چرا در برخی کلیساهای آلمان تصویر هیتلر دیده می‌شود؟
شیطان یا احمق؟ در چندی از کلیساهای آلمان شیشه‌هایی رنگی وجود دارند که “آدولف هیتلر” را به تصویر کشیده اند هنرمندان آن چه کسانی بودند و علت خلق این آثار هنری چه بوده است؟
به گزارش ردنا (ادیان نیوز)، “وایل اشتات” شهری با حدود دو هزار نفر جمعیت در جنوب غربی آلمان و غرب اشتوتگارت واقع شده است. در کلیسای کاتولیک “سنت پیتر و پل” کشیش “آنتون گروبر” در ۱۱ سال گذشته از جماعت پیروان اش و هم چنین، بسیاری از بازدید کنندگان کنجکاو و جستجوگر استقبال کرده است.
برخی از مردم کنار کلیسا توقف می‌کنند، زیرا درست در مسیر محبوب دوچرخه سواری قرار دارد در حالی که برخی دیگر آمده اند تا به یک پنجره شیشه‌ای خاص نگاه کنند. گروبر به “دویچه وله” می‌گوید:”آنان اغلب می‌گویند: “ویژگی‌های هیتلر قابل تشخیص هستند”.
این روحانی در مورد پنجره‌ای با تصویر هیتلر بر روی آن که مربوط به سال ۱۹۳۹ یا ۱۹۴۰ میلادی است می‌گوید:”بیشتر مردم کنجکاو هستند نه بیشتر و نه کمتر”. این بخشی از یک پنجره بزرگ‌تر متشکل از نُه اثر است که تصاویری از زندگی عیسی مسیح را به تصویر کشیده است.
تصویر هیتلر یا شیطان در نقاشی های کلیسا
صفحه سمت راست داستان وسوسه مسیح را به تصویر کشیده که در آن آزمایش عیسی مسیح صورت می‌گیرد و در آن شیطان حضور دارد. “جوکارل هوبر” هنرمند این اثر به وضوح ویژگی‌های صورت هیتلر را در تصویر خود از شیطان نشان داده است. لباس شیطان زرد رنگ است رنگی که استعاره‌ای از حسادت و مالکیت است.
گروبر می‌گوید که اکثر بازدیدکنندگان در درک و زمینه سازی تصویر دیکتاتوری، چون هیتلر به‌عنوان شخصیت شیطانی مشکلی ندارند و اشاره می‌کند که این هنرمند هرگز درباره کارش نظر نداده است. بنابراین، تنها می‌توان حدس زد که او قصد داشته هیتلر را به عنوان یک شخصیت شیطانی به تصویر بکشد.
این اثر هنری در سال ۱۹۳۹ میلادی در دوره اوج حکمرانی رژیم نازی خلق شد. گروبر استدلال می‌کند که دانستن داستان هنرمند به درک تصویر کمک می‌کند. او می‌گوید:”در سال ۱۹۳۶ میلادی نازی‌ها به هنر “جوکارل هوبر” برچسب “منحط” را زدند و او دیگر اجازه کار نداشت. آگوست اوهل، کشیش کلیسای سنت پیتر و پل در آن زمان به این هنرمند پناه داد. گروبر می‌گوید که موعظه‌های اوهل در مخالفت با نازی‌ها بود به همین دلیل است که گفته می‌شود ماموران گشتاپو اغلب در خانه او به تفتیش می‌پرداختند.
“میشائل کودرنا” مورخ آلمانی به “دویچه وله” می‌گوید:”تردیدی نیست که شیشه‌های رنگی بیانیه‌ای صریح و شجاعانه علیه ناسیونال سوسیالیسم و رهبران آن بوده اند”. آخرین کتاب او درباره تصاویر هیتلر در کلیسا‌ها است.
او در طول پژوهش خود پنج تصویر را از هیتلر پیدا کرد که مربوط به سال ۱۹۴۵ و نُه تصویر مربوط به سال‌های پس از سال ۱۹۴۵ هستند. اثبات این که تصاویر اولیه واقعا دیکتاتور را نشان می‌دادند، می‌تواند کار دشواری باشد، اما تصاویر بعدی به وضوح هیتلر را نشان می‌دهند. به عنوان مثال، به عنوان یک جلاد یا یک شرور که در جهنم می‌سوزد.
این مورخ توضیح می‌دهد:”پس از جنگ، به تصویر کشیدن هیتلر در کلیسا‌ها دیگر مانند پیش از سال ۱۹۴۵ میلادی زمانی که مردم از مجازات می‌ترسیدند مشکل ساز نبود”.
