«شب چراغ برات» و متنی کهن از زیدیان خراسان

به گزارش ردنا (ادیان‌نیوز)، در خراسان همه ساله مراسم آیینی کهنی همزمان با نیمه شعبان برگزار می‌شود که به آن «شب برات» یا «چراغ برات» می‌گویند.

اگرچه این مراسم در ۱۲، ۱۳ و ۱۴ ماه رواج داشته، ولی تمرکز اصلی در شب نیمه شعبان است که در آن با افروختن چراغ و روشنایی و انواع پذیرایی به ویژه در آرامگاه‌ها به احیا و شب زنده‌داری سپری می‌شده و هنوز هم با تغییراتی رواج دارد.

این مراسم مسلما ربطی به عید نیمه شعبان در نزد شیعیان ندارد و حتی برخی ریشه آن را کهن‌تر از تاریخ اسلام در منطقه دانسته‌اند.

ولی از برخی متون کهن اسلامی استفاده می‌شود که حداقل در هزار سال پیش، نام این شب به عنوان «شب برات» ثبت شده و این نام‌گذاری مرتبط با فضایلی است که برای شب نیمه شعبان به عنوان شبی پر ارج و قدر و مهیا برای آمرزش گناهان و گرفتن برات (حواله) رهایی از عذاب الهی است.

حاکم ابوسعد جشمی دانشمند معتزلی زیدی خراسان در قرن پنجم، بخش مستقلی از کتاب السفینه خود را به ذکر فضایل شب برات از جمله ذکر روایاتی از پیامبر اسلام (ص) در فضیلت این شب اختصاص داده است.