگزیده شد.

چند نمونه درباره‌ی گیاه و درخت از دیدگاه تورات و کتب مقدس

۱- کتاب پیدایش فصل ۲ آیه ۹ : خدای متعال از زمین هرگونه درخت خوش‌نما و خوش خوراک را رویانید.
۲- کتاب تثنیه فصل ۲۰ آیه ۱۹ : چنان‌چه بخواهی شهری را با جنگ محاصره و تصرف نمایی بر درخت آن شهر تبر نزن و آن را تلف نکن چون از ثمره‌ی آن می‌خوری پس آن را قطع نکن.
۳- کتاب پیدایش فصل ۲۶ آیه ۱۲: اسحق در آن زمین زراعت نمود در آن سال صد برابر یافت، خداوند او را متبارک نمود.
۴- مزامیر داود فصل ۹۲ آیه‌های ۱۳ و ۱۴ : شخص صدیق (مؤمن) چون درخت خرما خواهد شکفت و مثل سرو آزاد نمو خواهد کرد. آنان که در خانه‌ی خدا غرس شده‌اند، در صحن‌های خدای ما خواهند شکفت.
۵- مزامیرداود فصل ۱۲۸ آیه ۳ : زن تو مثل مو بارآور به اطراف خانه‌ی تو خواهد بود و پسرانت مثل نهال‌های زیتون گرداگرد سفره تو.
۶- مزامیر داود فصل ۱ آیه ۳ : (شخص مؤمن) چون درخت نشانده در جلوی نهر آب خواهد بود که ثمره‌ی خود را در موسمش می‌دهد و برگ آن پژمرده نمی‌شود.
۷- غزل‌های حضرت سلیمان فصل ۲ آیه ۱۳ : درخت انجیر میوه‌ی خود را رسانید و موهای گُل آورده، رایحه‌ی خوش دادند.
۸- کتاب ییرمیا پیغمبر فصل ۱ آیه ۱۱ و ۱۲: کلام خداوند بر من نازل شده، گفت: ای ییرمیا چه می‌بینی؟ گفتم شاخه‌ای از درخت بادام می‌بینم، خداوند به من گفت نیکو دیدی، زیرا که بر کلام خود ساعی هستم تا آن را به انجام برسانم.
۹- مزامیر حضرت داود فصل ۸۰ آیه‌ی ۱۵ : خدایا نگاه کن از آسمان و ببین از این مو تفقُد نما.
۱۰- کتاب ییرمیا پیغمبر فصل ۲۴ آیه ۳ : خداوند به من گفت ای ییرمیا چه می‌بینی؟ گفتم انجیر، انجیرهای خوب، بسیار خوبند.
۱۱- کتاب خروج فصل ۳۹ آیه ۲۴ و ۲۶ : بسازید بر دامن‌هایش انارهایی از لاجورد و ارغوان. زنگله طلا و انار، زنگله طلا و انار بر اطراف دامن ردا.
۱۲- کتاب لاویان فصل ۲۴ آیه ۲ : بگیرند برای تو روغن زیتون زلال کوبیده برای روشنایی.
۱۳- مزامیر حضرت داود فصل ۹۲ آیه ۱۱۳: شخص مؤمن (عادل) چون درخت خرما خواهد شکفت.
۱۴- از اَگادوت (روایات)، گل‌ها نیز به نوبه‌ی خود از نعمت الهی برخوردارند. حضرت سلیمان پادشاه بنی‌اسرائیل که از کلیه‌ی اهل عالم عاقل‌تر بود، هنگامی که می‌خواست به سلطنت برسد، فرشته‌ی خداوند به او ظاهر شده و چنین گفت: برو در بین گل‌های صحرا، ملکه را انتخاب کن و تاج سلطنت خود را عیناً از روی تاج آن ملکه‌ی گُل‌ها تهیه کن. حضرت سلیمان به صحرا رفت و گل پنجه مریم با زیبایی و تاج خود او را مجذوب نمود و مورد علاقه او قرار گرفت، با دیدن این گُل، قلب او شاد گردید فوراً به ملازمین خود دستور داد تا تاجی شبیه گل پنجه مریم برایش تهیه نمایند و بدین سبب گُل مزبور را در سرزمین مقدس تا امروز «تاج سلیمان» می‌نامند.
مراسم :
۱- در ۱۵ ماه عبری شواط در نمازهای صبح و بعدازظهر، ویدوی (اعتراف به گناه) از نماز حذف می‌شود.
۲- گرفتن روزه‌ی دسته‌جمعی و مراسم گریه و زاری مجاز نیست.
۳- چنان چه داماد در این روز بخواهد مراسم عقد به جا بیاورد از گرفتن روزه معاف است.
۴- از دیگر مراسم ایلانوت گرد آمدن افراد خانواده و خوردن انواع میوه‌ها همراه با براخا (دعای شکرانه) است. هم‌چنین مرسوم است متنی از تورات (مرحله سوم آفرینش بوجود آمدن گیاهان کتاب پیدایش فصل اول آیه ۹ تا ۱۳) و نیز بخشی از میشنا (تورات شفاهی) و زوهر (کتاب عرفانی یهود) قرائت می‌شود و با انجام مراسم ایلانوت، ضمن این که سال پر برکتی را برای درختان آرزو می‌کنیم درحفظ سنت‌هایمان می‌کوشیم. زیرا آن‌ها ما را به اصل خویش پایدارتر می‌گردانند.