با گذشت زمان، تصاویر تغییر کردند. “کودرنا” می‌افزاید: “هیتلر به طور فزاینده‌ای در زمینه‌های دیگر نشان داده می‌شد با روشی دورتر از روش پیشین، حتی تا حدی کاریکاتورگونه به تصویر کشیده می‌شد”.
پژوهش او ۲۰ سال پیش در کلیسای “واسپروایلر” آغاز شد. یک پنجره شیشه‌ای رنگی که پس از سال ۱۹۴۵ میلادی ساخته شده بود روایت گر داستانی از کتاب مقدس عهد عتیق بود: راشل دختر لابان بت‌های خانواده پدرش را می‌دزدد.
“گابریل کوتمیر” هنرمند، صورت هیتلر را به جای چهره یکی از بت قرار داده و به تصویر کشیده است. کودرنا می‌گوید:”پدر این هنرمند از مخالفان سرسخت نازی‌ها و برای مدتی در بازداشت گشتاپو در برلین بود. این مسئله به او این ایده را داد که به دنبال این ارتباط در اثر هنری باشد”.
از میان ۱۴ تصویری که کودرنا شناسایی کرده و به وضوح هیتلر را به تصویر می‌کشد یکی از آن آثار هیتلر را در کنار “پل فون هیندنبورگ” رئیس جمهور آلمان دوره وایمار که نقش کلیدی در تسخیر قدرت توسط نازی‌ها ایفا کرده بود (به دلیل انتصاب هیتلر به سمت صدراعظم آلمان) را نشان می‌داد. این تصویر پس از سال ۱۹۴۵ میلادی حذف شد.
این مورخ خاطر نشان می‌سازد که پس از پایان جنگ جهانی، آلمانی‌ها دوست نداشتند در مورد این قبیل موارد چیزی گفته شده و یا به تصویر کشیده شود چرا که نسبت به آن احساس شرمساری می‌کردند. در نتیجه، برخی از تصاویر پنهان و برخی دیگر تخریب شدند.
کودرنا به یک مورد از پنجره‌ای در مونیخ اشاره می‌کند که توسط “مکس لاچر” هنرمند خلق شده و در آن هیتلر را به عنوان شکنجه گر نشان می‌دهد. در اوایل خلق این اثر، روی آن جوهر پاشیده شد، اما بعدا با یک مانع از آن محافظت به عمل آمد.
هیتلر در پنجره‌های شیشه ای کلیسای سنت مارتین آلمان
همین هنرمند تصویر بسیار معروف تری را در شهر لندشات خلق کرد پنجره‌ای با شیشه رنگی در کلیسای سنت مارتین که هیتلر و دیگر حاکمان نازی از جمله “گوبلز” و “هرمان گورینگ” را در حال شکنجه سنت کاستولوس نشان می‌دهد. پس از جنگ جهانی دوم، آمریکایی‌ها خواستار حذف آن اثر شدند، اما زمانی که به آنان گفته شد که این هنرمند یک مبارز مقاومت در هفته‌های پایانی جنگ بوده نظرشان تغییر کرد.
کشیش “آنتون گروبر” نیز طرفدار بحث باز و شفاف در مورد چنین تصاویری است. او می‌گوید:”تصاویری که در دوران نازی‌ها خلق شد گواهی بر تاریخ هستند”.
یکی از تصاویر تازه از هیتلر در کلیسای گروبر، نقاشی “دیتر گروس” هنرمند است که در سال ۲۰۱۸ میلادی کشیده شده است و عیسی مسیح را نشان می‌دهد که توسط جمعیتی از مردم احاطه شده که قرار است نماینده احمق‌های جهان باشند. آنان شامل دونالد ترامپ و در پشت سر او آدولف هیتلر هستند. کشیش می‌پرسد:”سوال این است که چگونه می‌توانم هیتلر را به عنوان یک احمق ساده در میان بسیاری و در کنار بقیه نشان دهم”؟ کشیش می‌پرسد:”این مسئله در مورد ارائه غذای فکری به مردم است: من کجا در انبوه احمق‌های موجود در عکس بایستم؟ من تا چه میزان احمق هستم؟ ”
“کودرنا” می‌گوید که این تازه‌ترین تصویر خلق شده از هیتلر عجیب‌ترین تصویری است که او در پژوهش خود با آن مواجه شده است. او می‌افزاید:”خنده دار و زیباست، اما آدم را به فکر وا می‌دارد”.
او هنوز مطمئن نیست که آیا این تصویر تاثیرگذار است یا آن که در نهایت هیتلر را بی اهمیت یا مبتذل نشان می‌دهد. “آنتون گروبر” کشیش کلیسا تفسیر و بحث در مورد این اثر را برعهده جماعت پیرو خود و بازدید کنندگان می‌گذارد و در این باره نظری نمی‌دهد.